Fandomi i anime dhe mangasë
Anime dhe manga fandomi është një komunitet i adhuruesve të anime dhe mangave në të gjithë botën. Anime përfshin seritë e animuara, filmat dhe videot, ndërsa mangat përfshijnë romane grafike, vizatime dhe vepra arti të ngjashme. Fandomi i anime dhe mangave fillon në vitet 1970, me vende të shumta si Shtetet e Bashkuara, Mbretëria e Bashkuar, Australia, Kanadaja, Meksika, Kili, Franca, Italia, Spanja, Gjermania, Japonia, Kina, Koreja e Jugut, India dhe Malajzia që marrin pjesë në të.
Otaku
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Otaku është një term japonez për njerëzit me interesa obsesive, duke përfshirë anime ose manga. Në kontekstin origjinal, termi otaku është i derivuar nga një term japonez për shtëpinë ose familjen e një tjetri (お宅, otaku), i cili gjithashtu përdoret si një prononcë pronominale e dytë me nder (honorific). Forma moderne slang, e cila dallon nga përdorimi i vjetër duke u shkruar vetëm në hiragana (おたく?) ose katakana (オタク or ヲタク?), ose rrallë në rōmaji, u shfaq në vitet 1980. Në animen Macross, e para transmetuar në vitin 1982, termi u përdor nga Lynn Minmay si një term me nder. Duke dukur që është shpikur nga humoristi dhe eseisti Akio Nakamori në serinë e tij të vitit 1983 An Investigation of "Otaku" (『おたく』の研究 "Otaku" no Kenkyū?), e shtypur në revistën lolicon Manga Burikko. Animues si Haruhiko Mikimoto dhe Shōji Kawamori e përdorën termi mes tyre si një prononcë pronominale e dytë me nder që nga fundi i viteve 1970. Megjithatë, pas përdorimit të gjerë në Japoni, ai u bë pejorativ dhe gjithnjë e më ofendues në vitet 1990, duke implikuar që një person është i papërshtatshëm socialisht. Otaku mund të shihet si diçka e ngjashme me termat anglezë geek ose nerd.
Megjithatë, termi filloi të përdoret përsëri nga fansat e anime dhe mangave, duke filluar nga vitet 2000, në një mënyrë më të gjerë dhe pozitive. Sot, ai përdoret shpesh nga ata që janë jashtë fandomit për të referuar fansave të anime ose mangas. Megjithatë, otaku i gjeneratës së vjetër, si Otaking (Mbreti i Otakus) Toshio Okada, në librin e tij "Otaku Wa Sude Ni Shindeiru" (オタクはすでに死んでいる?) tha se brezi i ri i otakus të vetëshpallur nuk janë aq të vërtetë sa otakus e vjetër - pasioni dhe kërkimi kanë kuptim në një subjekt të caktuar nën-kulturor dhe janë vetëm adhurues të zakonshëm që shpenzohen vetëm për blerjen e produkteve.
Historia e komunitetit
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Fandomi i animeve dhe mangave ka ekzistuar të paktën që në vitet 1970, kur fansat e serialit Space Battleship Yamato u bashkuan për ta rikthyer në transmetim pasi u ndalua transmetimi në televizionin japonez. Në Japoni, anime dhe manga quhen kolektivisht si industri e përmbajtjes: anime, lojërat video, manga dhe produkte të tjera të lidhura janë lloje të ndryshme mediash të përqendruara rreth të njëjtës përmbajtje.
Komunitetet e tifozëve në gjuhën angleze
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Komuniteti i tifozëve në botën anglishtfolëse fillon në vitet 1970 dhe rritet në mënyrë të qëndrueshme. Sipas japonezofilit Fred Patten, klubi i parë i fansave të animacionit japonez ishte Organizata e Karikaturave/Fantazisë, e cila filloi në Los Angeles në vitin 1977. Rritja e tij karakterizohet nga valët që Gilles Poitras, si dhe Bruce Lewis dhe Cathy Sterling i emërtojnë si "breza" specifike, shpesh të nxitura nga një vepër e veçantë.
