Jump to content

Zogaj (Tropojë)

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Zogaj është një fshat që ndodhet në njësine administrative Bytyç Tropojë. Bytyç është një nga krahinat e rëndësishme të rrethit të Tropojës, e cila shtrihet në juglindje të saj, pranë Alpeve Shqiptare e në brigjet e Drinit. Laget nga ujërat e liqenit të madh të Fierzës e përshkrohet nga lumenjtë e Bytyçit, Skatinës dhe në zonën bjeshkëtare nga ai i Sylbices. Pozita gjeografike që ka kjo zonë ka ofruar dhe pasuri nëntoksore. Fshati Zogaj është  një fshat i rrethuar me male të larta ku një ndër ta është mali i Oplasit, ky fshat  përshkrohet nga lumi i Skatines i cili më pas derdhet në Drinin e bardhe. Ky fshat njihet si një fshat i qetë me popullesi jo shumë të lartë por shume tradicionale. Popullsia në këtë fshat pothuajse para 30 vitesh ka qenë më e larte sesa është tani. Përshkak të migracionit dhe emigracionit niveli i popullsisë është ulur ndjeshëm. Shumë të rinjë  kanë emigruar drejt vendeve të perëndimit.

Klima në kete vend është klime mesdhetare kontinentale, e karakterizuar me dimër të gjatë e të ashpër dhe verë të shkurtër e të freskët.

Fshati Zogaj është një zonë kryesisht bujqësore dhe blegtorale përsa i përket aspektit ekonomik. Sektorët prioritarë me bazë zhvillimi për të ardhmen konsiderohen prodhimi bujqësor dhe përpunimi i produkteve bujqësore duke u mbështetur në kushtet e përshtatshme natyrore, klimatike dhe gjeografike të rrethit. Ndër sektorët më të rëndësishëm të ekonomisë konsiderohet industria nxjerrëse e minierave. Eshtë një vend i pasur me mineralin e Kromit. Miniera e nxjerrjes së kromit ka bërë që shumë  banorë të kësaj zone të mos mbeten pa punë.

Sipërfaqen më të madhe të tokës së punueshme e zënë arat. Kulturat kryesore bujqësore që mbillen në këto toka janë: misri, gruri, perimet, dhe patatja. Nga prodhimi i tyre, banorët e Tropojës sigurojnë nje perqindje te mire të të ardhurave. -Bimët mjekësore janë një burim i konsiderueshëm të ardhurash dhe një sektor prioritar për të ardhmen. Ne fshatin Zogaj kemi bime medicinale si: dëllinja e zezë, molla e egër, trumza, luleshtrydhet, trëndafili i egër, rrënjët e hithrës , lule kamomili ,dhe shumë bimë të tjera gjënden në Bjeshkët e kësaj zone ku banorët e fshatit Zogaj shkojnë kryesisht në stinën e verës.

Bytyçi, si njësi administrative, është një nga shtatë komunat e rrethit të Tropojës , e ndarë në dy njësi etno-historike: në fisin e Bytyçit dhe në fisin e Berishës. Komuna Bytyc perbehet nga Fshatrat; Pac, Zherkë, Vlad, Berishë, Visoçë, Mash, Zogaj, Prush, Kepenek, Kam dhe Leniq. Popullesia arrin deri me më shume se 2.100  banore. Fisi i Bytyçit ka edhe bjeshkën e tij atë  të Sylbicës që ndodhet në lartësitë e Alpeve Lindore. Bytyçi për 5 shekuj me rradhë ishte pjesë e Mbretërisë Dardane. Kryeqendra administrative, zejtaro-tregtare ishte Rosuja, për 8 shekuj me rradhë. Bytyçi, në nënprefektren e Malësisë së Gjakovës ishte një nga krahinat e Principatës Shqiptare.Bytyçi përmendet për herë të parë në Malësinë e Gjakovës. Për prejardhjen e fisit ekzistojne dy mendime. Disa mendojne qe fisi Bytyç doli nga Buzhala në Malësi të Gjakovës dhe më tej. Disa të tjerë mendojnë se Bytyçi është fis me Shkrelin e Malësisë së Madhe. Bletaria Relievi i ndërthurur mes lëndinave e pyjeve dhe natyra në përgjithësi e karakterizuar nga ajri i pastër krijojnë kushte të favorshme për rritjen e bletëve. Mjalti i Zogajve (Bytyç) rekomandohet për vetitë e tij kurative. === Gatime tradicionale === Ushqimet kryesore të sofrës tropojane janë mishi i thatë, sunxhuku vendas, lakra turshi. Ndër gatimet karakteristike për raste si dasmat apo festat janë: çorba, qervishi, flia, maza e zier (kajmaku i zier),byreku, lakrori, etj., ndërsa ëmbëlsirat kryesore tradicionale janë: rezhniku (qumështori), hallma (hallva), orizi me qumësht dhe  bakllavaja. {{Fshat në Shqipëri