Tartu

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Shko te: navigacion, kërko
Tartu
Gjuha estoneze : Tartu
— Qytet —
Motoja Heade mõtete linn (Qyteti i mendimeve të mira)
noform
Sheshi i Tartusë
Vendndodhja
Tartu is located in Estonia
Tartu
Tartu

Koordinatat: 58°23′0″N 26°43′0″E / 58.38333°V 26.71667°L / 58.38333; 26.71667
Administrimi
Shteti Flamuri Estonia
Qarku Qarku Tartumaa
Bashkia Tartu
Kryetari i Bashkisë Urmas Klaas
Partia Partia Reformatore
Sipërfaqja dhe popullsia
Sipërfaqja 38.8 km2
Popullsia 97,332 (01.01.2015) banorë
Dendësia 2,508.6 banorë/km2
Të dhëna të tjera
Themelimi shek 5
Zona Kohore UTC+2
Verore UTC+3
Kodi Postal 50050–51111
Prefiksi (+372)
Aeroporti Aeroporti i Tartusë
Targa A/B
Koordinatat 58° 23′ 0″ Veri

26° 43′ 0″ Lindje
Faqja Zyrtare http://tartu.ee

Tartu është qyteti i dytë më i madh në Estoni. Tartuja konsiderohet si qendra intelektuale dhe kulturore e Estonisë, pasi ka universitetin më të vjetër dhe më të njohur në Estoni, Universitetin e Tartusë. Lumi Emajõgi ndan në mes Tartunë.

Historia[redakto | redakto tekstin burimor]

Ndërtesa kryesore e Universitetit të Tartusë.

Vendbanimet e hershme datojnë në shekullin e 5-të. Tartuja u pushtua nga rusët në vitet 1133-1177. Në shekullin e 13-të, Tartu pushtohet nga Kalorësit Livonë, dhe u rimorr nga estonzët disa herë të tjera. Në mesjetë, Tartu u bë një qendër e rëndësishme tregtare. Në shekullin e 16-të, Tartu u mor nga polakët, dhe në 1629-ën nga suedezët. Universiteti i parë aty u themelua në 1632 nga mbreti Gustav Adolf i Suedisë. Në 1721 qyteti u mor nga rusët përsëri. Pas shpalljes së pavarësisë së Estonisë në 1918-ën, traktati i paqes mes Estonisë dhe Rusisë u nënshkrua në Tartu. Në 1940-ën forcat sovjetike pushtojnë Estoninë. Tartu u bombardua nga forcat sovjetike në vitin 1944 duke shkatërruar ndërtesa historike.

Pas rifitimit të pavarësisë së Estonisë në 1991, qendra e qytetit u rindërtua.

Klima[redakto | redakto tekstin burimor]

Tartu ka klimë më të ftohtë se pjesa bregdetare e Estonisë po të kihet parasysh lartësia gjeografike, si pasojë e ndikimit të Detit Baltik. Vera është e ngrohtë dhe dimri i ftohtë.

Popullsia[redakto | redakto tekstin burimor]

Sipas Statistikave të Estonisë, Tartu ka këtë përbërje sipas regjistrimit të janarit 2010:[1]

Kombësia Numër Përqindje
Total 103,284 100%
Estonezë 83,185 80.5%
Rusë 15,966 15.5%
Ukrainas 1,205 1.2%
Finlandezë 1,072 1.0%
Bjellorusë 484 0.5%
Polakë 142 0.1%
Hebrej 140 0.1%
Gjermanë 125 0.1%
Letonezë 111 0.1%

Ekonomia[redakto | redakto tekstin burimor]

Ekonomia mbështetet në universitetet e shumta, industri, firma të teknologjisë së informacionit, elektronikë, etj.

Arsimi dhe klutura[redakto | redakto tekstin burimor]

Shatërvani "Studentë duke u puthur"(Estonisht: Suudlevad Tudengid) u kujton vizitorëve që Universiteti i Tartusë dhe studentët e tij kanë një ndikim të madh në jetën në Tartu.

Qyteti njihet per Universitetin e Tartusë, Universitetin Estonez të Shkencave të Natyrës, Kolegjin Baltik të Mbrojtjes, Akademinë e Aviacionit Estonez, dhe Arkivat Historik të Estonisë.

Foto nga qyteti[redakto | redakto tekstin burimor]

  • Ndërtesa kryesore e Universitetit të Tartusë

  • Kopshti botanik

  • Rrënoja të një katedraleje

  • Bashkia në vjeshtë

  • Ura e engjëllit në dimër

  • Skulptura Studentët që po puthen

  • Para Kafes së Universitetit

  • Festimi i Ditëve Hansaetike

  • Tartu në 1866

  • Bashkia e Tartusë

Shikoni gjithashtu[redakto | redakto tekstin burimor]

Referencat[redakto | redakto tekstin burimor]

  1. ^ Population by sex, ethnic nationality and county, 1 January. Statistics Estonia (13 tetor 2010). Vizituar në 21 nëntor 2010.

Lidhje të jashtme[redakto | redakto tekstin burimor]

Commons-logo.svg         Wikimedia Commons ka materiale multimediale në lidhje me: Tartu
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Tartu&oldid=1698143"