Deti Laptev

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Deti Laptev.

Deti Laptev (rusisht: more Laptevykh; Yakut: Laptevtar bayğallara) është një det margjinal i Oqeanit Arktik. Ndodhet midis bregut verior të Siberisë, Gadishullit Taimyr, Severnaya Zemlya dhe Ishujve të Siberisë së Re. Kufiri i tij verior kalon nga Kepi Arktik në një pikë me koordinatat 79°N dhe 139°E dhe përfundon në Kepin Anisiy. Deti Kara shtrihet në perëndim, Deti Siberian Lindor në lindje.

Deti është emëruar pas eksploruesve rusë Dmitry Laptev dhe Khariton Laptev; Më parë, ai njihej me emra të ndryshëm, i fundit ishte Deti Nordenskiöld (rusisht: more Nordenšëlʹda), pas eksploruesit Adolf Erik Nordenskiöld. Deti ka një klimë të rëndë me temperatura nën 0 °C për më shumë se nëntë muaj në vit, kripësi të ulët të ujit, mungesë të florës, faunës dhe popullsisë njerëzore dhe thellësi të ulëta (kryesisht më pak se 50 metra). Është i ngrirë shumicën e kohës, megjithëse përgjithësisht i kthjellët në gusht dhe shtator.

Brigjet e detit u banuan për mijëra vjet nga fiset indigjene të Yukaghirs dhe më pas Evens dhe Evenks, të cilët merreshin me peshkim, gjueti dhe kultivim të renë. Më pas ata u vendosën nga jakutët dhe më vonë nga rusët. Hulumtimet ruse të zonës filluan në shekullin e 17-të. Ata erdhën nga jugu nëpërmjet disa lumenjve të mëdhenj që derdhen në det, si lumi i shquar Lena, Khatanga, Anabar, Olenyok, Omoloy dhe Yana. Deti përmban disa dhjetëra ishuj, shumë prej të cilëve përmbajnë mbetje mamuthi të ruajtura mirë.

Shiko edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]