Shihni burimin për UNESCO

{{Infobox organization
| logo_size = 200px
| image = Flag of UNESCO.svg
| name =Organizata e Kombeve të Bashkuara për Arsim, Shkencë dhe Kulturë
| caption = [[Flamuri i UNESCO]]
| map = 
| map_size = 
| map_caption = 
| type = [[Lista e agjencive të specializuara të Kombeve të Bashkuara|Agjenci e specializuar e Kombeve të Bashkuara]]
| abbreviation = UNESCO
| leader_title = Krye
| leader_name = [[Audrey Azoulay]]<br />(Drejtori i Përgjithshëm)
| status = Aktive
| formation = {{start date and age|1945|11|16|df=yes}}
| logo = Logo UNESCO 2021.svg
| headquarters = [[Paris]], Francë
| website = en.unesco.org
| parent_organization = [[Këshilli Ekonomik dhe Social i Kombeve të Bashkuara]]
| subsidiaries = 
| footnotes = {{Portal-inline|Politics|size=tiny}}
|native_name=United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization|native_name_lang=en}}
'''Organizata për Edukim, Shkencë dhe Kulturë e Kombeve të Bashkuara''' ([[Gjuha angleze|anglisht]] ''United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization'') ose '''UNESCO''' është një agjensi e specializuar e [[Kombet e Bashkuara|Kombeve të Bashkuara]] e themeluar më [[16 nëntor]] [[1945]]. Qëllimi i deklaruar i kësaj organizate është të kontribuojë për [[paqja|paqen]] dhe sigurinë në Botë duke nxitur bashkëpunimin ndërkombëtar përmes [[Arsimi|arsmit]], [[Shkenca|shkencës]], dhe [[Kultura|kulturës]]. Më tutje kërkon edhe respektimin universal të drejtësisë, ligjeve të shtetit dhe [[të drejtat e njeriut|të drejtave të njeriut]], liri këto themelore të shpallura në kartën e OKB-së<ref>{{Cite web |url=http://portal.unesco.org/en/ev.php-URL_ID%3D15244%26URL_DO%3DDO_TOPIC%26URL_SECTION%3D201.html |title=UNESCO Constitution |url-status=dead |access-date=11 tetor 2019 |archive-date=29 mars 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190329170647/http://portal.unesco.org/en/ev.php-URL_ID%3D15244%26URL_DO%3DDO_TOPIC%26URL_SECTION%3D201.html }}</ref>. Është trashëgimtare e Komisionit Ndërkombëtar për Bashkëpunim Intelektual të Lidhjes së Kombeve.

UNESCO ka 193 shtete anëtare dhe gjashtë anëtarë të tjera.<ref>{{Cite web |url=http://portal.unesco.org/en/ev.php-URL_ID%3D3328%26URL_DO%3DDO_TOPIC%26URL_SECTION%3D201.html |title=About us {{!}} United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization<!-- Roboti gjeneroi titull për referencën --> |url-status=dead |access-date=13 shtator 2019 |archive-date=10 qershor 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190610173018/http://portal.unesco.org/en/ev.php-URL_ID%3D3328%26URL_DO%3DDO_TOPIC%26URL_SECTION%3D201.html }}</ref>
Organizata është me seli në [[Paris]], me mbi 50 zyra në terren dhe shumë institucione të specializuara dhe qendra në të gjithë botën. Pjesa më e madhe e zyrave janë në terren "grumbull" zyra që mbulojnë tre ose më shumë vende; ka edhe zyra rajonale dhe kombëtare.
UNESCO ndjek objektivat e saj nëpërmjet pesë programeve të mëdha: arsim, kulturë, shkenca natyrore, shkenca sociale dhe shkenca e njeriut, komunikimi dhe informacioni.  
Projekte të sponsorizuar nga UNESCO përfshijnë degët [[letërsia|letrare]], teknike, dhe programe të trajnimit të mësuesve; programet ndërkombëtare [[shkenca|shkencore]]. Promovimin e pavarur të medias dhe lirinë e shtypit. Projekteve rajonale dhe kulturore historike, avancimin e [[kultura|kulturës]]; marrëveshjet e bashkëpunimit ndërkombëtar për të siguruar në botë [[Trashëgimia kulturore|trashëgimin kulturore]] dhe [[trashëgimia natyrore]] ([[Vende të Trashëgimisë Botërore]]) dhe për të ruajtur [[të drejtat e njeriut]], dhe përpjekjet për të lidhur gjithë botën dixhitalisht.

