95% e emboleve e ka zanafillën në venat e thella të gjymtyrëve të poshtme.
Shenjat dhe simptomet: këmbë të enjtura, të dhembshme, dispne dhe takipne akute, takikardi, hemoptizi; megjithatë shumica e emboleve janë asimptomatikë.
Faktorët rrezikues: triada e Virchow-it (dëmtim i endotelit, stazë, gjak që mpikset lehtë); praktikisht faktorë rrezikues janë: qëndrimi pa lëvizur në shtrat, sindroma nefrotike, koagulimi intravaskular i diseminuar, tumoret, lëngu amniotik, mungesa e antitrombinës III, mungesat e proteinave C dhe S, mungesa e faktorit V Leiden, kontraceptivët oralë, duhani.
Embolizmi pulmonar mund të shkaktojë infarkt të mushkërisë:
a. 75% e infarkteve ndodhin në lobet e poshtme.
b. Në grafi të gjoksit shihet zona opake e infarktit që është në formë trekëndëshi, në periferi të mushkërisë (Hampton's hump).
Në EKG shihet:
a. Jo gjithmonë: S në lidhjen I, Q dhe valë T e përmbysur në III.
b. Takikardia sinusale është gjëja që vihet re më shpesh.
Diagnoza: EKO e këmbëve për të parë nëse ka trombozë të venave të thella; CT spirale e gjoksit; studim i ajrosjes dhe i furnizimit me gjak të mushkërive (V/Q scan); angiografia pulmonare është mënyra më e saktë për të vendoosur diagnozën.
Trajtimi: heparinë; kumadinë; tPA për embolizmin masiv ose kur prishet stabiliteti hemodinamik.
Parandalimi: heparinë, çizme me presion për këmbët (SCD - sequential compression device); në embolizëm kronik mund të vendoset filtër në venën kava.
Përkufizim: presion pulmonar më shumë se çereku i presionit sistemik; normalisht presioni pulmonar është sa 1/8 e presionit sistemik.
Mund të jetë aktiv (sëmundje primare e mushkërisë) ose pasiv (dytësor, shkaktuar nga sëmundjet e zemrës).
a. Sëmundja parësore përfshin sëmundjet obstruktive, sëmundjet restriktive intersticiale, dhe hipertensionin pulmonar idiopatik që është një sëmundje e rrallë e grave të reja.
b. Hipertensioni dytësor shkaktohet nga pamjaftueshmëria kronike e anës të majtë të zemrës; shihet shpesh edhe në infeksionin me virusin e SIDAs (HIV).
Shenjat e simptomat: S2 i fortë, regurgitim trikuspidal, rale në mushkëri, pakësim i tingujve mushkërorë, pulsim i mëlçisë, në EKG shihet zmadhim i atriumit të djathtë, në grafi shihet zmadhim i hijes të hilumit.
Diagnoza: klinike, konfirmohet me kateterizim të zemrës.
Trajtimi: oksigjen; mund të provohen edhe diltiazemi dhe nifedipina, por rezultatet nuk janë gjithmonë të mira; prostaciklina (PGI2, epoprostenol) shpesh jep rezultate të mira.
