Diskutim:Teknologjia e informacionit

--82.114.80.236 28 mars 2013 12:58 (CET)--82.114.80.236 28 mars 2013 12:58 (CET)--82.114.80.236 28 mars 2013 12:58 (CET) parapamje

                                                             Shkolla e mesme bujqesore
                                                                    "Zenel Hajdini"
                                                                         Ferizaj

          Tema                                                                                                                                            Lenda            
    Njesit hyrse                                                                                                                                Tek.Informatike

  Nxenesi                                                                                                                                              Profesori  
                                                                                                                                                        Vedat Ismajli

Agron Haliti

                                                                       Mars 2013

Informimi Teknologjik -është term me të cilin përfshihen të gjitha teknologjitë që përdoren për krijimin, përpunimin, ruajtjen, transmetimin, këmbimin dhe përdorimin e informacioneve në të gjitha format e saj, siç janë: shënimet e biznesit, bashkëbisedimet gojore, fotografitë, pikturat, prezantimet video dhe format tjera, duke përfshirë edhe ato ende të pa krijuara. Kështu i definuar, ky term më së miri integron elektronikën, telekomunikacionin (telecommunications), informatikën (informatics), Internetin dhe mediumet (media), kurse mund të përdoret në njëjës dhe shumës.Teknologjia e informacionit eshte teper e rendesishme ne zhvillimin e biznesit.

Tema për të cilin dotë flas në vazhdim është për Njësit Hyrse kopjuterike Njësit hyrse kopjuterika janë:

Disketat : Disqet : Disqet optike (CD) : Disku i fiksuar (Hard disku) Mouse (miu): Tastiera : Kartela e Rrjetit PRINTERËT Inkxhet printerët Pllaka amë e kompjuterit personal Kartelat e zërit etj....

Për më hollësisht kaloni në faqen tjetër përtu njohur ma shum rreth Temës

                                                                 Njesit  hyrese te kopjuterit

- janë elemente lidhëse nërmejet komljuterit dhe njeriut.Ato shërbejnë për futjen e njësive qendrore e të dhënave që do te përpunohen , instruksioneve dhe komandave të ndryshme.

Si pajisje hyrese shërben tastiera dhe ne shumicen e rasteve edhe `miu` (mouse).Edhe disa lloje pajisjesh te tjera si psh , disketa magnetike , disku optik peroren,në futjen e informacioneve ne kupjuter.

Kujtesat e jashtme :

pajisje , ne te cilat ruhen per nje kohe te gjate informacionet si edhe sistemet e programeve. Zakonisht , kujtesat e jashtme perbehen nga disqe magnetike ose optike si dhe nga shiritat magnetike.

Disketat :

jane disketat, plastike te perkulshme (floppy disc) , te veshura me ``boje`` magnetike (si shiritat e magnetofonit) , ku informaconet ``shkruhen ne forme rrethore (si te pllakat e magnetofonit) ne menyre magnetike ashtu si regjistrohet zeri te magnetofoni. Diskette, ose colloquially njohur edhe si disketë është një pajisje ruajtje brenda kompjuterit që përbëhet nga një floppy (Eng. = zhdërvjellët) fleksibile Disqet e hollë të veshura me një shtresë e hollë e materialeve magnetike që është brenda një zarf plastik katror. Për të lexuar dhe shkruar lexuesin floppy disk është përdorur (Eng. floppy disk) ose FDD shkurtuar. Floppy mund të shkëmbehet midis mekanizmave lëvizëse.Mekanizmi makinë për disqet e tilla të ndërtuara në kompjuter dhe disqe mund të hiqet lehtë për të futur në kompjuterin tuaj dhe transferimin atë nga kompjuteri në kompjuter. Sot ne përdorim 3.5-inch disqet (1 inç = 25.4 mm).Disk është vendosur në një mëngë që mbron atë nga dëmtimi.Astar brendshme është e veshur me një substancë të veçantë që mbron me makinë nga fërkimi që ndodh në kontakt me mëngë.