== Shtetet anëtare ==
Deri në tetor të viti 2007, UNESCO ka 193 shtete anëtarë të rregulltë dhe 6 anëtarë të asociuar.

=== Anëtarët e rregullt ===
{{div col|3}}
* Afganistani 4 maj 1948 
* Shqipëria 16 tetor 1958 
* Algjeria 15 tetor 1962 
* Andorra 20 tetor 1993 
* Angola 11 mars 1977 
* Antigua e Barbuda 15 korrik 1982 
* Argjentina 15 shtator 1948 
* Armenia 9 qershor 1992 
* Australia 4 nëntor 1946 
* Austria 13 gusht 1948 
* Azerbajxhani 3 qershor 1992 
* Bahamas 23 prill 1981 
* Bahreini 18 janar 1972 
* Bangladeshi 27 tetor 1972 
* Barbadosi 24 tetor 1968 
* Bjellorusia 12 maj 1954 
* Belgjika 29 nëntor 1946 
* Belizea 10 maj 1982 
* Benini 18 tetor 1960 
* Butani 13 prill 1982 
* Bolivia 13 nëntor 1946 
* Bosnja dhe Hercegovina 2 qershor 1993 
* Botsuana 16. janar 1980 
* Brazili 4 nëntor 1946 
* Brunei Darussalam 17 mars 2005 
* Bullgaria 17 maj 1956 
* Burkina Faso 14 nëntor 1960
* Burundi 16 nëntor 1962 
* Kamboxhia 3 korrik 1951 
* Kameruni 11 nëntor 1960 
* Kanadaja 4 nëntor 1946 
* Kepi i Verdhë 15 shkurt 1978 
* Republika Qendrore e Afrikës 11 nëntor 1960 
* Çadi 19 dhjetor 1960 
* Kili 7 korrik 1953 
* Kina 4 nëntor 1946 
* Kolumbia 31 tetor 1947 
* Komore 22 mars 1977 
* Kongoja 24 tetor 1960 
* Ishujtë Cook 25 tetor 1989 
* Kosta Rika 19 maj 1950 
* Bregu i Fildishtë 27 tetor 1960 
* Kroacia 1 qershor 1992 
* Kuba 29 gusht 1947 
* Qiproja 6 shkurt 1961 
* Republika Çeke 22 shkurt 1993 
* Republika Popullore Demokratike e Koresë 18 tetor 1974 
* Republika Demokratike e Kongos 25 nëntor 1960 
* Danimarka 4 nëntor 1946 
* Xhibuti 31 gusht 1989 
* Dominica 9 janar 1979 
* Republika Dominikane 4 nëntor 1946 
* Ekuadori 22 janar 1947 
* Egjipti 4 nëntor 1946 
* El Salvadori 28. prill 1948 
* Guinea Ekuatoriale 29 nëntor 1979 
* Eritrea 2 shtator 1993 
* Estonia 14 tetor 1991 
* Etiopia 1 korrik 1955 
* Fixhi 14 korrik 1983 
* Finlanda 10 tetor 1956 
* Franca 4 nëntor 1946 
* Gaboni 16 nëntor 1960 
* Gambia 1 gusht 1973 
* Gjeorgjia 7 tetor 1992 
* Gjermania 11 korrik 1951 
* Gana 11 prill 1958 
* Greqia 4 nëntor 1946 
* Grenada 17 shkurt 1975 
* Guatemala 2 janar 1950 
* Guinea 2 shkurt 1960 
* Guinea-Bissau 1 nëntor 1974 
* Guajana 21 mars 1967
* Haiti 18 nëntor 1946 
* Hondurasi 16 dhjetor 1947 
* Hungaria 14 shtator 1948 
* Islanda 8 qershor 1964 
* India 4 nëntor 1946 
* Indonezia 27 maj 1950 
* Irani (Republika Islamike) 6 shtator 1948 
* Iraku 21 tetor 1948 
* Irlanda 3 tetor 1961 
* Izraeli 16 shtator 1949 
* Italia 27 janar 1948 
* Xhamajka 7 nëntor 1962 
* Japonia 2 korrik 1951 
* Xhordani 14. qershor 1950 
* Kazakistani 22 maj 1992 
* Kenia 7 prill 1964 
* Kiribati 24 tetor 1989 
* Kuvajti 18 nëntor 1960 
* Kirgistani 2 qershor 1992 
* Laos (Republika Demokratike Popullore) 9 korrik 1951 
* Letonia 14 tetor 1991 
* Libani 4 nëntor 1946 
* Lesoto 29 shtator 1967 
