Përdoruesi:Arber Vitjia/sandbox

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

5G - Arkitektura, elementet dhe zhvillimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

5G[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në telekomunikacion, 5G është standardi i teknologjisë së gjeneratës së pestë për rrjetet celulare me brez të gjerë, të cilin kompanitë e telefonisë celulare filluan ta përdorin në mbarë botën në vitin 2019 dhe është pasardhësi i planifikuar i rrjeteve 4G që ofrojnë lidhje me shumicën e telefonave celularë aktualë. Rrjetet 5G parashikohet të kenë më shumë se 1.7 miliardë abonentë dhe përbëjnë 25% të tregut botëror të teknologjisë celulare deri në vitin 2025, sipas Shoqatës GSM dhe Statista.[1][2]

Ashtu si paraardhësit e tij, rrjetet 5G janë rrjete celulare, në të cilat zona e shërbimit është e ndarë në zona të vogla gjeografike të quajtura qeliza. Të gjitha pajisjet me valë 5G në një qelizë janë të lidhura me internetin dhe rrjetin telefonik me valë radio përmes një antene lokale në qelizë. Rrjetet e reja kanë shpejtësi më të larta shkarkimi, përfundimisht deri në 10 gigabit për sekondë (Gbit/s).[3] Përveç që 5G është më i shpejtë se rrjetet ekzistuese, 5G ka gjerësi bendi më të lartë dhe kështu mund të lidhë më shumë pajisje të ndryshme, duke përmirësuar cilësinë e shërbimeve të internetit në zonat e mbushura me njerëz.[4] Për shkak të rritjes së gjerësisë së brezit, pritet që rrjetet të përdoren gjithnjë e më shumë si ofrues të përgjithshëm të shërbimeve të internetit (ISP) për laptopë dhe kompjuterë desktop, duke konkurruar me ISP-të ekzistuese si interneti kabllor, dhe gjithashtu do të bëjnë të mundur aplikime të reja në internetin e gjërat (IoT) dhe zonat makinë me makinë. Celularët vetëm me aftësi 4G nuk janë në gjendje të përdorin rrjetet 5G.

Vështrim i përgjithshëm[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Rrjetet 5G janë rrjete celulare, në të cilat zona e shërbimit është e ndarë në zona të vogla gjeografike të quajtura qeliza. Të gjitha pajisjet me valë 5G në një qelizë komunikojnë me valë radio me një stacion bazë celulare nëpërmjet antenave fikse, mbi kanalet e frekuencës të caktuara nga stacioni bazë. Stacionet bazë, të quajtura nyje, janë të lidhur me qendrat komutuese në rrjetin telefonik dhe ruterat për akses në internet me anë të fibrave optike me gjerësi të lartë bendi ose lidhjeve me valë linku. Ashtu si në rrjetet e tjera celulare, një pajisje celulare që lëviz nga një qelizë në tjetrën dorëzohet automatikisht pa probleme. 5G pritet të mbështesë deri në një milion pajisje për kilometër katror.

Konsorciumi i industrisë që vendos standardet për 5G, Projekti i Partneritetit të Gjeneratës së Tretë (3GPP), përcakton "5G" si çdo sistem që përdor softuerin 5G NR (5G New Radio) - një përkufizim që hyri në përdorim të përgjithshëm nga fundi i 2018-ës.

Disa operatorë rrjeti përdorin valë milimetrike të quajtura FR2 në terminologjinë 5G, për kapacitet shtesë dhe kanale më të larta. Valët milimetra kanë një gamë më të shkurtër se mikrovalët me frekuencë më të ulët, prandaj qelizat janë të një madhësie më të vogël. Valët milimetra gjithashtu kanë më shumë vështirësi për të kaluar nëpër muret e ndërtesave. Antenat me valë milimetrash janë më të vogla se antenat e mëdha të përdorura në rrjetet celulare të mëparshme. Disa janë vetëm disa centimetra të gjata.

