Sadije Toptani

Sadije Toptani

Sadije Toptani Khanum (Sadijé Hanem) (Nëna Mbretëreshë e Shqiptarëve) (Tirana, Gusht 28, 1876 - Tirana ose Durrës, Nëntor 25, 1934) ishte e bija e Ali Bej Toptanit e e motra e Esat Toptani e Gani Toptanit, pjesëtare e familjes së fuqishme Toptani. Ajo ishte gruaja e dytë e Xhemal Zogollit, pas vdekjes së gruas së tij të parë.

Jetëshkrimi

Nëna Mbretëreshë Sadije Zogu - Toptani, lindi në Tiranë në vitin 1876. Ajo ishte bijë e njërës nga familjet më të fuqishme të Shqipërisë Qendrore, Toptanët e Tiranës. U martua me Xhemal Pashë Zogun në vitin 1883 dhe nga kjo martesë i lindën 7 fëmijë. Mbreti i mëvonshëm i shqiptarëve, Ahmet Zogu, ishte fëmija i dytë dhe lindi më 8 tetor të vitit 1895. Nëna Mbretëreshë Sadije vdiq në Durrës më 24 nëntor të vitit 1934. Ceremonia e varrimit në nderim të Saj u zhvillua më 26 nëntor 1934 në kryeqytetin shqiptar, Tiranë. U varros në vendin e quajtur Kodra e Gështenjës, në krah të djathtë të rrugës aktuale automobilistike Tiranë – Elbasan, (në jug të Pallatit Mbretëror). Për t’u prehur në një varrezë të veçantë që synohej të bëhej familjare, u ble tokë me një sipërfaqe prej 6 mijë metrash katrorë dhe mbi të u ndërtua një mausoleum që u projektua nga arkitekti i njohur Qemal Butka. Dyert e këtij mauzoleumi u hapën më 30 dhjetor 1935, me pjesëmarrjen e Mbretit Zog I, motrave të Tij princesha, kryeministrit të Shqipërisë, Mehdi Frashëri, etj., dhe më pas trupi i të ndjerës Nënës Mbretëreshë u vendos për t’u prehur përjetësisht në këtë varr-mauzoleum madhështor. Por nuk ishte e thënë të ndodhte kështu pasi Mauzoleumi u demtuar me shpërthim tritoli të vënë enkas më 17 nëntor 1944 nga forcat komuniste të të ashtuquajturës Brigada e Parë, bash ditën kur këto forca pushtuan qytetin e Tiranës. Pas këtij viti rrënojat e mauzoleumit kanë mbetur të paprekura, ndërsa varri i Mbretëreshës Sadije ekziston i pacënuar edhe sot e kësaj dite.