Shihni burimin për Beteja në Fushë Kosovë (1448)

{{Infobox military conflict|conflict=Beteja e Dytë e Kosovës|pjesë të  [[Luftërave osmane në Europe]] dhe [[Ottoman-Hungarian Wars]]|image=[[Image:Sueleymanname akinci.png|300 px]]|caption=Një [[akinxhi]]  i trupave jo të rregullta duke mundur një kalorës hungarez.|date=17–20 tetor 1448 (kalendari Julian )|place=[[Fushë Kosova]], sot në [[Kosovë]] (atehere [[Despotat Serb]], vasal i osmaneve)|result=Fitore vendimtare osmane|combatant1=[[Image:Flag of the Ottoman Sultanate (1299-1453).svg|22px]] [[Perandoria Osmane]]|combatant2=[[Image:Armoiries Hongrie ancien.svg|20px]] [[Mbretëria e Hungarisë]] {{flagicon|Wallachia}} [[Wallachia]]|commander1=[[Murad II|Murat II]]|commander2=[[John Hunyadi]] [[Vladislav II of Wallachia|Vladislav II]]|strength1=~ 40,000<ref name=Bennett>Bennett, ''The Hutchinson Dictionary of Ancient & Medieval Warfare'', p. 182 "Hunyadi led 24,000 - 30,000 men including 10,000 Wallachians, but should have waited to join Scanderbeg's troops before confronting Murad's force of 40,000."</ref> në 60,000<ref name="Sedlar">Sedlar, ''East Central Europe in the Middle Ages'', p. 248 "Hunyadi,who was now the richest landowner in Hungary, had raised an army of 24,000 men from his private resources, including German and Bohemian infantrymen armed with handguns to supplement his Hungarian cavalry. [...]This time the sultan brought on to the field a force of at least 60,000 men including Janissaries with muskets and a contingent of artillery."</ref>|strength2=24,000<ref name=Sedlar/><ref name="Turnbull">Turnbull, ''The Ottoman Empire 1326-1699'', p. 36 "Hunyadi led an army of 24,000 men, including 8,000 Wallachians, but suffered another military defeat without even seeing his Albanian allies."</ref>-30,000 luftëtarë<ref name="Bennett"/>|casualties1=të panjohura<ref name="baninger55"/>|casualties2=17,000<ref name="baninger55">[https://books.google.com/books?id=PPxC6rO7vvsC&pg=RA1-PA425&dq=isbn:0691010781#PPA55,M1 ''Mehmed the Conqueror and His Time''] by Franz Babinger, page 55</ref>}}

'''Beteja e Dytë e Kosovës''' ([[Gjuha hungareze|hungarisht]]: ''második rigómezei csata'', [[Gjuha turke|turke]]: ''Ikinci Kosovës savaşı'') (17 tetor&ndash;20 tetor 1448) u zhvillua në [[Fushë Kosova|Fushë Kosovë]] në mes të një koalicioni të Mbretërisë e Hungarisë dhe Wallachisë udhëhequr nga [[Janosh Huniadi|John Hunyadi]], kundër një <nowiki/>koalicioni [[Perandoria Osmane|osman]] të udhëhequr nga Sulltan [[Murati i II|Murati II]]. Rezultati i betejës ishte fitore vendimtare osmane.

== Sfondi ==
Në 1448, [[Janosh Huniadi|John Hunyadi]] e pa si momentin e duhur për të udhëhequr një fushatë kundër Perandorisë Osmane. Pas disfatës në [[Beteja e Varnas|Betejës në Varna]] (1444), ai ngriti një ushtri tjetër për të sulmuar e Osmanët. Strategjia e tij është bazuar në një revoltë të pritshme të popujve te [[Gadishulli Ballkanik|Ballkanit]], te një sulm i papritur, dhe shkatërrimi i forces kryesore te Osmaneve në një betejë të vetme. 