Rritja e shpejtësisë së të dhënave arrihet pjesërisht duke përdorur valë shtesë radio me frekuencë më të lartë, përveç frekuencave të brezit të ulët dhe të mesëm të përdorura në rrjetet celulare të mëparshme. Për ofrimin e një game të gjerë shërbimesh, rrjetet 5G mund të funksionojnë në tre breza frekuencash - të ulëta, të mesme dhe të larta.

5G mund të zbatohet në brez të ulët, me brez të mesëm ose me brez të lartë me valë milimetrike 24 GHz deri në 54 GHz. 5G me brez të ulët përdor një gamë të ngjashme frekuencash me celularët 4G, 600–900 MHz, duke dhënë shpejtësi shkarkimi pak më të larta se 4G: 30–250 megabit për sekondë (Mbit/s).[5]

Antenat celulare me brez të ulët kanë një gamë dhe zonë mbulimi të ngjashme me antenat 4G. 5G e brezit të mesëm përdor mikrovalë 1,7–4,7 GHz, duke lejuar shpejtësi 100–900 Mbit/s, me çdo antenë celulare që ofron shërbim deri në disa kilometra në rreze. Ky nivel shërbimi është më i përhapuri dhe është vendosur në shumë zona metropolitane në vitin 2020. Disa rajone nuk po zbatojnë brezin e ulët, duke e bërë brezin e mesëm nivelin minimal të shërbimit. 5G me brez të lartë përdor frekuenca 24–47 GHz, afër fundit të brezit të valëve milimetrike, megjithëse frekuenca më të larta mund të përdoren në të ardhmen. Shpesh arrin shpejtësi shkarkimi në intervalin gigabit për sekondë (Gbit/s), të krahasueshme me internetin kabllor. Megjithatë, valët milimetrike (mmWave ose mmW) kanë një gamë më të kufizuar, duke kërkuar shumë qeliza të vogla.[4] Ato mund të pengohen ose bllokohen nga materialet në mure ose dritare.[5]

Për shkak të kostos së tyre më të lartë, planet janë që këto qeliza të vendosen vetëm në mjedise të dendura urbane dhe zona ku grumbullohen turma njerëzish, si stadiumet sportive dhe qendrat e kongreseve. Shpejtësitë e mësipërme janë ato të arritura në testet aktuale në vitin 2020, dhe shpejtësitë pritet të rriten gjatë prezantimit..[5] Spektri që varion nga 24,25-29,5 GHz ka qenë diapazoni më i licencuar dhe i vendosur i spektrit 5G mmWave në botë.

Përhapja e teknologjisë 5G ka çuar në debate mbi sigurinë dhe marrëdhëniet e saj me shitësit kinezë. Ajo ka qenë gjithashtu subjekt i shqetësimeve shëndetësore dhe dezinformatave, duke përfshirë teoritë e diskredituara të konspiracionit që e lidhin atë me pandeminë COVID-19.

Shpejtësia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shpejtësitë 5G do të variojnë nga rreth 50 Mbps në 1000 Mbps (1 Gbps) në varësi të kanalit RF dhe ngarkesës BS. Shpejtësitë më të shpejta 5G do të ishin në brezat mmWave dhe mund të arrijnë 4 Gbit/s me grumbullimin e operatorit dhe MIMO (duke supozuar një kanal të përsosur dhe pa ngarkesë tjetër BS).

Nën-6 GHz 5G (brezi i mesëm), deri më tani më i zakonshmi, mund të japë nga 10 deri në 1000 Mbps; do të ketë një shtrirje shumë më të madhe se brezat mmWave. Në grupet nën-6, C-Band (n77/n78) do të vendoset nga operatorë të ndryshëm amerikanë në 2022. C-Band ishte planifikuar të vendosej nga Verizon dhe AT&T në fillim të janarit 2022, por u vonua për shkak të shqetësimeve të ngritura për sigurinë nga Administrata Federale e Aviacionit.[6][7]

Bendet e ulëta (si p.sh. n5) ofrojnë një gamë më të madhe, pra një zonë më të madhe mbulimi për një faqe të caktuar, por shpejtësitë e tyre janë më të ulëta se brezat e mesëm dhe të lartë.