Në Filipine, GMA-7 filloi të transmetonte Voltes V në vitin 1978. Ishte ekspozimi i parë i filipinasve ndaj animacionit japonez. Voltes V shpejt u bë shumë i popullarizuar mes fëmijëve në të gjithë Filipinet, duke çuar në një rritje të papritur të popullaritetit të serive të tjera anime që lidhen me zhanrin e Super Robot në Filipine. Megjithatë, ai u ndalua shpejt në vitin 1979 nga presidenti i asaj kohe, Ferdinand Marcos, katër episode para përfundimit të serialit, së bashku me serialet e tjera anime që transmetoheshin në atë kohë, për shkak të pretendimeve për dhunën dhe temat luftarake. Megjithatë, kjo nuk pengoi rritjen e dashurisë së filipinasve për anime, duke çuar në një popullaritet të madh të animeve dhe mangave në të gjithë Filipinet.
Poitras e identifikon gjeneratën e parë si "Brezi i Djemve Astro". Pavarësisht se ishte seriali i parë dhe më i popullarizuar i animuar televiziv japonez, Astro Boy nuk krijoi shumë fansa të fortë, por i ekspozoi shikuesit ndaj mediumit dhe rriti pranueshmërinë e tyre ndaj tij më vonë. Gjenerata "Early Fans" ose "Old Timers" konsumoi tituj si Speed Racer, Eighth Man dhe Battle of the Planets si elementë kryesorë. Këta fansa ishin shumë më të vetëdijshëm se ajo që po konsumonin ishte japoneze dhe morën iniciativën për të kërkuar më shumë. Brezi i "Yamato" ose "Star Blazers" me origjinë nga seria Space Battleship Yamato u transmetua fillimisht në 1979–80. Poitras thotë se ky brez ishte kaq besnik, sepse rrëfimi i fortë i Star Blazer kërkonte që shikuesit të mos humbisnin kurrë një episod. Poitras e quan gjeneratën e ardhshme "Gjenerata Robotech", pas serialit televiziv të vitit 1985 Robotech, është brezi më i hershëm i madh në SHBA dhe dallohet nga fansat që e njohin qartë anime si një produkt japonez me dallime të konsiderueshme nga animacioni amerikan. Tifozët nga kjo gjeneratë dhe brezi Yamato do të përbënin pjesën e rëndësishme të tifozëve të organizuar përgjatë viteve 1980. Filmi Akira, i cili u luajt në teatrot e artit në dhjetor 1989, prodhoi një kult pas atij që Poitras e quan "Brezi Akira". Akira frymëzoi disa që të kalonin në vepra të tjera, por shumë prej tyre ngeci duke u bërë një vepër e izoluar në sytë e tyre, duke lënë në hije kontekstin krijues të anime dhe mangas që përfaqësonte.
Demografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Mosha
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në një sondazh mbarëkombëtar japonez të mbajtur në vitin 2018 nga Dentsu, 64.3% e individëve japonezë në grupmoshën 20-29 vjeç u përgjigjën se ishin shumë të interesuar për anime, ndërsa për ata të moshës 15-19 vjeç, shifra korresponduese ishte 72.4%, për moshën 30-39 vjeç ishte 56%, për moshën 40-49 vjeç ishte 48.4%, dhe për moshën 50-59 vjeç ishte 38.7%. Një sondazh mbarëkombëtar i Dentsu në SHBA, i kryer në korrik të vitit 2022 dhe që synonte amerikanët në grupmoshën 18 deri në 54 vjeç, tregoi se rreth 1 në 3 të anketuar amerikanë në këtë grupmoshë shikonin tituj anime virale (rreth 56 milionë njerëz). Kur u ngushtua në të anketuarit amerikanë të moshës midis 18 dhe 24 vjeç, 44% (afërsisht 19 milionë njerëz) deklaruan se shikonin tituj anime virale. Për më tepër, 47% e të anketuarve në grupmoshën 18-24 vjeç deklaruan se kishin miq me të cilët diskutonin anime dhe 42.3% kishin lexuar seritë origjinale të manga-ve mbi të cilat bazoheshin titujt e anime. Studiuesit vunë në dukje se që nga popullarizimi i shërbimeve të transmetimit të videove, shitjet e mangave gjithashtu janë rritur shumë në SHBA dhe vende të tjera, me Gjeneral Z që ka ndikuar më së shumti këtë prirje. Sipas sondazhit, 34% e Gjeneral Z të Shteteve të Bashkuara (rreth 15 milionë njerëz) e njohin veten si anime otaku.
