Shihni burimin për San Marino

{{KUTIASan Marino}}
Republika e San Marinos e njohur edhe si Republika e Qetë e San Marinos apo '''San Marino''' ([[Gjuha Italiane|italisht]]: Repubblica di San Marino,  Serenissima Repubblica di San Marino) është një shtet në pjesën jugore të [[Evropë]]s, është plotësisht i rrethuar nga [[Italia]]. Republika buzë [[Adriatiku]]t, në të cilën ndodhet kalaja "La Guaita" është një ndër republikat më të vjetra të rruzullit, me një histori të lashtë që prekë vitin [[301]]. San Marino është [[qytet-shtet]], ajo përbëhet nga nëntë vendbanime (njësi administrative).edhe dul prej shpis veq kur hini fap

== Historia ==

Pavarësia e Republikës ka origjinë antike, kështu që konsiderohet se San Marino është republika më e vjetër në botë. Tradita gjurmët e themelimit të saj në 3 shtator 301 pas Krishtit, kur Shën Marini, një murator dalmat ishullin Rab i ikur prej persekutimit kundër të krishterëve të perandorit romak Dioklecianit krijuar një komunitet të vogël të krishterë, mbi malin Titano, më i lartë të shtatë kodrave mbi të cilat qëndron Republika. Pronari i zonës, një zonjë e pasur nga Rimini i dhuruaoj tokën komunitetit të vogël të malit Titano, i cili bëri thirrje në kujtim të themeluesit ta quaj "Toka e Shën Marinos", i cili para se të vdiste, sipas legjendës i tregon pasuesve të tij fjalën në vijim: ([[Latinisht]] « Relinquo vos liberos ab utroque homine » në [[shqip]] « Mos u varë nga askush  » ]]

=== Rilindja ===

Gjendja e kishës, nga Papa Nikolla IV, e njohu si shtet në vitin 1291. Në 1320 ai u bashkua me republikës Kalaja e Kishës së Re. Në 1351, pas peshkopi i Shën Leon dhe Montefeltro ishte liruar nga bonot feudale, San Marino u bë një komunë e lirë. 
Territorin mbetën të kufizuara në malin Titano deri 1463, kur Republika u bashkuan më koalicionin dhe mundën Zotëin Sigismund Pandolfo Malatesta e [[Rimini]]t. Si shpërblim, [[Papa Piu II]] i dha San Marinos qytetet e Fiorentino, Montegiardino dhe Serravalle. Në të njëjtin vit, qyteti Faetano kërkoi të aneksoj nga Republika. Më pas, kufijtë e shtetit nuk u ndryshuan. 
Nga viti 1000, vetë qeverisja i ishte besuar kuvendit të gjithë kryetarëve të familjeve, të quajtur Arengo, Arengo kishte të gjitha pushtetet, legjislativ, ekzekutiv dhe gjyqësor, se dora e parë ishte në duart e zotit kryemurg feudal. Megjithatë, rritja e madhësisë së komunitetit bën të detyruar një vendim për një organ kaq të gjerë: Kështu, në shekullin e trembëdhjetë u krijuan takimet politike (Këshilli i LX dhe Këshillit të dymbëdhjetët). Në 1243 u vendos figura e Regjent ishin kapitenët që kryenin detyrat e krerëve të shtetit. Zgjedhur nga Arengo, vrapon në ekzekutiv dhe gjyqësor. Ligjet e para datojnë që nga 1263. Në shekullin e pesëmbëdhjetë u krijua dhe Këshilli i Përgjithshëm, i përbërë nga 60 anëtarë nga Arengo, të cilat janë deleguar kompetencat e Kuvendit. Organet e reja gradualisht absorbohet më të nga e drejta Arengo.

=== Era Moderne ===
Në 8 tetor 1600 u shpall kushtetuta e parë me shkrim, Kushtetuta e Republicae Sancti Marini, që janë ende bazë të burimeve të së drejtës në San Marino, së bashku me ligjet elektorale të vitet '30. Si rezultat, ne jemi dëshmitarë të një procesi të përkeqësimit të institucioneve: Këshilli i Përgjithshëm, i lirë nga çdo formë kontrolli, bëhet një instrument për të arritur interesat e një numri të pakët të familjeve fisnike. Në fillim të shekullit të shtatëmbëdhjetë hynë në një marrëveshje me mbrojtjen e shtetit nga Kisha. 
Pavarësinë e shtetit të vogël ka qenë e rrezikuar disa herë në të gjithë historinë e saj, San Marino ka pësuar tre profesione të shkurtra ushtarake. Në 1503 Cesare Borgia sulmoj republikën për disa muaj deri në vdekjen e tij. Më vonë, në 1739, përpiqet të aneksohet nga kardinali Alberoni, nuk arriti me ndërhyrjen e fuqive të kohës, nga mosbindja civile dhe protestat e para e Papa Klementi XII. Pushtimi i fundit i vendit ka ndodhur në vitin 1944 duke tërhequr trupat gjermane dhe më vonë nga aleatët, të cilët pushtuan atë për disa javë. 
Shteti u njoh nga Franca e Napoleonit në 1797 dhe vende të tjera evropiane në Kongresin e Vjenës në 1815. Është thënë se në mënyrë për të treguar mirënjohjen e saj, Napoleoni i  ka ofruar të n San Marinos të zgjeroj kufijtë e sajë për në detë, por ata refuzuan dhe kjo i lejoj Republikës të mos trajtohet si aleate e Francës në Kongresin e Vjenës.