Vonesa[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në 5G, "vonesa e ajrit" ideale është e rendit 8–12 milisekonda, d.m.th., duke përjashtuar vonesat për shkak të ritransmetimeve, dorëzimeve të HARQ, etj. Vonesa e ritransmetimit dhe vonesa e ritransmetimit në server duhet t'i shtohen "vonesës së ajrit" për korrektësi. krahasimet. Verizon raportoi se vonesa në vendosjen e hershme të 5G është 30 ms. Serverët Edge afër kullave ndoshta mund të reduktojnë vonesën në 10 - 15 ms.

Vonesa është shumë më e lartë gjatë dorëzimeve; duke filluar nga 50 deri në 500 milisekonda në varësi të llojit të dorëzimit. Reduktimi i kohës së ndërprerjes së dorëzimit është një fushë e vazhdueshme e kërkimit dhe zhvillimit; opsionet përfshijnë modifikimin e marzhit të dorëzimit (offset) dhe kohën e aktivizimit (TTT).

Shkalla e gabimit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

5G përdor modulimin adaptiv dhe skemën e kodimit (MCS) për të mbajtur shkallën e gabimit të bitit (BLER) jashtëzakonisht të ulët. Sa herë që shkalla e gabimit kalon një prag (shumë të ulët), transmetuesi do të kalojë në një MCS më të ulët, i cili do të jetë më pak i prirur ndaj gabimeve. Në këtë mënyrë shpejtësia sakrifikohet për të siguruar një shkallë gabimi pothuajse zero.

Diapazoni

Diapazoni ne 5G varet nga shumë faktorë: fuqia e transmetimit, frekuenca dhe ndërhyrja. Për shembull, mmWave (p.sh.: brezi n258) do të ketë një diapazon më të ulët se brezi i mesëm (p.sh.: brezi n78) i cili do të ketë një diapazon më të ulët se brezi i ulët (p.sh.: brezi n5)

Duke pasur parasysh bujën e marketingut për atë që mund të ofrojë 5G, simuluesit dhe testet e drejtimit të makinës përdoren nga ofruesit e shërbimeve celulare për matjen e saktë të performancës 5G.

Standardet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fillimisht, termi u shoqërua me standardin IMT-2020 të Unionit Ndërkombëtar të Telekomunikacionit, i cili kërkonte një shpejtësi maksimale teorike të shkarkimit prej 20 gigabit për sekondë dhe 10 gigabit për sekondë, së bashku me kërkesat e tjera.[17] Më pas, grupi i standardeve të industrisë 3GPP zgjodhi standardin 5G NR (Radio e re) së bashku me LTE si propozimin e tyre për paraqitje në standardin IMT-2020.[8][9]



5G NR mund të përfshijë frekuenca më të ulëta (FR1), nën 6 GHz dhe frekuenca më të larta (FR2), mbi 24 GHz. Megjithatë, shpejtësia dhe vonesa në vendosjet e hershme të FR1, duke përdorur softuerin 5G NR në pajisjen 4G (jo të pavarur), janë vetëm pak më të mira se sistemet e reja 4G, të vlerësuara 15 deri në 50% më të mira.[10][11][12]


Dokumentet standarde për 5G organizohen nga 3GPP.[13][14]

Rrjeti Fronthaul[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

IEEE mbulon disa zona të 5G me një fokus thelbësor në seksionet e linjës kabllore midis kokës së radios në distancë (RRH) dhe njësisë së brezit bazë (BBU). Standardet IEEE 1914.1 fokusohen në arkitekturën e rrjetit dhe ndarjen e lidhjes ndërmjet RRU dhe BBU në dy seksione kryesore. Njësia e Radios (RU) në Njësinë e Shpërndarësit (DU) duke qenë NGFI-I (Next Generation Fronthaul Interface) dhe DU në Njësinë Qendrore (CU) duke qenë ndërfaqja NGFI-II që lejon një rrjet më të larmishëm dhe me kosto efektive. NGFI-I dhe NGFI-II kanë vlera të përcaktuara të performancës të cilat duhet të përpilohen për të siguruar që lloje të ndryshme trafiku të përcaktuara nga ITU janë në gjendje të barten. Standardi IEEE 1914.3 po krijon një format të ri kornizë Ethernet të aftë për të bartur të dhëna IQ në një mënyrë shumë më efikase në varësi të ndarjes funksionale të përdorur. Kjo bazohet në përkufizimin 3GPP të ndarjeve funksionale.