Në shtator të 1448 Hunyadi udhëhoqi forcat hungareze përgjatë lumit Danub dhe kampin e ndërtoi në Serbi në afërsi te [[Kovin]], vetëm  pak jashtë kryeqytetit serb të [[Smederevo]]s.  Për një muaj të tëre e hungarezët priten ne kampin e ngritur kryqezatoret gjermane,  Duken e Wallachise, si dhe ushtritë e Bohemise  dhe atë shqiptare.<ref name="Rogers2010">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=mzwpq6bLHhMC&pg=RA1-PA471|title=The Oxford Encyclopedia of Medieval Warfare and Military Technology|last=Rogers|first=Clifford|date=2010-06-21|publisher=Oxford University Press|accessdate=11 shtator 2012|isbn=9780195334036|page=471}}</ref> 
Ushtria shqiptare nën Skënderbeut nuk ka marrë pjesë në këtë betejë pasi ai ishte penguar te lidhej me ushtrinë e Huniadit nga osmanët dhe aleatët e tyre.<ref name="Frashëri2002pp160-161">{{harvnb|Frashëri|2002|pp=160–161}}</ref>Besohet se ai është vonuar nga despoti serb [[Đurađ Branković]], i cili me pas u be aleat me Sulltan [[Murati i II|Murati II]],  edhe pse roli i saktë Brankoviç është shumë i diskutueshm.<ref name="Vaughan1954">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=whkOAQAAMAAJ|title=Europe and the Turk: a pattern of alliances, 1350-1700|last=Vaughan|first=Dorothy Margaret|date=1954-06-01|publisher=AMS Press|accessdate=12 shtator 2012|isbn=9780404563325|page=62}}</ref><ref name="Sedlar1994">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=ANdbpi1WAIQC&pg=PA393|title=East Central Europe in the Middle Ages, 1000-1500|last=Sedlar|first=Jean W.|publisher=University of Washington Press|accessdate=12 shtator 2012|year=1994|isbn=9780295972909|page=393}}</ref><ref name="Babinger1992p40">{{harvnb|Babinger|1992|p=40}}</ref> Si rezultat, Skënderbeu shkatërroi zoterimet e Brankoviç si dënim për dezertimin e kauzes se lirise<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=0Sz2VYI0l1IC&pg=PA100&lpg=PA100&dq=ragusa+Kastriot+senate&source=bl&ots=4wXl3EbXqJ&sig=Hn5dVscwkT2FoXxG13hu7ldS0eY&hl=en&ei=gkL_TOvoB8aw8gPTz7mMCw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CBkQ6AEwAQ#v=onepage&q=ragusa%20Kastriot%20senate&f=false|title=The papacy and the Levant, 1204–1571: The thirteenth and fourteenth centuries|last=Kenneth|first=Setton|publisher=American Philosophical Society|accessdate=8 dhjetor 2010|year=1997|origyear=1978|isbn=978-0-87169-127-9|volume=II|location=Philadelphia|page=100|quote=Scanderbeg intended to go “peronalmente” with an army to assist Hunyadi, but was prevented from doing so by Branković, whose lands he ravaged as punishment for the Serbian desertion of the Christian cause.}}</ref>

Branković reagoi në mënyrë të dykuptimtë me shkelje dhe negocime  per kushtet e bashkimit me Kryqëzatën kundër Otomanëve gjatë kësaj periudhe kohore. Hunyadi kishte thënë Branković që ai kishte sjellë 20,000 së tij të njerëzve, që presin shtesë apo përforcimet, dhe se ai [Branković] me dritën e tij kalorësi ishte i vetmi aleat të nevojshme për të bërë këtë një fitore vendimtare. Branković ishte e lodhur, pasi kishte mbretërinë e tij të restauruar pas një shkallë të plotë pushtimit Osman vetëm në 1444, dhe, plotësisht të vetëdijshëm për forcën e Osmane forca ushtarake, që duan të mbajnë fronin e tij. Despot Branković ishte gjithashtu i gatshëm për të vënë veten nën Hunyadi komandim me çdo kusht, ndërsa ai personalisht të papëlqyeshme tij, duke e konsideruar atë më të ulëta shtat.