Disqet :

ndryshe nga disketat jane prodhur me material te forte te paperkulshem dhe prandaj quhen edhe ``disqe te ngurta`` (Hard Disk). Per tu mbrojtur nga pluhuri disqet e ngurta mbyllen hermetikisht dhe montohen ne brendesi te njesise qendrore. Keto cilesi kane lejuar teknologhine te prodhoje disqe te ngurta me kapacitete me te medha se disketat qe jane te ``hapura `` dhe te ``levizshme``.

Disqet optike (CD) :

jane te ngjashme me disketat , por shkrimi edhe leximi ne to behet me rreze lazer (si edhe ne cs muzikore).

Disketat kane kapacitet mbajtates te informacionit te vogel qe arrin ne 1400 000 shkronja (1.1 MB).Disqet e ngurta kane kapacitete qe arrjne deri ne disa miliarda shkronja (disa giga byte GB ) jane shume me te shpejta dhe me te qendrueshme .Keto cilesi e bejne diskun e ngurte ``berthamen`` e kujteses se jashtme te nje kompjuteri.

Nje CD mund te mbaje deri ne 650 000 000 shkronja (650 MB) dhe shpejtesia me cilen ai mund te punojne eshte shume me e vogel nga shpejtesia e disqeve te ngurta. Por , shkrimi optik ne nje Cd eshte shume me i qendrueshem se shkrimi i magnetik prandaj sot CD perdoren gjithnje e me shume , duke zevendesuar disktetat e vogla te brishta. Disku optik në informatikë dhe në incizimet optike, është një element zakonisht në formën e rrethit i cili përdoret për ruajtjen dhe leximin e të dhënave elektronike. Ai punon në parim duke kodifikuar të dhënat në numra binarë : vlera binare të 0 që ruhen si pjesë të diskut me mungesë të reflektimit kur e lexon pajisja dhe vlera binare e 1 që ruhen si pjesë të diskut që reflektojnë gjatë leximit nga pajisja. Pjesa e diskut ku ruhen te dhënat zakonisht është një shtresë e hollë metalike (zakonisht prej Alumini) e cila vendoset mbi një shtresë më të trashë substrati (zakonisht prej Polikarbonatit) e cila shërben për de-fokusimin e pikëzave të pluhurit në disk. Ruajtja e të dhënave bëhet në formë të spirales duke filluar nga pjesa më e brendshme e diskut nga ajo e jashtmja. Futja e të dhënave në disk bëhet me anë të laserit (i cili formon lugjet 0 dhe 1) në diskun që rrotullohet zakonisht me shpejtësi 200-4000 rrpm ose më tepër varësisht nga tipi i diskut. Lugjet e formuara reflektojnë dritën në formë karakteristike që vërehet si reflektim shumëngjyrësh karakteristik i diskut. Pjesa tjetër e diskut zakonisht përdoret për mbishkrime të ndryshme (informata për të dhënat, firma, kapaciteti,...) dhe formohet zakonisht nga një shtresë letre apo materiali transparent mbi të cilin shkruhen mbishkrimet. Pjesa tjetër e diskut është pjesa nga e cila lexohen informatat dhe për shkak se disku optik zakonisht nuk është i futur në ndonjë kuti mbrojtëse si Disketa mund të dëmtohet lehtë me gërvishtje, shenja gishtash, etj. Disqet optike zakonisht kanë madhësi prej 7,6 cm deri në 30 cm, kurse disqet me madhësi 12 cm janë më të përdorurat. Zakonisht ka trashësi 1,2 mm, ndërsa largësia e rrugëve të shkrimit (spiraleve fqinjë) është rreth 1,6 µm.