5G NR[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Artikulli kryesor: 5G NR

5G NR (Radio e re) është një ndërfaqe e re ajrore e zhvilluar për rrjetin 5G. Supozohet të jetë standardi global për ndërfaqen ajrore të rrjeteve 3GPP 5G.[15]

5Gi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

5Gi është një standard lokal 5G i zhvilluar nga India. Është një bashkëpunim i përbashkët midis IIT Madras, IIT Hyderabad, TSDSI dhe Qendrës së Ekselencës në Teknologjinë Wireless (CEWiT). Standardi 5Gi i rritur në shtëpi (i njohur gjithashtu si Teknologjia e Ndërfaqes së Radios ose RIT) synon të përmirësojë mbulimin 5G në zonat rurale dhe të largëta të terrenit të larmishëm gjeografik të Indisë. Standardi 5Gi përdor celularë të mëdhenj me lëvizshmëri të ulët (LMLC) për të zgjeruar lidhjen 5G dhe gamën e një stacioni bazë.

Implementimet para standarde[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

5GTF: Rrjeti 5G i zbatuar nga operatori amerikan Verizon për Aksesin Fiks me Wireless në fund të viteve 2010 përdor një specifikim para-standard të njohur si 5GTF (Forumi Teknik i Verizon 5G). Shërbimi 5G i ofruar klientëve në këtë standard është i papajtueshëm me 5G NR. Ka plane për të përmirësuar 5GTF në 5G NR "Pasi ai të plotësojë specifikimet tona strikte për klientët tanë," sipas Verizon.[16]

5G-SIG: Specifikimi para-standard i 5G i zhvilluar nga KT Corporation. Vendosur në Lojërat Olimpike Dimërore të Pyeongchang 2018.[17]

Interneti i gjërave (IoT)

Në Internetin e gjërave (IoT), 3GPP do të paraqesë evolucionin e NB-IoT dhe eMTC (LTE-M) si teknologji 5G për rastin e përdorimit LPWA (Zonë e gjerë me energji të ulët).[18]

Arkitektura kryesore 5G[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Arkitektura e rrjetit bazë 5G është në qendër të specifikimeve të reja 5G dhe mundëson rritjen e kërkesës për kanale që duhet të mbështesë 5G. Bërthama e re 5G, siç përcaktohet nga 3GPP, përdor arkitekturën e bazuar në shërbim (SBA) të lidhur me renë kompjuterike, e cila përfshin të gjitha funksionet dhe ndërveprimet 5G duke përfshirë vërtetimin, sigurinë, menaxhimin e sesioneve dhe grumbullimin e trafikut nga pajisjet fundore. Bërthama 5G thekson NFV me funksionet e softuerit të virtualizuar të vendosura duke përdorur infrastrukturën MEC që është qendrore për parimet arkitekturore 5G.

Zhvillimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Aviacioni[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

FAA e Shteteve të Bashkuara ka paralajmëruar se lartësitë e radarëve në avionë, të cilët funksionojnë midis 4.2 dhe 4.4 GHz, mund të ndikohen nga operacionet 5G midis 3.7 dhe 3.98 GHz. Ky është veçanërisht një problem me lartësimatësit e vjetër që përdorin filtra RF[19] të cilëve u mungon mbrojtja nga brezat fqinjë.[20] Kjo nuk është aq problematike në Evropë, ku 5G përdor frekuenca më të ulëta midis 3.4 dhe 3.8 GHz.[21] Megjithatë, DGAC në Francë gjithashtu ka shprehur shqetësime të ngjashme dhe ka rekomanduar që telefonat 5G të fiken ose të vendosen në modalitetin e aeroplanit gjatë fluturimeve.[22]