Pikë qendrore e mosmarrëveshjes në mes të Hunyadi dhe Branković ishte e tyre personale grindur. Pas Paqes së Szeged në 1444, e cila rivendosi serbe Despotate dhe Branković mbretërimit të tij në atë serbe, despot kishte punuar në arritjen e paqes në rajon, duke shpresuar për të hequr vendin e tij nga rrezik. Kjo kishte përfshirë gifting Hunyadi me zotërimet e tij në Mbretërinë hungareze në favor të një pacifist qasje. Pas Hunyadi më në fund u bashkuan në warmongering anësore, Branković kishte pyetur për kthimin e tij pronave, e cila Hunyadi refuzuar. Kjo çoi në Branković lodhje larg nga Hungaria, dhe për të hyrë në një marrëdhënie të ngushta me Perandorinë Osmane, në një përpjekje për të mbrojtur mbretërinë e tij, si dhe për një të fortë armiqësi ndaj Hunyadi dhe negociatat përfundoi si një dështim.

Serbe refuzimin dhe pozicionimi si neutral anën e kishin çuar Hunyadi e tërbimit dhe Kryqezatat' vendimi për të trajtuar Serbisë si territorit armiqësore. Në fund të negociatave, Hunyadi kishte kërcënuar për të vrarë Branković në person, pasi vendi i tij ishte i zënë. Në fund të shtatorit 1448, Hunyadi kishte grumbulluar 30,000 njerëz dhe kanë lëvizur në drejtim të jugut. Me Kryqezatat e plackitura dhe djegur nëpër Serbi, por Serbe, Despot i dha një mënyrë eksplicite e kalim të lirë, duke refuzuar për të filluar një reaksion. Megjithatë, ai jo vetëm informuar Sulltan Murati II e Kryqezatat' paraprakisht, nga të dyja interesat personale të miqësisë me të sulltanit dhe zemërim ndaj Hunyadi, por edhe i dha taktike këshilla strategjike në lidhje me mënyrën më të mirë për të mposhtur Kryqezatat, një plan që Osmanët e ndjekur.{{Citim i duhur}} Ideja përfshirë lënë Evropianët paraprakisht thellë në territorin serb, larg atdheun e tyre, dhe pastaj të prerë furnizimin e tyre rrugëve, në mënyrë efektive mbylljen e tyre në të nga të gjitha anët dhe trapping tyre.{{Citim i duhur}}

Ditën tjetër betejë të hapur kur Hunyadi sulmuar Osmane flanks me banim të përzier nga kalorësia (të lehta dhe të rënda). Turke, flanks, të përbërë nga ushtarë nga [[Rumelia]] dhe të [[Anadollia|Anadollit]], janë humbur deri turke dritë kalorësi ardhur për të përforcuar ato. Krishterë flanks ishin më pas e mundur dhe të mbijetuarit u tërhoq përsëri në Hunyadi është forca kryesore. Kur Hunyadi pa humbjen e tij, flanks, sulmoi me kryesor i tij forcë, e përbërë nga kalorës dhe të lehta të këmbësorisë. E [[Jeniçeri|janissary]] trupat nuk ishin të suksesshme; kalorësi bërë përparim përmes turke qendër, por u ndaluan në turke të kampit. Kur kryesor i sulmit u ndërpre, turke të këmbësorisë regrouped dhe me sukses kope hungarez kalorësit mbrapa. Drita kalorësia, që tani janë të pa kalorësit' mbështetje, ishin gjithashtu të kapërcyer. Hungareze forcat u tërhoqën në kampin e tyre. Gjatë mbledhjes vjetore, janissaries vrarë më i hungarez fisnikët; Hunyadi ikur, por më vonë ishte kapur nga Serbët. Gjatë natës, turke të këmbësorisë gjuajtur raketa në Hungarezët, i cili u përgjigj me cisternat. Në ditën e ardhshme, një finale e sulmit krejtësisht mid'hat e mbetura të ushtrisë hungareze.

== Si pasojë ==

== Shënime ==
{{Reflist}}

[[Kategoria:1448 në Evropë]]
[[Kategoria:Kosova në Perandorinë Osmane]]
[[Kategoria:Fushë Kosovë]]
[[Kategoria:1448]]
[[Kategoria:Beteja në Kosovë]]