Anija breshkë
Geobukseon (Koreanisht: 거북선, Shqiptimi Korean: [kʌbuksən]), gjithashtu i njohur si anija breshkë në përshkrimet perëndimore, ishte një lloj anijeje e madhe koreane që u përdor me ndërprerje nga Marina Koreane Mbretërore gjatë dinastisë Joseon nga fillimi i shekullit të 15-të e deri në shekullin e 19-të. Ajo u përdor së bashku me anijet luftarake panokseon në luftën kundër pushtimit të anijeve detare japoneze. Emri i anijes rrjedh nga mbulesa mbrojtëse e tij si guaska.[1] Ky model shpesh njihet si anija e parë e blinduar në botë.[2]
Referencat e para për anijet breshkë të gjeneratës së vjetër, të parë, të njohura si gwiseon (귀선; 龜 船, shqiptimi korean: [kɥisʌn]), vijnë nga regjistrimet e vitit 1413 dhe 1415 në Kronikat e Joseon, ku përmenden një betejë tallëse midis një gwiseon dhe një anije luftarake japoneze. Sidoqoftë, këto anije të hershme të breshkave së shpejti u larguan nga përdorimi pasi gatishmëria detare e Koresë u ul gjatë një periudhe të gjatë paqeje relative.[3]
Anijet breshkë morën pjesë në luftën kundër forcave detare japoneze që mbështesin përpjekjet e Toyotomi Hideyoshi për të pushtuar Korenë nga viti 1592 deri në vitin 1598.[4] Admirali korean Yi Sun-sin, i cili fitoi të gjitha betejat kundër marinës japoneze, është i besuar për hartimin e anijes së përmirësuar të breshkave. Anijet e tij të breshkave ishin të pajisura me të paktën pesë lloje të ndryshme topash dhe kontribuan shumë për të fituar 16 herë nga 16 beteja kundër marinës japoneze, derisa ato u shkatërruan në Betejën e Chilcheollyang që nga paraqitja e tyre e parë në Betejën e Sacheon (1592). Karakteristika e tyre më e dallueshme ishte një kokë në formë dragoi në hark (përpara) që mund të niste zjarrin e topave ose flakët nga goja. Secila ishte e pajisur edhe me një kuvertë të mbuluar plotësisht për të mbrojtur kundër zjarrit me shigjeta, të shtëna mushqete dhe armë ndezëse.[5] Kuvertë ishte e mbuluar me thumba hekuri për të dekurajuar njerëzit e armikut nga përpjekja për të hipur në anije.[5]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Bryan, Eric, "The Turtle Ship", Military History Monthly, 34, July 2013, p. 27.
- ^ Spencer C. Tucker (23 dhjetor 2009). A Global Chronology of Conflict: From the Ancient World to the Modern Middle East [6 volumes]: From the Ancient World to the Modern Middle East (në anglisht). ABC-CLIO. fq. 909. ISBN 978-1-85109-672-5.
- ^ , Hawley, Samuel: The Imjin War. Japan's Sixteenth-Century Invasion of Korea and Attempt to Conquer China, The Royal Asiatic Society, Korea Branch, Seoul 2005, ISBN 89-954424-2-5, p.192
- ^ Swope, Kenneth M. Swope: "Crouching Tigers, Secret Weapons: Military Technology Employed During the Sino-Japanese-Korean War, 1592–1598", The Journal of Military History, Vol. 69 (Jan. 2005), pp. 11–42 (32)
- ^ a b Joseph Needham; Ling Wang; Gwei-Djen (1971). Science and civilisation in China: Vol. 4, Physics and physical technology. Pt. 3, Civil engineering and nautics (në anglisht). Cambridge University Press. fq. 683–684. ISBN 978-0-521-07060-7.