Më 31 dhjetor 2021, Sekretari i Transportit i SHBA-së Pete Buttigieg dhe Steve Dickinson, administrator i Administratës Federale të Aviacionit, u kërkuan shefave ekzekutivë të AT&T dhe Verizon të shtyjnë zbatimin e 5G për shqetësimet e aviacionit. Zyrtarët qeveritarë kërkuan një shtyrje dyjavore duke filluar nga 5 janari 2022, ndërkohë që po kryhen hetime për efektet në lartësimatësit e radarëve. Zyrtarët qeveritarë të transportit kërkuan gjithashtu ofruesit celularë që të ndalojnë shërbimin e tyre të ri 5G pranë 50 aeroporteve prioritare, për të minimizuar ndërprerjen e trafikut ajror që do të shkaktohej nga ndalimi i uljes së disa avionëve në dukshmëri të dobët.[23] Pasi arritën një marrëveshje me zyrtarët qeveritarë një ditë më parë,[24] Verizon dhe AT&T aktivizuan rrjetet e tyre 5G më 19 janar 2022, me përjashtim të disa kullave pranë 50 aeroporteve.[25] AT&T e zvogëloi vendosjen e saj edhe më tej sesa kërkohej marrëveshja e saj me FAA.[26]



FAA nxitoi të testojë dhe certifikojë lartësimat e radarëve për ndërhyrje, në mënyrë që avionët të mund të lejohen të kryejnë ulje instrumentesh (p.sh. natën dhe në dukshmëri të ulët) në aeroportet e prekura. Deri më 16 janar, ajo kishte certifikuar pajisjet në 45% të flotës amerikane dhe 78% deri më 20 janar.[27]

Linjat ajrore u ankuan për ndikimin e shmangshëm në operacionet e tyre dhe komentuesit thanë se afera vuri në pikëpyetje kompetencën e FAA.[28]

Disa linja ajrore ndërkombëtare zëvendësuan aeroplanë të ndryshëm në mënyrë që të shmangnin problemet e uljes në aeroportet e planifikuar dhe rreth 2% e fluturimeve (320) u anuluan deri në mbrëmjen e 19 janarit.[29]

Informacione të mëtejshme: brezi C (IEEE)[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Satelitë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Një numër i rrjeteve 5G të vendosura në brezin e frekuencave të radios prej 3,3–3,6 GHz pritet të shkaktojnë ndërhyrje me stacionet satelitore të brezit C, të cilët funksionojnë duke marrë sinjale satelitore në frekuencën 3,4–4,2 GHz.[30] Kjo ndërhyrje mund të zbutet me konvertuesit e bllokut me zhurmë të ulët dhe filtrat e valëve.[30]

Wi-Fi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në rajone si SHBA dhe BE, brezi 6 GHz do të hapet për aplikacione të palicencuara, gjë që do të lejonte vendosjen e versionit 5G-NR të palicencuar, 5G të LTE në spektrin e palicensuar, si dhe Wi-Fi 6e. Megjithatë, interferenca mund të ndodhë me bashkëekzistencën e standardeve të ndryshme në brezin e frekuencave.[31]


Teoritë e konspiracionit COVID-19 dhe sulmet me zjarrvënie[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Artikulli kryesor: Dezinformata për COVID-19 § Rrjetet e telefonisë celulare 5G[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Organizata Botërore e Shëndetësisë publikoi një infografik për të luftuar teoritë e konspiracionit rreth COVID-19 dhe 5G.

Ndërsa prezantimi i teknologjisë 5G përkoi me kohën e pandemisë COVID-19, disa teori konspirative që qarkullojnë në internet parashtruan një lidhje midis COVID-19 dhe 5G.[32] Kjo ka çuar në dhjetëra sulme zjarrvënieje në shtyllat e telekomit në Holandë (Amsterdam, Roterdam, etj.), Irlandë (Tapë, etj.), Qipro, Mbretëria e Bashkuar (Dagenham, Huddersfield, Birmingham, Belfast dhe Liverpool), Belgjikë (Pelt), Itali (Maddaloni), Kroaci (Bibinje) dhe Suedi. Ajo çoi në të paktën 61 sulme të dyshuara për zjarrvënie kundër shtyllave telefonike vetëm në Mbretërinë e Bashkuar[38] dhe mbi njëzet në Holandë.