Gjinia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në ditët e para të fandomit, ishte kryesisht meshkuj. [1] : 55
Një sondazh analitik i mbajtur nga Forbes në vitin 2014 zbuloi se gjysma e pjesëmarrësve në konventën e anime në Amerikën e Veriut janë femra.
Të dhënat e sondazhit të vitit 2022 nga Morning Consult treguan se fansat e anime janë 61% meshkuj dhe 39% femra.
Përkatësia etnike
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Sipas sondazhit të Morning Consult të vitit 2022, 47% e adhuruesve amerikanë të anime janë të bardhë, 28% janë hispanikë, 18% janë të zinj, dhe 7% janë aziatikë.
Apel për anime dhe manga
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Një nga tërheqjet kryesore të anime-s është vepra e saj artistike; disa fansa pretendonin se cilësia e saj vizuale është më e lartë se ajo e shumicës së serialeve të animuara të prodhuara në Shtetet e Bashkuara, ndërsa disa injorojnë të gjithë animacionet jo-japoneze. Një fans përshkroi se e gëzonte anime-n sepse "nuk ka asnjë vijë ndarëse midis efekteve speciale dhe asaj që është reale... është thjesht mënyra se si e imagjinonte dikush". Redaktorja e përmbajtjes së Anime Fringe, Holly Kolodziejczak, përshkroi se ishte e mahnitur nga thellësia e animes, e cila nuk ishte si karikaturat që ajo kishte parë më parë: "personazhet kishin personalitete të vërteta, ndjenjat dhe motivimet e tyre për veprimet e tyre, pikat e forta dhe të dobëtit që përmirësonin karakteret e tyre. Ata ishin më shumë si njerëz të vërtetë, dhe kështu njerëzit mund të identifikoheshin shumë më lehtë me ta." Larry Green nga Nausicaa.net ra dakord dhe shtoi se anime diskuton tema të përshtatshme për të rriturit si edhe për fëmijët, ndërsa në Shtetet e Bashkuara animacioni tradicionalisht është për fëmijë. Ai gjithashtu deklaroi se çdo shikues do të ishte në gjendje të gjejë diçka sipas dëshirës së tij për shkak të shkallës së madhe të prodhimit të anime.
