Kararnameja

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Kararnameja e Lidhjes së Prizrenit është dokumenti ku u rradhitën vendimet që përfaqësonin qëndrimet e 47 përfaqësuesve muslimanë nga kazatë e Prizrenit, Gjakovës, Pejës, Gucisë, Novipazarit, Senicës, Plevlës, Mitrovicës, Vuçitërnës, Prishtinës, Gjilanit, Shkupit, Tetovës, Kërçovës, Gostivarit, Dibrës së Vogël dhe Dibrës së Madhe më 18 qershor, 1878.[1] teksti origjinal, shkruar në turqishten osmane, është zhdukur.[2] Rreth 300 muslimanë morën pjesë në kuvend, duke përfshirë edhe delegatë nga Bosnja dhe mytesarifi (sanxhakbeu) i Sanxhakut të Prizrenit, si përfaqësues nga autoritetet Osmane.

Etimologjia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Kararname është një fjalë nga gjuha turke, dhe do të thotë dekret ose miratim qeveritar për vendimet e presidentit.[3] Origjina e fjalës është nga gjuha arabe; karar (قرار karār në arabisht) ka kuptimin e stabilitetit, dhe name (نامه Nāmeh në persisht) kuptimi shkronjë/shkresë.

Sfond[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Përfaqësuesit e Lidhjes së Prizrenit u mblodhën në Prizren më 10 qershor 1878, dhe i dorëzuan një memorandum tetëmbëdhjetë-faqesh Benjamin Disraelit, përfaqësuesi britanik në Kongresin e Berlinit, më 13 qershor 1878.[4]

Teksti dhe nënshkruesit e Kararnamesë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Kararnameja përfaqëson qëndrimet fillestare, mbështetur kryesisht nga çifligarët dhe personalitetet e lidhura me administratën osmane, e cila pasqyrohet në emrin e parë të organizimit shqip: Komiteti i Myslimanëve të Vërtetë. Teksti i kararnamesë, i hartuar në mbledhjen e parë të Lidhjes mbështetej tek solidariteti fetar dhe përshfaqtë qëndrimin e nënshkruesve për rikthimin në gjendjen para se të niste Lufta Ruso-Turke e 1877-78. Qëllimi kryesor ishte për t'u mbrojtur prej rreziqeve të menjëhershme.[5][6] Më pas ai qëndrim ndryshoi rrënjësisht dhe çoi drejt kërkesave të autonomisë dhe luftës së hapur Perandorisë Osmane.[7][8]

Teksti i Kararnamesë kishte 16 nene. Në parim teksti përmbante shpalljen e popujve nga "Shqipërisë së Veriut, Jugut dhe Bosnjes" janë të gatshëm të mbrojnë "integritetin territorial" të Perandorisë Osmane "me të gjitha mjetet e mundshme" nga trupat e Bullgarisë, Serbisë dhe Malit të Zi. Ajo u nënshkrua nga 47 përfaqësues muslimanë të Lidhjes së Prizrenit më 18 qershor, 1878. Rreth 300 Myslimanë kanë marrë pjesë në kuvend, duke përfshirë edhe delegatë nga Bosnja dhe mytesarifi/sanxhakbeu i Sanxhakut të Prizrenit, si përfaqësues i autoriteteve qendrore, dhe asnjë delegat nga Vilajeti i Shkodrës.[9]

Si pasojë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Kararnameja shërbeu për të promovuar një axhendë të re të Rilindjes Kombëtare thurur nga Abdyl bej Dume-Frashëri në një takim kyç të çifligarëve në teqen bektashie të Frashërit dhe u pranua nga Lidhja e Prizrenit më 27 nëntor 1878.[10] Nuk ishte një apel për pavarësinë e as autonominë e shqiptarëve brenda Perandorisë Osmane, por, siç propozohej nga Pashko Vasa, thjesht bashkimin e të gjithë territoreve shqipfolëse në një vilajet.[11]

Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ Text of Kararname, translated from German, French and Albanian by Robert Elsie Arkivuar 23 korrik 2011 tek Wayback Machine Error in webarchive template: Check |url= value. Empty.
  2. ^ "1878 - The Resolutions of the League of Prizren, published on the website of Robert Elsie". Arkivuar nga origjinali më 19 shkurt 2011. Marrë më 11 qershor 2018. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ "Büyük Türkçe Sözlük". Arkivuar nga origjinali më 21 korrik 2011. Marrë më 20 shkurt 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ Elsie, Robert. "1878 The Resolutions of the League of Prizren". Arkivuar nga origjinali më 20 shkurt 2011. Marrë më 20 shkurt 2011. On 10 June 1878,...The League of Prizren, Alb. Lidhja e Prizrenit, ... On 13 June 1878, the League submitted an eighteen-page memorandum to Benjamin Disraeli, the British representative at the Congress of Berlin {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ The crescent and the eagle: Ottoman rule, Islam and the Albanians, 1874–1913, 2006, a 16 point "decision memorandum" (kararname) said nothing about reforms, schools, autonomy, nothing even about the unification of the Albanian lands in one vilayet. Nor did it attempt to define the borders of the Albanian vatan. The memorandum thus represented a minimalist position framed within an Islamic-Ottoman medium without any stated national aspirations. Everything pointed to the desire of the participants to return to the status quo prior to the outbreak of the Russo-Turkish War of 1877- 78. Thus, the overall thrust appeared more regional in scope, designed to defend against immediate threats rather than offer a political program of reform for all Albania. {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ Emin Pllana (1978). Kosova and the reforms in Turkey, 1839-1912. fq. 95. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ Discourses of collective identity in Central and Southeast Europe (1770–1945), 2006, The position of the League in the beginning was based on religious solidarity. It was even called Komiteti i Myslimanëve të Vërtetë (The Committee of the Real Muslims)... decisions are taken and supported mostly by landlords and people closely connected with Ottoman administration and religious authorities.. {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ Rigels Halili (24 prill 2004). "Generating national programmes – intellectuals and nationalism among Serbs and Albanians" (PDF). Polish Academy of Sciences. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 18 mars 2012. Marrë më 19 shkurt 2011. Its programme primarily was based on Muslim solidarity {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ Discourses of collective identity in Central and Southeast Europe (1770–1945), 2006, there were no delegates from Shkodra villayet and a few Bosnian delegates also participated. Present was also mutasarrif (administrator of sandjak) of Prizren as representative of the central authorities {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ Elsie, Robert. "1878 The Resolutions of the League of Prizren". Arkivuar nga origjinali më 20 shkurt 2011. Marrë më 20 shkurt 2011. which served to promote the national awakening, Abdyl bey Frashëri... key assembly of ... landowners at the Bektashi monastery of his native village of Frashër adopted a program for autonomy, which was accepted by the League in Prizren on 27 November 1878. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ Albanian literature: a short history, 2005, Far from an appeal for Albania independence, or even autonomy within empire, Pashko Vasa proposed simply the unification of Albanian speaking territory within one vilayet, and a certain degree of local government {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Kararnameja&oldid=2558550"