Në muajt e parë të pandemisë, protestuesit kundër bllokimit në protestat për përgjigjet ndaj pandemisë COVID-19 në Australi u panë me shenja anti-5G, një shenjë e hershme e asaj që u bë një fushatë më e gjerë nga teoricienët e konspiracionit për të lidhur pandeminë me 5G. teknologjisë. Ekzistojnë dy versione të teorisë së konspiracionit 5G-COVID-19:[33]


Versioni i parë pretendon se rrezatimi dobëson sistemin imunitar, duke e bërë trupin më të prekshëm ndaj SARS-CoV-2 (virusi që shkakton COVID-19).

Versioni i dytë pretendon se 5G shkakton COVID-19. Ka variacione të ndryshme për këtë. Disa pretendojnë se pandemia është mbulim i sëmundjes së shkaktuar nga rrezatimi 5G ose se COVID-19 e ka origjinën në Wuhan sepse ai qytet ishte "qyteti i derrit të gini për 5G".


Referencat[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ ""Positive 5G Outlook Post COVID-19: What Does It Mean for Avid Gamers?". Forest Interactive. Archived from the original on December 11, 2020. Retrieved November 13, 2020". Retrieved November 13, 2020. (në anglisht).
  2. ^ "February 2022. Archived from the original on September 4, 2022. Retrieved September 4, 2022". dx.doi.org (në anglisht). Marrë më 2023-01-31.
  3. ^ Hoffman, Chris (janar 7, 2019). ""What is 5G, and how fast will it be?"" (në anglisht).{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  4. ^ a b Davies, Darrell (maj 20, 2019). "Davies, Darrell (May 20, 2019). "Small Cells – Big in 5G". Nokia. Archived from the original on November 1, 2020. Retrieved August 29, 2020" (në anglisht).{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  5. ^ a b c E.J. Violette; R.H. Espeland; R.O. DeBolt; F.K. Schwering. "Bibcode:1988ITGRS..26..368V. doi:10.1109/36.3038. Archived from the original on June 23, 2021. Retrieved March 19, 2021. For non-line-of-sight (non-LOS) paths obstructed by buildings of several common materials, results that showed signal attenuations in excess of 100 dB. When the LOS followed a path directly through clear glass walls, the attenuation was small at all probe frequencies. However, when the glass wall had a metalized coating to reduce ultraviolet and infrared radiation, the attenuation increased by 25 to 50 dB for each metallized layer. In most cases no signals could be detected through steel reinforced concrete or brick buildings" (në anglisht).{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja)
  6. ^ ""Visible, US Mobile Also Get Verizon's New 5G System". PCMAG. Archived from the original on January 10, 2022". Archived from the original on January 10, 2022. Retrieved January 10, 2022. (në anglisht).
  7. ^ Lawler, Richard (janar 3, 2022). ""Verizon and AT&T cut a deal with the FAA, will hit the brakes on 5G C-band rollouts"". Archived from the original on January 10, 2022. Retrieved January 10, 2022. (në anglisht).{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  8. ^ "The first real 5G specification has officially been completed". The Verge. Archived from the original on January 10, 2022. Retrieved January 10, 2022. (në anglisht).
  9. ^ Flynn, Kevin. "Workshop on 3GPP submission towards IMT-2020". Archived from the original on January 7, 2019. Retrieved January 6, 2019. (në anglisht).
  10. ^ Dave. ""5G NR Only 25% to 50% Faster, Not Truly a New Generation"". Archived from the original on June 20, 2018. Retrieved June 25, 2018. (në anglisht).
  11. ^ ""Factcheck: Large increase of capacity going from LTE to 5G low and mid-band"". Archived from the original on January 3, 2019. Retrieved January 3, 2019. (në anglisht).
  12. ^ Teral, Stephane. "5G best choice architecture (PDF). ZTE" (PDF) (në anglisht).
  13. ^ "Specification Numbering" (në anglisht).
  14. ^ "3GPP Specification Status Report. 3GPP" (në anglisht).
