Umeti: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively

[Redaktim i kontrolluar]

← Redaktim më i vjetër Ndryshimi më pas →

Content deleted Content added

PamorTekst wiki

Inline

Versioni i datës 22 shkurt 2019 23:08

Termi islam ummet, nga turqishtja edhe ymet (arabisht أمة = umma = bashkësi, komunitet), rrallë edhe ummah, është një fjalë arabe që domethën 'bashkësi'.

Është e njëvlefshme me 'ummat al-Islām' (ar. الأمة الإسلامية, 'bashkësia islame') dhe përdoret gjerësisht për të shënjuar bashkësinë e popujve muslimanë. Në Kuran fjala ummet përdoret shpesh për të përshkruar një bashkësi të vetme që bashkëndan besojmën fetare, më së shumti ato bashkësi që janë paracaktuar drejt një plani hyjnor shpëtimi. Në kontekstin panislamik, fjala ummah shënjon bashkësinë e besimtarëve (أمة المؤمنين ummat al-muʼminīn).

Kjo fjalë arabe siç duket është huazuar nga ajo hebreishte umma (fis, klan), e cila ndoshta rrjedh nga ajo asirishte ummanu. Por e mundshme është edhe rrënja semite e përbashkët.

Përdorimi i saj në kuran bëhet në lidhje me bashkësitë etnike ose fetare si psh. çifutët, të krishterët dhe myslimanët. Më vonë ky term u bë i përdorshëm për ndjekësit që i mblodhi Muhamedi rreth vetes në Medinë dhe të cilët nuk e përcaktonin veten sipas marrëdhënieve fisnore dhe afërsisë familjare (asabijja) por nëpërmjet fesë së përbashkët. Për një kohë të gjatë me të nënkuptohej kryesisht bashkësia fetare e myslimanëve, prej shekullit të 19-të edhe kombi në kuptimin e sotëm. Prej vitit 1967, pas humbjes në luftën gjashtëditore dhe pas fillimit të rënies së nacionalizmit arab, filloi të mbizotërojë konceptimi fetar. Në hebreishte fjala umma (אמה) shërben si vetë-emërtim i çifutëve sefardë që prej dëbimit të tyre nga Spanja në vitin 1492.

Ndryshe nga ymet, e cila nënvizon bashkësinë, termi dar al-islam ("shtëpia e fesë islame") cilëson vendin, ku myslimanët kanë pushtetin në dorë; e kundërta është dar al-harb-i ("shtëpia e luftës").

Shih edhe

Vatani

Literaturë

Jonas Grutzpalk: Umma und Asabijja. Në: „Tönnies-Forum“, 1, 2007, f. 29-44

Weblinks

Umma und Asabiya (Umma dhe asabija) (PDF-Datei; 1,18 MB) (gjemanisht)

