Dheshkronja

Dheshkronja është një fjalë e krijuar (neologjizëm) nga Sami Frashëri për të shqipëruar termin "gjeografi" por njëkohësisht është edhe titulli i njërës prej veprave të tij më të rëndësishme, botuar në vitin 1888 në Bukuresht.

Në këtë libër, Samiu paraqet një pasqyrë të gjeografisë botërore (përfshirë edhe vendet e banuara me shqiptarë në Ballkan), duke përshkruar kontinente, vende, popuj të ndryshëm dhe natyrën. Vepra synonte t’i ndihmonte lexuesit shqiptarë të njihnin botën përreth dhe të përfitonin njohuri të reja në një kohë kur arsimimi ishte i kufizuar. Me këtë libër, Samiu kontribuoi në përpjekjet për të krijuar një terminologji shkencore shqipe dhe për të mënjanuar përdorimin e fjalëve të huaja.

"Dheshkronja" mishëron përpjekjen e tij për të sjellë dije moderne në gjuhën shqipe dhe për të arsimuar dhe edukuar kombin mbi hapësirën e tij dhe lidhjet me pjesën tjetër të botës. Ky term, që fillimisht u përdor gjerësisht nga autorë të tjerë në përpjekje për të konsoliduar fjalorin shkencor shqip, filloi të dalë nga përdorimi në fund të viteve '20 të shekullit XX, duke u zëvendësuar me termin ndërkombëtar "gjeografi". Megjithatë, trashëgimia e "Dheshkronjës" mbetet një dëshmi e rëndësishme e përpjekjeve të Rilindjes Kombëtare për të ndërtuar një identitet kulturor dhe shkencor shqiptar.