Puna e tifozëve
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Dōjin
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Dōjin janë krijime të bëra nga fansat që shpesh blihen dhe shiten përmes eventeve dōjin. Dōjin përbëhet nga doujinshi (revista doujin, që mund të jetë manga, roman ose ese), doujinsoft (lojëra dhe softuer doujin), muzika doujin dhe anime doujin. Ngjarjet Dōjin synojnë të ndihmojnë krijuesit të shpërndajnë mangat komercialisht pa pasur nevojë për një botues. Ngjarja më e vjetër dhe më e madhe e dōjin në të gjithë botën është Comic Market, e njohur më shpesh si Comiket. Panairi Comiket 97 (Dhjetor 2019) në Tokio, Japoni arriti në rreth 750,000 vizitorë.[2]
Teknologjia dhe Interneti
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Zhvillimet në internet kanë pasur efekte të thella në komunitetin e adhuruesve të anime dhe mënyrën në të cilën konsumohet anime. Për më tepër, interesi i fansave për anime ka frymëzuar shumë zhvillime në teknologji. Afërsisht 68% e fansave marrin anime përmes shkarkimit nga interneti ose përmes miqve të tyre, një përqindje shumë më e madhe se në çdo medium tjetër. Si rezultat, adhuruesit e anime kanë bërë disa nga përparimet më të sofistikuara në softuerin peer-to-peer në mënyrë që të bëjnë kërkimin dhe shkarkimin e anime në internet më të shpejtë. Tifozët e tjerë kanë krijuar faqe interneti që përdorin një server të personalizuar për të kërkuar në internet për pasqyra video dhe episode të reja, të ngjashme me motorët e kërkimit se si zvarriten çdo faqe interneti dhe ruajnë informacionin e mbledhur në bazën e të dhënave. Motori i kërkimit mban të përditësuar çdo episode. VirtualDub Arkivuar 15 mars 2024 tek Wayback Machine), një mjet për kapjen dhe përpunimin e videove, u krijua për herë të parë për t'u përdorur në një adaptim të filmit anime të Sailor Moon. Dëshira për të simuluar të gjitha format e mediave që vijnë anime dhe manga ka bërë që PyTom të krijojë Ren'Py, një motor softuerësh me burim të hapur që lejon krijimin e romaneve vizuale pa pasur nevojë për një sfond programimi.[3] Adhuruesit e anime kanë zhvilluar gjithashtu mjete për përmirësimin e imazhit, disa duke përdorur inteligjencën artificiale. Shembuj të mjeteve të tilla janë waifu2x, Bigjpg dhe Anime4K. Combined Community Codec Pack (CCCP, një lojë me inicialet e ish- Bashkimit Sovjetik) u krijua fillimisht për riprodhimin e anime fansave.
Vizitë në Japoni
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Shumë fansa të animeve ëndërrojnë një ditë për të vizituar Japoninë. Një numër i madh i agjencive të udhëtimit të njohura nga Japonia kanë filluar të ofrojnë ture anime. Në vitin 2003, kompania Pop Japan Travel u themelua për të ndihmuar klientët të përjetojnë industrinë e përmbajtjes së Japonisë (përfshirë anime, lojëra, ushqim, dhe modë) duke i lejuar ata të vizitojnë studio dhe të takojnë artistë, midis aktiviteteve të tjera. Shumë muzee të ndryshme të dedikuar industrisë ekzistojnë në gjithë Japoninë, siç është Muzeu i Animacionit Suginami në Tokio dhe Muzeu i Mangave Tezuka Osamu në Prapërinë Hyogo.
Vendndodhje të tjera të njohura përfshijnë vende ku njerëzit mund të shijojnë aktivitete të lidhura me anime, të tilla si blerjet e produkteve përkatëse ose këndimi i këngëve me temë anime. Për më tepër, fansat kënaqen duke vizituar vendndodhje reale që shërbejnë si sfond për disa anime dhe vende ku janë filmuar filmat me veprim të drejtpërdrejtë.[4] Për shembull, popullariteti i Lucky Star solli shumë fansa në cilësimet e jetës reale të animes, duke filluar në prill të 2007.
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Lunning, Frenchy (2006). Emerging Worlds of Anime and Manga (në anglisht). U of Minnesota Press. ISBN 978-0-8166-4945-7.
- ^ "Comic Market 97 Report" (në japonisht). Comic Market official website. Arkivuar nga origjinali më 2020-05-01. Marrë më 2020-03-25.
- ^ Lin, Maria (dhjetor 2005). "Returning the Love: Three Fans Taking the Next Step". Anime Fringe. Arkivuar nga origjinali më 2010-12-06. Marrë më 2009-05-16.
- ^ "Visit Anime Spots". Att.JAPAN (45): 9. mars 2009. Arkivuar nga origjinali më 23 korrik 2011. Marrë më 28 prill 2009.