* Liberia 6 mars 1947 
* Libia (Republika Arabe) 27 qershor 1953 
* Lituania 7 tetor 1991 
* Luksemburgu 27 tetor 1947 
* Madagaskari 10 nëntor 1960 
* Malavi 27 tetor 1964 
* Malajzia 16 qershor 1958 
* Maldivet 18 korrik 1980 
* Mali 7 nëntor 1960 
* Malta 10 shkurt 1965 
* Ishujt Marshall 30 qershor 1995 
* Mauritania 10 janar 1962 
* Mauritiusi 25 tetor 1968 
* Meksika 4 nëntor 1946 
* Mikronezia (Shteti Federal) 19 tetor 1999 
* Monako 6 korrik 1949 
* Mongolia 1 nëntor 1962 
* Maroku 7 nëntor 1956 
* Mali i Zi 1 mars 2007 
* Mozambiku 11 tetor 1976 
* Miamari/Burma 27 qershor 1949 
* Namibia 2 nëntor 1978 
* Nauru 17 tetor 1996 
* Nepali 1 maj 1953 
* Hollanda 1. janar 1947 
* Zelanda e Re 4 nëntor 1946 
* Nikaragua 22 shkurt 1952 
* Nigeri 10 nëntor 1960
* Nigeria 14 nëntor 1960 
* Niue 26 tetor 1993 
* Norvegjia 4 nëntor 1946 
* Omani 10 shkurt 1972 
* Pakistani 14 shtator 1949 
* Palau 20 shtator 1999 
* Panamaja 10 janar 1950 
* Papua Guinea e Re 4 tetor 1976 
* Paraguaji 20 qershor 1955 
* Peruja 21 nëntor 1946 
* Filipinet 21 nëntor 1946 
* Polonia 6 nëntor 1946 
* Portugalia 11 shtator 1974 
* Katari 27 janar 1972 
* Republika e Koresë 14 qershor 1950 
* Republika e Maqedonisë 28 qershor 1993 
* Republika e Moldavisë 27 maj 1992 
* Rumania 27 korrik 1956 
* Federata Ruse 21 prill 1954 
* Ruanda 7 nëntor 1962 
* Saint Kitts dhe Nevis 26 tetor 1983 
* Saint Lucia 6 mars 1980 
* Saint Vincent dhe Grenadines 14 janar 1983 
* Samoa 3 prill 1981 
* San Marino 12 nëntor 1974 
* Sao Tome dhe Principe 22 janar 1980 
* Arabia Saudite 4 nëntor 1946 
* Senegali 10 nëntor 1960 
* Serbia 20 dhjetor 2000 
* Sejqelles 18 tetor 1976 
* Sierra Leone 28 mars 1962 
* Singapori 8 tetor 2007 
* Sllovakia 9 shkurt 1993 
* Sllovenia 27 maj 1992 
* Ishujt Solomon 7 shtator 1993 
* Somalia 15 nëntor 1960 
* Afrika e Jugut 12 dhjetor 1994 
* Spanja 30 janar 1953 
* Shri Lanka 14 nëntor 1949 
* Sudani 26 nëntor 1956 
* Suriname 16. korrik 1976 
* Svazilandi 25 janar 1978 
* Suedia 23 janar 1950 
* Zvicrra 28 Jan 1949 
* Siria (Republika Arabe) 16 nëntor 1946 
* [[Taxhikistani]] 6 prill 1993 
* Thailanda 1 janar 1949 
* Timori Lindor 5 qershor 2003 
* Togo 17 nëntor 1960 
* Tonga 29 shtator 1980 
* Trinidadi dhe Tobago 2 nëntor 1962 
* [[Tunizia]] 8 nëntor 1956 
* [[Turqia]] 4 nëntor 1946 
* [[Turkmenistani]] 17 gusht 1993 
* Tuvalu 21 tetor 1991 
* Uganda 9 nëntor 1962 
* Ukraina 12 maj 1954 
* Emiratet e Bashkuara Arabe 20 prill 1972 
* Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës Veriore 1 korrik 1997 
* Shtetet e Bashkuara të Amerikës 1 tetor 2003 
* Uruguaji 8 nëntor 1947 
* [[Uzbekistani]] 26 tetor 1993 
* Vanuatuja 10 shkurt 1994 
* Venezuela 25 nëntor 1946 
* Vietnami 6 korrik 1951 
* [[Jemeni]] 2 prill 1962 
* Zambia 9 nëntor 1964 
* Zimbabveja 22 shtator 1980
{{div col end}}