@@ Rreshti 1: / Rreshti 1: @@
 [[Skeda:Islam in Europe-2011.svg|parapamje|Përqindja e muslimanëve në Evropë]]
-Termi [[Feja islame|islam]] '''ummet''', nga turqishtja edhe '''ymet''' ([[Gjuha arabe|arabisht]] أمة = umma = bashkësi, komunitet), rrallë edhe ''ummah'', cilëson si fjalë e huaj në [[gjuhët evropiane]] bashkësinë fetare të të gjithë [[Myslimani|mysimanëve]], më saktë në arabisht الأمة الإسلامية = al-umma al-islamiyya = al-umma al-islāmīya, ndërsa në arabishten moderne edhe kombin si dhe „[[Bashkësia|bashkësi]]“ të tjera (të konceptuara në këtë formë). Koncepti fetar i ''umma''-s është në konkurencë me konceptin laik të „[[kombi]]t“ të zhvilluar në Evropë, si për shembull tek fjalët „kombi arab“ (arabisht الأمة العربية = al-umma al-arabiyya = al-umma al-ʿarabīya).
+Termi [[Feja islame|islam]] '''ummet''', nga turqishtja edhe '''ymet''' ([[Gjuha arabe|arabisht]] أمة = umma = bashkësi, komunitet), rrallë edhe ''ummah'', është një fjalë arabe që domethën 'bashkësi'.
+Është e njëvlefshme me ''''ummat al-Islām'''' (ar. الأمة الإسلامية, 'bashkësia islame') dhe përdoret gjerësisht për të shënjuar bashkësinë e popujve muslimanë. Në [[Kurani|Kuran]] fjala ummet përdoret shpesh për të përshkruar një bashkësi të vetme që bashkëndan besojmën fetare, më së shumti ato bashkësi që janë paracaktuar drejt një plani hyjnor shpëtimi. Në kontekstin panislamik, fjala ''ummah'' shënjon ''bashkësinë e besimtarëve'' (أمة المؤمنين ''ummat al-muʼminīn'').
-Kjo fjalë, në kohën para-islame pothuaj e papërdorur, gjendet shpesh në [[Kurani|kuran]]. Kjo fjalë arabe siç duket është huazuar nga ajo [[Gjuha hebreike|hebreishte]] ''umma'' (''fis, klan''), e cila ndoshta rrjedh nga ajo [[Gjuha asiriane|asirishte]] ''ummanu''. Por e mundshme është edhe [[Rrënja e fjalës|rrënja]] [[Gjuhët semite|semite]] e përbashkët.
+Kjo fjalë arabe siç duket është huazuar nga ajo [[Gjuha hebreike|hebreishte]] ''umma'' (''fis, klan''), e cila ndoshta rrjedh nga ajo [[Gjuha asiriane|asirishte]] ''ummanu''. Por e mundshme është edhe [[Rrënja e fjalës|rrënja]] [[Gjuhët semite|semite]] e përbashkët.
-Përdorimi i saj në kuran bëhet në lidhje me bashkësitë [[Etnia|etnike]] ose fetare si psh. çifutët, të krishterët dhe myslimanët. Më vonë ky term u bë i përdorshëm për ndjekësit që i mblodhi [[Muhamedi]] rreth vetes në [[Medina|Medinë]] dhe të cilët nuk e përcaktonin veten sipas [[Fisi|marrëdhënieve fisnore]] dhe afërsisë familjare (''[[asabijja]]'') por nëpërmjet fesë së përbashkët. Për një kohë të gjatë me të nënkuptohej kryesisht bashkësia fetare e myslimanëve, prej [[Shekulli i 19-të|shekullit të 19-të]] edhe kombi në kuptimin e sotëm. Prej vitit 1967, pas humbjes në [[Lufta gjashtëditore|luftën gjashtëditore]] dhe pas fillimit të rënies së [[Nacionalizmi arab|nacionalizmit arab]], filloi të mbizotërojë konceptimi fetar. Në hebreishte fjala ''umma'' (אמה) shërben si vetë-emërtim i çifutëve [[Sefardët|sefardë]] që prej dëbimit të tyre nga [[Spanja]] në vitin 1492.
+Përdorimi i saj në kuran bëhet në lidhje me bashkësitë [[Etnia|etnike]] ose fetare si psh. çifutët, të krishterët dhe myslimanët. Më vonë ky term u bë i përdorshëm për ndjekësit që i mblodhi [[Muhamedi]] rreth vetes në [[Medina|Medinë]] dhe të cilët nuk e përcaktonin veten sipas [[Fisi|marrëdhënieve fisnore]] dhe afërsisë familjare (''[[asabijja]]'') por nëpërmjet fesë së përbashkët. Për një kohë të gjatë me të nënkuptohej kryesisht bashkësia fetare e myslimanëve, prej [[Shekulli i 19-të|shekullit të 19-të]] edhe kombi në kuptimin e sotëm. Prej vitit 1967, pas humbjes në [[Lufta gjashtëditore|luftën gjashtëditore]] dhe pas fillimit të rënies së [[Nacionalizmi arab|nacionalizmit arab]], filloi të mbizotërojë konceptimi fetar. Në hebreishte fjala ''umma'' (אמה) shërben si vetë-emërtim i çifutëve sefardë që prej dëbimit të tyre nga [[Spanja]] në vitin 1492.
-Ndryshe nga ymet, e cila nënvizon [[bashkësinë]], termi [[Dar al-islam-i|dar al-islam]] ("shtëpia e fesë islame") cilëson vendin, ku myslimanët kanë [[pushteti]]n në dorë; e kundërta është [[dar al-harb-i]] ("shtëpia e luftës").
+Ndryshe nga ymet, e cila nënvizon bashkësinë, termi [[Dar al-islam-i|dar al-islam]] ("shtëpia e fesë islame") cilëson vendin, ku myslimanët kanë [[pushteti]]n në dorë; e kundërta është [[dar al-harb-i]] ("shtëpia e luftës").
-Ndërsa termi i përdorur shpesh sot, "[[bota islame]]", nuk është i përkufizuar saktë.
 == Shih edhe ==