Disku i fiksuar (Hard disku)

Disku i fiksuar apo Hard disku, është njësi për memorim të qëndrueshëm i cili, si te disketat shfrytëzon mediumin magnetik për ruajtje të të dhënave dhe punon në parim të njejtë. Disku përbëhet prej disa pllakave magnetike (të lyera me feromagnet) të montuara në bosht të përbashkët reth të cilit rrotullohen me shpejtësi të madhe. Pllakat zakonisht janë nga alumuni (tek disa modele janë nga qelqi). Kokat magnetike janë të montuara në një bartës i cili quhet krëhër dhe qëndrojnë në distancë shum të vogël nga pllakat që rrotullohen. Për çdo pllakë magnetike ekzistojnë nga dy koka magnetike.

Është me rëndësi të përmendet, se distanca në mes kokës për shkrim-lexim të diskut dhe pllakës magnetike, është më e vogël se dimensionet e një kokre pluhuri. Për këtë arsye disku nuk guxon të hapet dhe gjatë fabrikimit bëhet vakumimi special i tij, në mënyrë që të mos ketë mundësi brenda të depërtoj asnjëfar materje nga ambienti i jashtëm.

Mouse (miu):

Në informatikë, një mouse (sh. mice, mouses.) është një pajisje shënjuese ( ang: pointing device). Pjesa më e madhe e mouse-ve sot janë mouse optikë ( e kapin lëvizjen duke skanuar me lazer sipërfaqen mbi të cilin lëvizin) ndryshe nga ato mekanikë (lëvizja mekanike e dy ingranazheve përkthehet në lëvizje të kursorit në ekran). Gjithashtu mouse-t mund të klasifikohen në ato me kabëll dhe pa kabëll ( teknologjitë kryesore të mouse-ve pa kabëll janë infrared dhe bluetooth). miu ose mausi i cili përdoren si pajisje kompjuterike shërben edhe që të pozicionohemi në ndonjë objekt të treguar në monitor, të zgjedhim ose të zhvendosim ndonjë objekt. Shtypja e ndonjerit nga tastet e miut përciellet me mikrondërprerësin përkatës nën të. bratja e te dhenave behet me kabell ose me lidhje pa tel po aa abdulla. Pajisja e vogel , i ashtuquajturi ``miu`` , ndihmon ne lehtesimin e komunikimit ndermjet njeriut dhe makines. Krahas pajisjeve te mesiperme standarte , sot perdoren edhe pajisje te tjera hyrese te informacionit. Gjithnje e me shume po perdoret ``skaneri`` i cili kap vizatimet , fotografi e dokumente te tjera dhe i regjistron ne kompjuter per perpunim te metejshem.Ne ngjashmeri me fotokopjuesin , skaneri ne vend qe te riprodhoje dokumentin , e shnderron ne informacion ne trajte binare , e cila regjistrohet ne kompjuter. Ne disa lloje kompjuteresh , si psh ne kompjuteret qe perdoren ne arkat e dyqanave perdoren lexuesit optike , te cilet lexojne kodet e mallrave te shtypura etiketat. Kompjuteri regjistron automatikisht cmimet dhe llogarit shumen qe duhet te paguhet. Lexuesit optike perdoren edhe ne kompjuterat qe sherbejne per leximin e dokumenteve te shifruara etj.Keto pajisje punojne mbi bazen e intesitetit te drites se pasqyruar nga objekti qe lexohet , kur te bie rrezja lazer.

Tastiera :