=== Anëtarët e asociuar ===
* Aruba 20 tetor 1987 
* Ishujt Virgjinë Britanik 24 nëntor 1983 
* Ishujt Kajman 30 tetor 1999 
* Makau, Kinë 25 tetor 1995 
* Antilet Holandeze 26 tetor 1983 
* Tokelau 15 tetor 2001

== Drejtorët e përgjithshëm ==
# [[Julian Huxley]], {{UK}} (1946–1948)
# [[Jaime Torres Bodet]], {{MEX}} (1948–1952)
# [[John Wilkinson Taylor (educator)|John Wilkinson Taylor]], {{USA}} ([[acting (law)|acting]] 1952–1953)
# [[Luther Evans]], {{USA}} (1953–1958)
# [[Vittorino Veronese]], {{ITA}} (1958–1961)
# [[René Maheu]], {{FRA}} (1961–1974; [[acting (law)|acting]] 1961)
# [[Amadou-Mahtar M'Bow]], {{SEN}} (1974–1987)
# [[Federico Mayor Zaragoza]], {{ESP}} (1987–1999)
# [[Koichiro Matsuura]], {{JPN}} (1999–2009)
# [[Irina Bokowa]], {{BUL}} (2009–2017)
# [[Audrey Azoulay]], {{FRA}} (2017-present)

<!--This list appears to be incomplete, please modify first before present it to this article==General Conferences==
* 1st General Conference ([[Paris]], 1946) - chaired by Léon Blum (France)
* 2nd General Conference ([[Mexico City]], 1947) - chaired by Manuel Gual Vidal (Mexico)
* 3rd General Conference ([[Beirut]], 1948) - chaired by Hamid Bey Frangie (Lebanon)
* 1st extraordinary session (Paris, 1948)
* 4th General Conference ([[Paris]], 1949) - chaired by Ronald Walker (Australia)
* 5th General Conference ([[Florence]], 1950) - chaired by Count Stefano Jacini (Italy)
* 6th General Conference ([[Paris]], 1951) - chaired by Howland Sargeant (United States of America)
* 7th General Conference ([[Paris]], 1952) - chaired by Sarvepalli Radhakrishnan (India)
* 2nd extraordinary session (Paris, 1953)
* 8th General Conference ([[Montevideo]], 1954) - chaired by Justino Zavala Muñiz (Uruguay)
* 9th General Conference ([[New Delhi]], 1956) - chaired by Maulana Abul Kalam Azak (India)
* 10th General Conference ([[Paris]], 1958) - chaired by [[Jean Berthoin]] (France)
* 11th General Conference ([[Paris]], 1960) - chaired by [[Akale-Work Abte-Wold]] (Ethiopia)
* 12th General Conference ([[Paris]], 1962) - chaired by [[Paulo de Berrêdo Carneiro]] (Brazil)
* 13th General Conference ([[Paris]], 1964) - chaired by [[Norair Sissakian]] (Soviet Union)
* 14th General Conference ([[Paris]], 1966) - chaired by [[Bedrettin Tuncel]] (Turkey)
* 15th General Conference ([[Paris]], 1968) - chaired by [[Willian Eteki-Mboumoua]] (Cameroon)
* 16th General Conference ([[Paris]], 1970) - chaired by [[Atilio Dell'Oro Maini]] (Argentina)
* 17th General Conference ([[Paris]], 1972) - chaired by [[Toru Haguiwara]] (Japan)
* 3rd extraordinary session (Paris, 1973)
* 18th General Conference ([[Paris]], 1974) - chaired by [[Magda Joboru]] (Hungary)
* 19th General Conference ([[Nairobi]], 1976) - chaired by [[Taaita Toweett]] (Kenya)
* 20th General Conference ([[Paris]], 1978) - chaired by [[Napoléon LeBlanc]] (Canada)
* 21st General Conference ([[Belgrade]], 1980) - chaired by [[Ivo Margan]] ([[Yugoslavia]])
* 4th extraordinary session (Paris, 1982)
* 22nd General Conference ([[Paris]], 1983) - chaired by [[Saïd Tell]] ([[Jordan]])
* 23rd General Conference ([[Sofia]], 1985) - chaired by [[Nikolaï Todorov]] (Bulgaria)
* 24th General Conference ([[Paris]], 1987) - chaired by [[Guillermo Putzeys Alvarez]] ([[Guatemala]])
* 25th General Conference ([[Paris]], 1989) - chaired by [[Anwar Ibrahim]] ([[Malaysia]])
* 26th General Conference ([[Paris]], 1991) - chaired by [[Bethwell Allan Ogot]] ([[Kenya]])
* 27th General Conference ([[Paris]], 1993) - chaired by [[Ahmed Saleh Sayyad]] ([[Yemen]])
* 28th General Conference ([[Paris]], 1995) - chaired by [[Torben Krogh]] ([[Denmark]])
* 29th General Conference ([[Paris]], 1997) - chaired by [[Eduardo Portella]] ([[Brazil]])
* 30th General Conference ([[Paris]], 1999) - chaired by [[Jaroslava Moserova]] ([[Czech Republic]])-->

