Njësia administrative Xibër

Njësia administrative Xibër

Komuna Xibër është një komunë në Shqipëri.

Kultura

Kalaja e Xibrit

Ndodhet pranë fshatit Xibër të Matit, e ndërtuar në lartësinë e malit të Darsit. Sipas studiuesve del se ky vendbanim ka qenë një qytezë e pakalueshme nga tri anët, ndërsa nga ana e fshatit Xibër vëndi ulet me pjerrësi të butë drejt lagjes Splej të Xibrit. Kjo kala ndodhet në afërsi të Gurit të Bardhë, ku mendohet se më vonë banorët janë tranferuar nga Xibri në Gur të Bardhë, mbasi keto dy kala kanë në mes rrugën e rëndësishme Dibër-Gur i Bardhë-Durrës. Për rëndësinë, rolin, lashtësinë dhe vazhdimësinë e kalasë së Xibrit jepen shumë të dhëna me interes për trevat e Matit. Së pari tërheq vëmendjen një listë e kështjellave të Epirit të ri që jep Prokopi i Cezarese si të ndërtuara nga perandori Justinian në shekullin e VI-të e cila përfshin edhe krahinën e Matit midis të cilëve është Stefaniokon dhe fortesa Ketron. Së dyti: Në mbishkrimin e kishës së Rubikut(1261-1266) përmendet emri i një kapiteni të arbërve Andrea Vrana i cili sipas dokumentave, qendrën e tij e kishte në Cmibri domethënë në Xibër Emri Cmibër mund të ketë kuptim sërish, apo siç thonë fshatarët e asaj ane Cipër-Xibër sepse edhe vendi i banuar, kalaja ishte sipër fshatit. Sidoqoftë pritet në të Kalaja e Cërujës Ndodhet në fshatin Cëruje në rrëzë të malit Balgjaj që kufizohet me fshatin Patin, Berzhi, Plezhë e Bejn. Renojat e kalasë thërriten nga banorët ”kalaja e Skënderbeut”. Kjo kala ndodhet në rrugën kryesore që shkonte nga Petralba në Stellush dhe mbyllte atë drejtim. Mendohet se është rindertuar në kohën e Skënderbeut dhe bashkë me kalatë e tjera në Mat, përbënte kompleksin fortifikues kundër ushtrisë osmane.