Tastatura i ngjet makinës mekanike të shkrimit, është njësi hyrëse që më së shumti përdoret, me ndihmën e së cilës të dhënat nga forma e shkruar kthehen në shifrimin binar dhe barten në memorjen e punës. Detyra kryesore e tastaturës është futja e simboleve tekstuale duke i shtypur tastet e saj. Gjatë shtypjes së dista tasteve të ashtuquajtura taste speciale, i jepen urdhëra kompjuterit. Tastatura nëpërmjet kabllit është e lidhur për kompjuterin në portin special të pllakës amë, të dukshëm nga ana e pasme e shtëpizës. Egzistojnë dy hyrje standarte: konektor pesëpinësh rrethor i thjeshtë (DIN) i cili më së shpeshti përdoret te kompjuterët me pllakë amë standarte dhe gjithashtu një konektor pesëpinësh rrethor pak më i vogël-i quajtur miniDIN i cili përdoret te kompjuterët me pllakë amë jo standarde (Compaq, HP, IBM, etj) dhe te pllakat e reja ATX që vendosen tek procesorët Pentium II. Sot ekziston mundësia e lidhjes së tastaturës me anë të portit serik USB. Çdo tast në tastaturë ka kodin e tij. Kur të shtypet ndonjë tast kodi dërgohet në kompjuter. Në bazë të kodit kompjuteri e din cili nga tastet është shtypur dhe cili aksion ose cilën të dhënë do të përcjellë deri tek programi aktual që do të kryhet. Kur tasti lëshohet, edhe njëherë dërgohet kodi i tastit. Në këtë mënyrë mundësohet shtypje e më shumë tasteve në kombinacion. ka pamje te ngashme me pjesen e perparme te makines se shkrimit.Duke shtypur tastet , futen ne njesine qendrore te dhenat dhe komandat , te cilat shfaqen ne ekran.Kjo krijon mundesine qe te dhenat te kontrollohen perpara se te kalohen ne kujtesen e kompjuterit. Ekrani sherben per per afishimin e te dhenave ose komandave si edhe te perfundimeve te perpunimit.Ne kete menyre ekrani sherben per realizimin e dialogut kompjuter-njeri.Afishimet mund te jene shifrore ose grafike/

Pllaka amë e kompjuterit personal

Pllaka amë (motherboard) është pjesa qëndrore. Në të janë të vendosura procesori, 

memorja, lidhjet komunikuese dhe komponente të tjera që mes veti janë të lidhura me magjistrale. Qarqet elektrike shtesë që nuk ndodhen në pllakën amë bëhen me formë të karteleve të cilat në njërin teh kanë konektorë specialë. Të tilla janë për shembull kartelat grafike, kartelat e rrjetës, kartelat e zërit etj. Këto kartela futen në hyrje speciale në pllakën amë.

Kartelat e zërit

Para zbulimit të kartelave të zërit, kompjuteri personal ishte në gjendje të gjeneronte vetëm tinguj të thjeshtë (beep signal). Edhe pse kompjuteri ishte në gjendje të ndryshonte kohëzgjatjen e tingujve ai nuk ishte në gjendje të prodhonte tinguj, të ndryshonte lartësinë e tingullit dhe të krijonte muzikë tjetër. Në fillim, tingujt e thjeshtë i përdornin thjesht si sinjal për vërejtje. Më vonë, programuesit e lojrave kompjuterike krijonin muzikë duke ndryshuar kohëzgjatjen dhe klartësinë e këtyre tingujve. Kompjuterët PC bashkëkohorë e kanë mundësinë e reprodukimit të instrumenteve të ndryshme muzikore, porosive gojore të regjistruara, melodive etj. Sidomos, me paraqitjen e CD ROM-it dhe zhvillimit të multimedias, si dhe realitetit virtual, lojrave etj., pritjet nga kompjuteri në këtë drejtim shtohen. Paisjet e reja që u përgjigjen kërkesave të tilla janë kartelat e zërit.

Zëri krijohet me vibrimin e mediumit në drejtimin e përhapjes. Karakteristikat kryesore të 

zërit janë: frekuenca themelore, intensiteti dhe ngjyra. Zëri që dëgjohet nga kompjuteri varet nga ajo, se sa me sukses janë reprodukuar karakteristikat e tij.