==Shiko edhe==
* [[Arsimi]]
* [[Kultura]]
* [[UNICEF]]
* [[Shkenca]]
* [[Kombet e Bashkuara]]
* [[Bashkësia Ndërkombëtare për Ruajtjen e Natyrës|Bashkësia Ndërkombëtare për Ruajtjen e Natyrës]] (BNRN)

== Lidhje të jashtme ==
{{commonscat|UNESCO}}
{{div col}}
* [http://www.unesco.org/ UNESCO.org] Official UNESCO website
* [https://web.archive.org/web/20190610180142/http://portal.unesco.org/en/ev.php-URL_ID%3D36907%26URL_DO%3DDO_TOPIC%26URL_SECTION%3D201.html UNESCO - Bureau of Strategic Planning] UNESCO - Bureau of Strategic Planning
** [http://www.unesco.org/artcollection] Official link about the art collection
** [http://whc.unesco.org/ whc.unesco.org] Official World Heritage website with the full World Heritage List and extensive databases
** [http://portal.unesco.org/en/ev.php-URL_ID=1231&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html portal.unesco.org] UNESCO offices worldwide
** [https://web.archive.org/web/20071011104728/http://portal.unesco.org/culture/en/ev.php-URL_ID%3D2309%26URL_DO%3DDO_TOPIC%26URL_SECTION%3D201.html portal.unesco.org] UNESCO Culture Sector
* [http://www.unesco.org/webworld unesco.org/webworld] - Communication & Information Programme
** [http://www.unesco.org/webworld/ifap/ UNESCO - Information for All Programme]
** [http://www.unesco.org/webworld/wpfd/2006 World Press Freedom Day]
* [http://www.tooyoo.l.u-tokyo.ac.jp/Redbook/index.html TooYoo] UNESCO Red Book on Endangered Languages
* [https://web.archive.org/web/20080509084727/http://www.unescobkk.org/ unescobkk.org] Asia Pacific Heritage
* [http://www.unesco.org/science/intern_prizes.shtml UNESCO] Science Prizes
* [http://www.uis.unesco.org UNESCO] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190929090817/http://www.uis.unesco.org/ |date=29 shtator 2019 }} - Institute for Statistics
* [https://web.archive.org/web/20090726010526/http://qesdb.usaid.gov/cgi-bin/broker.exe?_program=gedprogs.ged_theme_une.sas&_service=default Download UNESCO Education Data]
* [http://www.ibe.unesco.org UNESCO] - International Bureau of Education
* [http://www.unesco.org/iiep UNESCO] - International Institute for Educational Planning
* [http://www.unevoc.unesco.org UNESCO-UNEVOC International Centre for Technical and Vocational Education and Training]
* [https://web.archive.org/web/20100331001952/http://www.education.nairobi-unesco.org/ UNESCO Nairobi Education Programme]
* [http://www.unesco.org/water/ UNESCO.org Water] sustainable development and conservation of freshwater resources in the world
* [http://www.unesco.org/uil UNESCO Institute for Lifelong Learning]
{{div col end}}

== Referime ==
{{reflist}}

[[Kategoria:Organizata ndërkombëtare]]
[[Kategoria:Agjenci të specializuara të Kombeve të Bashkuara|U]]
[[Kategoria:UNESCO]]