Forca Ajrore e Izraelit
Forca Ajrore e Izraelit (Hebraisht: Zroa HaAvir VeHahalal ose Kheil HaAvir) operon si degë e luftës ajrore dhe hapësinore e Forcave të Mbrojtjes të Izraelit (IDF). Ajo u themelua më 28 maj 1948, menjëherë pas Deklaratës së Pavarësisë së Izraelit. Që nga prilli 2022, Aluf Tomer Bar ka shërbyer si komandant i Forcës Ajrore.
Forcat Ajrore izraelite u krijuan duke përdorur avionë civilë të komanduar ose të dhuruar dhe avionë luftarakë të vjetëruar dhe të tepërt të Luftës së Dytë Botërore. Përfundimisht, u prokuruan më shumë avionë, duke përfshirë Boeing B-17, Bristol Beaufighters, de Havilland Mosquitoes dhe P-51D Mustangs. Forcat Ajrore izraelite luajtën një rol të rëndësishëm në Operacionin Kadesh, roli i Izraelit në krizën e Suezit të vitit 1956, duke hedhur parashutistët në kalimin Mitla. Më 5 qershor 1967, ditën e parë të Luftës Gjashtë Ditore, Forcat Ajrore Izraelite kryen Operacionin Fokus, duke dobësuar forcat ajrore kundërshtare arabe dhe duke arritur epërsinë ajrore për pjesën e mbetur të luftës.
Menjëherë pas përfundimit të Luftës Gjashtë-ditore, Egjipti filloi Luftën e Shkatërrimit dhe Forcat Ajrore izraelite kryen bombardime të përsëritura të objektivave strategjikë thellë brenda territorit të armikut. Kur shpërtheu Lufta e Yom Kipurit më 6 tetor 1973, përparimet egjiptiane dhe siriane detyruan IAF të braktiste planet e detajuara për shkatërrimin e mbrojtjes ajrore të armikut. E detyruar për të operuar nën kërcënimet e raketave dhe artilerisë kundërajrore, mbështetja e ngushtë ajrore që ajo ofroi lejoi trupat izraelite në terren të frenonin valën dhe përfundimisht të shkonin në ofensivë.
Që nga ajo luftë, shumica e avionëve ushtarakë të Izraelit janë marrë nga Shtetet e Bashkuara. Midis tyre janë A-4 Skyhawk, F-4 Phantom II, F-15 Eagle, F-16 Fighting Falcon dhe F-35 Lightning II. Forcat Ajrore izraelite kanë operuar një sërë llojesh të prodhuara në vend si IAI Nesher, dhe më vonë, IAI Kfir më të avancuar. Më 7 qershor 1981, tetë IAF F-16 të mbuluar nga gjashtë F-15 kryen Operacionin Opera për të shkatërruar objektet bërthamore të Irakut në Osiraq. Më 9 qershor 1982, Forcat Ajrore izraelite kreu Operacionin Mole Cricket 19, duke dëmtuar mbrojtjen ajrore siriane në Liban. Më 1 tetor 1985, në përgjigje të një sulmi terrorist të PLO që vrau tre civilë izraelitë në Qipro, forcat ajrore izraelite kreu Operacionin Këmba prej druri, duke bombarduar selinë e PLO në Tunis. Në vitin 1991, IAF kreu Operacionin Solomon i cili solli hebrenjtë etiopianë në Izrael. Në 1993 dhe 1996, IAF mori pjesë respektivisht në Operacionin Përgjegjësi dhe Operacionin Rrushi i Zemërimit. Ajo ka marrë pjesë në shumë operacione që nga ajo kohë, duke përfshirë Luftën e Libanit të vitit 2006, Operacionin e hedhur plumbi, Operacionin Shtylla e resë, Operacionin Protective Edge, Operacionin Ruajtësi i Mureve dhe Operacioni Shpatat e Hekurt. Më 6 shtator 2007, Forcat Ajrore izraelite bombarduan me sukses një reaktor bërthamor të supozuar sirian në Operacionin Orchard.[1][2][3][4]
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Sheridan, Uzi Mahnaimi in Tel Aviv, Sarah Baxter in Washington and Michael (2024-06-01). "Israelis 'blew apart Syrian nuclear cache'" (në anglisht). ISSN 0140-0460. Marrë më 2024-06-01.
{{cite news}}: Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja) - ^ AJLabs. "How big is Israel's military and how much funding does it get from the US?". Al Jazeera (në anglisht). Marrë më 2024-06-01.
- ^ Johnson, Kimberly (2023-10-09). "What the Israeli Air Force Has in the Sky". FLYING Magazine (në anglisht). Marrë më 2024-06-01.
- ^ KRISDAMARJATI, YOHANES ADVENT (2024-04-24). "Israel's air power contest with Iran, who is superior?". kompas.id (në indonezisht). Marrë më 2024-06-01.