Kartela e Rrjetit

Kartela e rrjetit dallon nga kartela e modemit telefonik të kompjuterit. Kjo kartelë është e ndërtuar nga një strukturë çipash elektronikë të ndërlikuar, dhe shërben për komunikim të kompjuterit me kompjuterat tjerë apo me mediumin e rrjetit kompjuterik. Porta lidhëse e kësaj kartele dallon për nga madhësia me portën e Fax modemit apo modemit telefonik, për nga ajo që është më e gjërë dhe ka 12 kontakte në formë vijash, të cilat korespondojnë me ato të konektorit të kabllos së rrjetit, dhe dy led dritave të cilat shërbejnë për identifikimin e prezencës së sinjalit dhe gjendjes së punës së kartelës. Kartela e rrjetit shërben për transmetimin e sinjalit nga kompjuteri në mediumin transmetues, sipas një strukture të caktuar të organizuar në formë paketash elektronike të cilat në vehte përmbajnë informacion. Për manipulimin me pako të këtilla zakonisht përdoret softver i posaçëm (psh. TCP/IP).

PRINTERËT

Printerët (shtypësit) janë njësi të jashtme të cilat nuk janë pjesë themelore e kompjuterëve dhe pa prezencën e të cilëve kompjuterët funksionojnë normalisht. Vendin e tyre në libër e mundëson nevoja e madhe që të dhënat e kompjuterit ti kemi në letër (hard copy). Më së shpeshti kompjuterët përdoren pikërisht për tu pasur paraqitje të shtypur të të dhënave të përpunuara ose, si në rastin e përpunimit të tekstit, prodhimi final të merret i shtypur. Gjatë zhvillimit të printerëve dallohen disa lloje, varësisht nga principet teknike që përdoren për t'u fituar letra e shtypur. Ndarja e tillë e printerëve quhet ndarje teknike. Printerët matricorë Printerët matricorë janë parqitur ndër të parët, por me avancimin dhe përmisimin e vazhdueshëm edhe sot janë aktual. Parimi i punës i printerëve matricor është i ngjajshëm me makinën e shkrimit. Në të dy rastet printimi arrihet me shtypje mekanike të formës që duhet të shtypet mbi shiritin me ngjyrë (ribon). Shiriti e prek letrën vetëm me pjesët që i thekson forma dhe len gjurmë. Por ekziston ndryshim i madh - derisa tek makina e shkrimit shtypet e tërë forma (shkronja) menjëherë dhe ka aq forma sa ka shenja në tastaturë, tek printerët matricorë ekziston kokë univerzale e cila përbëhet nga matrica (fusha) e gjilpërave të holla të çelikut. Varësisht nga forma e shenjës që duhet të shtypet, vetëm një numër i caktuar i gjilpërave e shtypin shiritin me ngjyrë. Varësisht nga numri i gjilpërave në një kolonë ekzistojnë mnterë matricorë me 9 ose 24 gjilpëra. Printerët matricor më shpesh shfrytëzojnë shirit me një ngjyrë (zakonisht e zeza), por ekzistojnë edhe të tillë që përdorin shirit me më shumë ngjyra, gjë që nundëson shtypjen me ngjyra. Printimi i dobët, zhurma gjatë punës, të ngadalshëm por edhe çmimi i ulët dhe mbajtja e lirë janë karakteristikat kryesore të printerëve matricorë. Sidomos është me rëndësi mundësia që të përdorin letër indigo për tu shtypur deri në 5 ekzemplarë menjëherë, që nuk është rast tek printerët e tjerë.

Inkxhet printerët

Inkxhet (inkjet) printerët njëlloj si printerët matricorë kanë kokë univerzale për të shkruar. Për dallim që në vend të gjilpërave në kokë kanë gypa të vegjël nëpër të cilët në letër stërpiket ngjyra. Ngjyra ruhet në enë (ink cartridge) të posaçme për çdo ngjyrë posaçërisht sipas modelit CMYK. Niansat e ngjyrave fitohen me përzierjen e ngjyrave në sasi përkatëse të ngjyrave themelore.