Hanumani
Hanuman ( sanskritisht: हनुमान् , IAST: Hanumān ), i quajtur edhe Maruti ( sanskritisht: मारुति), bajrangabali ( sanskritisht: बजरंगबली), dhe Anjaneya ( sanskritisht: आञ्जनेय ), [1] është një zot hindu dhe një shoqërues hyjnor vanara i hyjnisë Rama. Hanumani është një nga personazhet qendrore të eposit hindu Ramajana . Ai është një besimtar i flaktë i Ramës dhe një nga çiranxhivit. Hanuman konsiderohet të jetë djali shpirtëror i perëndisë së erës Vaju, i cili në disa histori luajti një rol të drejtpërdrejtë në lindjen e Hanumanit. [2] [3] Hanumani përmendet në disa tekste të tjera, si epika Mahabharata dhe Puranat e ndryshme.
Dëshmitë e adhurimit devotshëm ndaj Hanumanit mungojnë në këto tekste, si dhe në shumicën e siteve arkeologjike. Sipas Philip Lutgendorf, një indolog amerikan, rëndësia teologjike e Hanumanit dhe përkushtimi përkushtim ndaj tij u shfaq rreth 1000 vjet pas kompozimit së Ramajanës, në mijëvjeçarin e dytë të erës sonë, pas ardhjes së sundimit islam në nënkontinentin Indian . [4] Lutgendorf shkruan gjithashtu se aftësitë në rezymenë e Hanumanit gjithashtu duket se rrjedhin pjesërisht nga trashëgimia e tij erore, duke reflektuar rolin e Vajut si në trup ashtu edhe në kozmos. [5] Shenjtorët e lëvizjes Bhakti si Samarth Ramdasi e kanë pozicionuar Hanuman si një simbol të nacionalizmit dhe qëndresës ndaj persekutimit. [6] Shenjtori Vaishnava Madhvacharya tha se sa herë që Vishnu mishërohet në tokë, Vaju e shoqëron atë dhe ndihmon punën e tij për ruajtjen e dharmës. [5] Në epokën moderne, ikonografia dhe tempujt e Hanumanit kanë qenë gjithnjë e më të zakonshme. [7] Ai shihet si kombinimi ideal i "forcës, nismës heroike dhe përsosmërisë së sigurt" dhe "përkushtimit të dashur, emocional ndaj zotit të tij vetjak Rama", si Shakti dhe Bhakti . [5] Në letërsinë e mëvonshme, ai nganjëherë portretizohet si perëndia mbrojtës i arteve marciale si mundja dhe akrobatika, si dhe aktivitete të tilla si meditimi dhe studimi i zellshëm. [8] Ai simbolizon përsosmërinë njerëzore të vetëkontrollit të brendshëm, besimit dhe shërbimit ndaj një kauze, të fshehura pas përshtypjeve të para të një qenieje që duket si një Vanara . [7] [9] [10] Hanuman konsiderohet të jetë një beqar dhe një i virgjër shembullor. [5]
Disa studiues e kanë identifikuar Hanumanin si një frymëzim të mundshëm për Sun Wukong, personazhi i Mbretit Majmun në aventurën epike kineze Udhëtimi në Perëndim . [11]
- ^ www.wisdomlib.org (2019-01-16). "Anjaneya, Āñjaneya, Amjaneya: 9 definitions". www.wisdomlib.org (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 13 nëntor 2022. Marrë më 2022-11-13.
- ^ Bibek Debroy (2012). The Mahabharata: Volume 3. Penguin Books. fq. 184 with footnote 686. ISBN 978-0-14-310015-7.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ J. Gordon Melton; Martin Baumann (2010). Religions of the World: A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices, 2nd Edition. ABC-CLIO. fq. 1310–1311. ISBN 978-1-59884-204-3.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Paula Richman (2010), Review: Lutgendorf, Philip's Hanuman's Tale: The Messages of a Divine Monkey, The Journal of Asian Studies; Vol 69, Issue 4 (Nov 2010), page 32
- ^ a b c d Lutgendorf 2007.
- ^ Jayant Lele (1981). Tradition and Modernity in Bhakti Movements. Brill Academic. fq. 114–116. ISBN 978-90-04-06370-9.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Constance Jones; James D. Ryan (2006). Encyclopedia of Hinduism. Infobase. fq. 177–178. ISBN 978-0-8160-7564-5. Arkivuar nga origjinali më 20 tetor 2022. Marrë më 26 maj 2017.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ George M. Williams (2008). Handbook of Hindu Mythology. Oxford University Press. fq. 146–148. ISBN 978-0-19-533261-2.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Lutgendorf, Philip (1997). "Monkey in the Middle: The Status of Hanuman in Popular Hinduism". Religion. 27 (4): 311–332. doi:10.1006/reli.1997.0095.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Catherine Ludvik (1994). Hanumān in the Rāmāyaṇa of Vālmīki and the Rāmacaritamānasa of Tulasī Dāsa. Motilal Banarsidass. fq. 2–9. ISBN 978-81-208-1122-5.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ H. S. Walker (1998), Indigenous or Foreign? Arkivuar 24 maj 2020 tek Wayback Machine