  15. ^ "Making 5G New Radio (NR) a Reality – The Global 5G Standard – IEEE Communications Society. comsoc.org."Making 5G New Radio (NR) a Reality – The Global 5G Standard – IEEE Communications Society". comsoc.org". Archived from the original on November 8, 2018. Retrieved January 6, 2019. (në anglisht).
  16. ^ Kastrenakes, Jacob (tetor 2, 2018). "Is Verizon's 5G home internet real 5G?. The Verge". Archived from the original on January 6, 2019. Retrieved January 6, 2019. (në anglisht).{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  17. ^ "Mobile industry eyes 5G devices in early 2019". Archived from the original on January 6, 2019. Retrieved January 6, 2019. (në anglisht). janar 6, 2019.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  18. ^ "With LTE-M and NB-IoT You're Already on the Path to 5G". Archived from the original on January 6, 2019. Retrieved January 6, 2019 (në anglisht).
  19. ^ "5G altimeter interference: aviation versus telecoms". Technology World. December 23, 2021. Archived from the original on January 18, 2022. Retrieved January 19, 2022. (në anglisht).
  20. ^ "Europe rolled out 5G without hurting aviation. Here's how CNN". Archived from the original on January 22, 2022. Retrieved January 22, 2022. (në anglisht). janar 19, 2022.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  21. ^ "U.S. FAA Issues Safety Alert on 5G Interference to Aircraft". Bloomberg News". Archived from the original on December 15, 2021. Retrieved December 15, 2021. (në anglisht).
  22. ^ "5G phones may interfere with aircraft: French regulator". Washington Post. Archived from the original on January 19, 2022. Retrieved January 22, 2022. (në anglisht).
  23. ^ Shields, Todd; Levin, Allan, (December 31, 2021). "Buttigieg Asks AT&T, Verizon to Delay 5G Over Aviation Concerns. Bloomberg News". Archived from the original on January 2, 2022. Retrieved January 2, 2022. (në anglisht).{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Emra shifrorë: lista e autorëve (lidhja) Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja)
  24. ^ "Wireless carriers to limit 5G near airports after airlines warn of major disruptions". TechTimes. January 19, 2022. Archived from the original on January 22, 2022. Retrieved January 22, 2022. (në anglisht).
  25. ^ "Verizon 5G Gets Activated Despite Warnings About Airport Problems; AT&T 5G Follows Suit". Washington Post. January 18, 2022. Archived from the original on January 19, 2022. Retrieved January 22, 2022. (në anglisht).
  26. ^ "AT&T and Verizon are limiting C-band 5G expansion around airports even more". The Verge. January 18, 2022. Archived from the original on January 22, 2022. Retrieved January 22, 2022. (në anglisht).
  27. ^ "Federal Aviation Administration". Archived from the original on January 22, 2022. Retrieved January 22, 2022. (në anglisht).
  28. ^ Von Drehle, David. "Opinion: The FAA's 5G freakout raises a big red flag — about its competence". Washington Post. Archived from the original on January 19, 2022. Retrieved January 22, 2022. (në anglisht).
  29. ^ "Airlines cancel some flights after reduced 5G rollout in US". Archived from the original on January 22, 2022. Retrieved January 22, 2022. (në anglisht).
  30. ^ "Jump up to:a b "SatMagazine"". www.satmagazine.com (në anglisht).
  31. ^ Naik, Gaurang; Park, Jung-Min; Ashdown, Jonathan; Lehr, William. "Next Generation Wi-Fi and 5G NR-U in the 6 GHz Bands: Opportunities and Challenges" (në anglisht).{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja)
  32. ^ Warren, Tom. "). "British 5G towers are being set on fire because of coronavirus conspiracy theories"" (në anglisht).
  33. ^ Meese, James; Frith, Jordan; Wilken, Rowan. ""COVID-19, 5G conspiracies and infrastructural futures". Media International Australia. 177 (1): 30-46. doi:10.1177/1329878X20952165. PMC 7506181" (në anglisht).{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja)
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Përdoruesi:Arber_Vitjia/sandbox&oldid=2516975"