== Politika ==
Politika e Shtetit

== Njësitë administrative ==
: '''''Artikulli kryesor : [[Njësitë administrative - San Marino|Njësitë administrative në San Marino]]'''''
San Marino ka nëntë qytete të cilat njihen si [[njësi administrative]] dhe që vendasit i quajnë [[kështjella]] ''(italisht: castelli)''. Qytetet e San Marinos janë:
[[Skeda:San Marino.png|thumb|200px|left|Njësitë administrative në San Marino]]

* [[Acquaviva]]
* [[Borgo Maggiore]]
* [[Chiesanuova]]
* [[Domagnano]]
* [[Faetano]]
* [[Fiorentino]]
* [[Montegiardino]]
* [[San Marino (qytet)|San Marino]] (''Città di San Marino''), kryeqyteti
* [[Serravalle]]
{{clear|left}}
== Gjeografia ==
:'''''Artikulli kryesorë : [[Gjeografia e Shteteve - San Marino|Gjeografia e shtetit]]'''''
Sipërfaqja e përgjithshme e San Marinos është 61.2&nbsp;km<sup>2</sup>, shtrihet rreth koordinatave gjeografike 43 46 '''V''', 12 25 '''L'''.

Vija kufitare e San Marinos është 39&nbsp;km e cila krijon kështu një oazë në [[Itali]]n qendrore.

[[Klima]] e San Marinos është lagësht subtropikale me dimër të butë gjerë të ftoftë dhe verë të nxehtë me diell.<ref>{{Cite web|url=https://en.climate-data.org/europe/san-marino-156/ |title=Climate-Data.org > Europe > San Marino Climate |accessdate=2020-09-10 |website=en.climate-data.org |language=en}}</ref>

Relievi i San Marinos përshkruhet nga malet. Pika më e ultë e relievit (55m) gjendet në vendin e quajtur Torrente Ausa ndërsa ajo më e larta në lartësi mbidetare prej 755 metrave në majën Monte Titano.

== Ekonomia ==
Ekonomia e shtetit San Marino

== Demografia ==
Demografia e shtetit
== Kultura ==
Kultura e Shtetit

== Të tjera ==
* Telekomunikacioni
* Transporti
* Ushtria
* Pushime

== Burime të dhënash ==
<references/>

== Lidhje të jashtme ==
<!-- Lidhje me projektet tjera -->
{{Commonskat| San Marino |{{PAGENAME}}}}

<!--Lidhje me faqet zyrtare të shtetit-->
* Qeveria
* Kryetari 
* Parlamenti 
* Ministria 
----
* [http://www.terraserver.com/imagery/image_gx.asp?cpx=12.464536101301183&cpy=43.98664482242744&res=62.5&provider_id=320&t=pan Satellite Image of San Marino]{{Lidhje e thyer}}
* [http://www.visitsanmarino.com Visit San Marino] - Official San Marino Tourism Site
* [https://web.archive.org/web/20040415154204/http://www.museidistato.sm/Museo_trad/index.htm Musei di Stato della Repubblica di San Marino]
* [https://web.archive.org/web/20051027075332/http://webcam.deili.info/en,1,40 Webcam in San Marino]
* [https://web.archive.org/web/20181108130721/http://sanmarinokey.com/ General information of San Marino: Politics, Institutions and very other]
* [http://www.libertas.sm/ history, geography, weather, webcams, news]
<!--Lidhje tjera-->
{{VendeEvropa}}

{{coord|43|56|30|N|12|27|30|E|display=title}}

<!-- Kategorizime -->
<!-- Në gjuhë të tjera -->

[[Kategoria:San Marino|*]]
[[Kategoria:Shtete në Evropë]]

{{Evropa-gjeo-cung}}