Vasili i Kajserit

Shën Vasili i Madhi

Krye-ipeshkvi i Çezaresë dhe Doktor i kishës
Lindi	329, Çezarea, Kapadocia
Vdiq	379, Çezarea, Kapadocia
Nderohet në 1 janar	Kishën ortodokse, katolicizëm
Faltorja	Kisha e Moskës Kremlin
Festa	1 janar (në Lindje), 2 janar (në Perëndim)
Shenjat	Mësimi ipeshkvnor
Shenjt mbrojtës i	Kapadocisë, mbarvajtësve spitalorë, reformuesve, murgjërve.

Shën Vasili lindi rreth vitit 330 dhe vdiq me 1 janar 379. Njihet edhe me emrin Vasili i Madh (greq. Μέγας Βασίλειος), ishte peshkopi i Çezaresë, prijës i kishës në qv. e IV-t. Kisha ortodokse e ka shpallur shenjtor të saj dhe një prej Hierarkëve të "Treshes së Shenjtë", së bashku me Shën Gregorin e Naciancusit dhe Shën Gjonin Gojëartin. Kisha katolike romake e nderon Vasilin si shenjtor dhe mësues të kishës.

Jeta

Mësoi pranë të atit, i cili ishte mësues dhe orator. Mbas vdekjes së tij (345) studioi filozofi, retorikë, filologji, astronomi dhe mjekësi në Qesari të Kapadoqisë, ku u njoh dhe u miqësua përzemërsisht me Grigor Theologun (25 janar) në Konstandinopojë dhe në Athinë (352-356), ku themeloi me Grigorin grupin e parë të krishterë studentor. Më pas, ushtroi në Qesari me shumë sukses profesionin e mësuesit të retorikës. Shumë prej familjarëve të Vasilit ishin bërë murgj në çifligun e tyre në Pont. Vasili (greqisht = mbretëror, i shkëlqyer) u pagëzua, studioi Krishterimin dhe vizitoi qendrat monakale të Sirisë, të Mesopotamisë, të Palestinës dhe Egjiptit. Si dhjak u bë eremit (me sa duket në vitet 360-365) në Pond ku i ndihmuar nga Grigori i dha jetës murgërore themelet e organizimit të saj. Më pas si prift vendoset në Qesari (365) për të përballuar rrezikun e Arianizmit. Në vitin 370 arriti të bëhej peshkop i saj. Përbuzi absolutisht kërcënimet e Modestit, të dërguarit të perandorit arian Valenti (364-378), ky i fundit në vend që ta internonte e ndihmoi në qytetin e institucioneve bamirëse, të Vasiliadhës së famshme, që ishte krijim i shenjtit. Megjithatë i shkëputi një pjesë të dioqezës së tij. Atëherë bëri episkopë Grigorët: të vëllanë e bëri hierarkun e Nisës; dhe mikun, Grigor Theologun, peshkop të Sasimës. Shën Vasili u tregua udhëheqës i zoti i orthodhoksëve, por duke qenë gjithmonë i sëmurë dhe me preokupimet në fronte të ndryshme vdiq shpejt. Në varrimin e tij (1.1.379) kishte kaq shumë pjesëmarrës, sa disave u ra të fikët e disa njerëz vdiqën!

Shkrimet

Mësuesi Ekumenik shkruajti shumë vepra të famshme si p.sh: Apologjitike, tekste shpjeguese, dogmatike, asketike (Termat etj.), të paktën bërthamën e Liturgjisë Hyjnore të tij si dhe treqind letra. Në jetën e tij tregohen shumë nga mrekullitë që bëri ai, ndoshta lidhet dhe “vasilopita”, një lloj ëmbëlsire si keku me monedhën brenda, e cila u ndahet sot të gjithëve.

Kulaçi i Shën Vasilit

Në atë kohe ishte zakon qe sa here perandori kalonte ne nje qytet, perfaqesuesit e atij qyteti duhej t'i dhuronin dhurata te shtrenjta, kryesisht ar ose gure te cmuar. Kur perandori Julian Apostati po kalonte neper Qesari, Vasili i dergoi disa buke elbi. Perandori, i cili priste dhurata te cmuara, i ktheu mprapsht me perbuzje duke i dhuruar qytetit disa tufa me bar ne shenje talljeje. Vasili i coi fjale: "Ne te derguam ate qe hame vete, te shpresojme se dhe ti na dergove ate qe ha vete...". Kjo ironi ishte aq e madhe sa perandori premtoi qe pasi te kthehej nga beteja ku po shkonte, do e shkaterronte kete qytet. Njerezit e trembur u mblodhen ne Kishen e qytetit dhe Vasili i inkurajoi te luten dhe te mos tremben se Zoti do e mbronte kete qytet te krishtere. Pervec kesaj u kerkoi qe secili te sillte ar dhe bizhuteri qe t'ja jepnin perandorit qe te zbutej dhe mos e shkaterronte qytetin. Naten kur perandori do luftonte kunder armiqve, Vasili pa ne enderr Zotin Jezu Krishti qe therriste Shen Merkurin, nje shenjtor te martirizuar 100 vjet me pare nga nje perandor pagan. Ketij shenjtori ju caktua detyra qe te vriste armikun e Zotit, Julianin. Vasili te nesermen shkoi tek tempulli ku ruhej lipsani i Shen Merkurit dhe pa se lipsani nuk ndodhej aty. Atehere e kuptoi se endrra qe pa ishte profetike. Te nesermen lipsani ndodhej serisht ne vendin ku ndodhej me pare dhe ne Qesari mberriti lajmi se perandori pagan, Julian Apostati (nipi i perandorit Kostandin) i cili u mundua te rikthente adhurimin e idhujve, ishte vrare ne beteje. Qyteti u gezua qe shpetoi nga inati i perandorit dhe u mblodhen ne Kishe qe te falenderonin Perendine Shpetimtar, Zotin qe i cliroi nga duart e armikut te tyre. Por, ceshtja ishte se si do te rishperndaheshin monedhat e arta qe populli kishte sjelle. Vasili propozoi qe te behej nga nje kulac ku te futej nje monedhe dhe cdokush te merrte nje kulac dhe ajo qe do i binte, do ishte monedha qe i takonte. Dhe keshtu u be. Per cudine e te gjitheve, u pa se secilit i kishte rene monedha qe kishte sjelle ne Kishe per t'ja dhene perandorit. Kjo cudi kujtohet cdo vit, kur njerezit ne date 1-janar vendosin nje monedhe ne byrek, kulac ose embelsire dhe kjo monedhe i bie njerit prej anetareve te familjes.

Lidhje të jashtme