Tatyana Afanasyeva

Tatjana Afanasyeva

Tatyana Alexeyevna Afanasyeva ( rusisht: Татья́на Алексе́евна Афана́сьева ) ( Kiev, 19 nëntor 1876 - Leiden, 14 prill 1964) (e njohur edhe si Tatiana Ehrenfest-Afanaseva ose e shkruar Afanassjewa ) ishte matematiciene dhe fizikante ruse / holandeze që dha kontribute në fushat e mekanikës statistikore dhe termodinamikës statistikore. Më 21 dhjetor 1904, ajo u martua me fizikantin austriak Paul Ehrenfest (1880–1933). Ata kishin dy vajza dhe dy djem; një vajzë, Tatyana Pavlovna Ehrenfest, që gjithashtu u bë një matematikane.

Jeta e hershme

Afanasyeva lindi në Kiev, Ukrainë, atëherë u bë pjesë e Perandorisë Ruse . Babai i saj ishte Alexander Afanassjev, inxhinier kryesor në Hekurudhat Perandorake, i cili do të sillte Tatjanën në udhëtimet e tij rreth Perandorisë Ruse. Babai i saj vdiq kur ajo ishte akoma e re, kështu që ajo u transferua në Shën Petersburg në Rusi për të jetuar me tezen e saj Sonya dhe xhaxhain Peter Afanassjev, një profesor në Institutin Politeknik të Shën Petersburg .

Tatjana ndoqi shkollën normale në Shën Petersburg me një specialitet në matematikë dhe shkencë. Në atë kohë, grave nuk u lejohej të ndiqnin universitete në territorin rus, kështu që pasi mbaruan shkollën normale, Tatjana filloi të studionte matematikë dhe fizikë në Universitetin e Femrave në Shën Petersburg nën drejtimin e Orest Chvolson . Në vitin 1902, ajo u transferua në Universitetin e Göttingen në Gjermani për të vazhduar studimet me Felix Klein dhe David Hilbert .

Në Universitetin e Göttingen, Tatyana u takua me Paul Ehrenfest. Kur Ehrenfest zbuloi se Tatjana nuk mund të merrte pjesë në një takim të një klubi matematikor, ai bisedoi me shkollën për të ndryshuar rregullin. Një miqësi u krijua midis të dyve, dhe ata u martuan në 1904, më vonë u kthyen në Shën Petersburg në 1907. Sipas ligjit rus, martesa nuk lejohej midis dy njerëzve me fe të ndryshme. Meqenëse Tatjana ishte një Ortodokse Ruse dhe Ehrenfest ishte Hebre, ata të dy vendosën të hiqnin dorë zyrtarisht nga fetë e tyre në mënyrë që të mbeteshin të martuar.

Në 1912 ata u transferuan në Leiden në Hollandë, ku Paul Ehrenfest u emërua për të pasuar HA Lorentz si profesor në Universitetin e Leiden, dhe ku çifti jetoi gjatë gjithë karrierës së tyre.

Puna në matematikë dhe fizikë

Fillimisht, Tatjana bashkëpunoi ngushtë me burrin e saj, më së shumti në shqyrtimin klasik të tyre në 1911 të mekanikës statistikore të Boltzmann . Bazat Konceptuale të Qasjes Statistikore në Mekanikë, nga Paul dhe Tatjana Ehrenfest u botua fillimisht në 1911 si një artikull për Encyklopädie der mathematischen Wissenschaften gjermane ( Enciklopedia e Shkencave Matematikore ), dhe që atëherë është përkthyer dhe ribotuar.

Ajo botoi shumë punime në tema të ndryshme si rastësia dhe entropia, dhe mësimi i gjeometrisë për fëmijët.

Kontakti me Ajnshtajnin

Albert Einstein ishte një mysafir i shpeshtë në vitet 1920 në shtëpinë e saj Witte Rozenstraat 57 në Leiden, dëshmitar i shumë nënshkrimeve në mur. Më vonë Ajnshtajni u nis për në Universitetin Princeton dhe Afanasyeva korrespondente. Arkivat e Muzeut Boerhaave në Leiden i kanë tre letra nga Ajnshtajni.

Afanasjeva kontaktoi Ajnshtajnin për këshillat e tij mbi dorëshkrimin e saj mbi termodinamikën dhe u interesua për një përkthyes. Ajo donte t'i jepte termodinamikës një themel rigoroz matematikor i cili mungonte dhe përshkruante presionin, temperaturën dhe entropinë në ndryshimin e sistemeve. Ajnshtajni u përgjigj më 12 gusht 1947 se ai e duartrokiti qasjen e saj, por ai gjithashtu kishte disa kritika:

"Ich habe den Eindruck gewonnen, dass Sie ein bisschen von logischen Putzteufel besessen sind, und dass daran die Übersichtlichkeit des Buches leide".

(Përkthimi: Kam përshtypjen se ju pushton disi një djall logjik lustrues dhe se qartësia e librit vuan. )

Ajnshtajni nuk sugjeroi një përkthyes dhe ia ktheu dorëshkrimin Afanasjevës e cila pagoi veten për botimin e saj në 1956 si Die Grundlagen der Thermodynamik me Brill Publishers në Leiden me disa, por jo të gjitha korrigjimet e Ajnshtajnit.

Trashëgimi

Këshilli Hollandez i Fizikës sponsorizon çmimin e tezës Ehrenfest-Afanassjewa .

Shënime

1. ^  . See p. 57: "In 1912 Ehrenfest succeeded Hendrik Antoon Lorentz (1853–1928) as professor of theoretical physics at Leiden. ... In Leiden, the Ehrenfests moved into a Russian-style villa designed by Ehrenfest’s Russian wife Tatiana Afanashewa, a mathematician."
2. ^ P. Ehrenfest & T. Ehrenfest (1911) Begriffliche Grundlagen der statistischen Auffassung in der Mechanik, in: Enzyklopädie der mathematischen Wissenschaften mit Einschluß ihrer Anwendungen. Band IV, 2. Teil ( F. Klein and C. Müller (eds.). Leipzig: Teubner, pp. 3–90. Translated as The conceptual Foundations of the Statistical Approach in Mechanics. New York: Cornell University Press, 1959.  
3. ^ T. Ehrenfest-Afanassjewa, Die Grundlagen der Thermodynamik (Leiden 1956)
4. ^ T. Ehrenfest-Afanassjewa, On the Use of the Notion "Probability" in Physics Am. J. Phys. 26: 388 (1958)
5. ^ Tatjana Ehrenfest-Afanassjewa, "Exercises in Experimental Geometry. 1931" (PDF). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 1 prill 2013. Marrë më 4 shkurt 2006. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) (214 KiB).
6. ^ Ed de Moor Van Vormleer naar Realistische Meetkunde, Thesis, Utrecht (1999).

 

•  

Linqe te jashtme

• Biografia e Tatiana Ehrenfest-Afanaseva CWP UCLA
• Paul dhe Tatiana Ehrenfest: Themelet konceptuale të qasjes statistikore në mekanikë, përkthim Michael J. Moravesik, botimet Dover New York 1990 (ribotimi i botimit të 1959), me një parathënie të T. Ehrenfest-Afanassjewa.