Shihni burimin për Hemisfera Perëndimore

[[File:Western Hemisphere LamAz.png|thumb|250px|right|Hemisfera Perëndimore]]
'''Hemisfera Perëndimore''' është gjysma e [[Toka|Tokës]] e cila shtrihet [[Perëndimi (gjeografi)|në perëndim]] të [[Meridiani kryesor|meridianit kryesor]] (i cili kalon [[Greenwich]], [[Londra|Londër]], [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut|Mbretëria e Bashkuar]] ) dhe [[Lindja (gjeografi)|në lindje]] të [[Meridiani i 180-të|antimeridianit]].<ref>Olson, Judy M (1997), "Projecting the hemisphere", në Robinson, Arthur H; Snyder, John P (eds.),  ''[https://courseware.e-education.psu.edu/projection/chapter4.html Matching the map projection to the need]''  Bethesda, MD: Hartografia dhe Shoqëria e Informacionit Gjeografik, Kongresi Amerikan mbi Surveying dhe Mapping.

- "Western Hemisphere", Merriam-Webster's Geographical Dictionary (red. 3), Springfield, Massachusetts: Merriam-Webster, 2001, f. 1294.</ref> Gjysma tjetër quhet [[Hemisfera Lindore]] . Në aspektin gjeopolitik, konteksti në të cilin termi përdoret më shpesh, ''[[Enciklopedia Britannica|Encyclopedia Britannica]]'' e përkufizon atë si "Amerika e Veriut dhe e Jugut dhe ujërat përreth. Gjatësia gjeografike 20°P dhe 160°E konsiderohen shpesh si kufijtë e saj." <ref>{{Cite web|title=Western Hemisphere {{!}} Definition {{!}} Britannica|url=https://www.britannica.com/place/Western-Hemisphere|access-date=2021-11-21|website=www.britannica.com|language=en}}</ref>Mund të përdoret në kuptimin [[Gjeografia kulturore|kulturor]] ose [[Gjeopolitika|gjeopolitik]] si sinonim për " [[Botë e re|Botën e Re]] ".

== Toponimia ==
Si shembull i {{Lang|la|[[totum pro parte]]}} , termi hemisferë perëndimore përdoret gjerësisht nga disa, si qeveria e Shteteve të Bashkuara, për t'iu referuar [[Amerika|Amerikës]] . <ref>[https://www.state.gov/bureaus-offices/under-secretary-for-political-affairs/bureau-of-western-hemisphere-affairs/ Bureau of Western Hemisphere Affairs], [[United States Department of State]].</ref> <ref>[https://www.treasury.gov/about/organizational-structure/offices/Pages/-Western-Hemisphere.aspx Western Hemisphere], [[United States Department of the Treasury]].</ref> <ref>[https://ustr.gov/countries-regions/americas Western Hemisphere], [[Office of the United States Trade Representative]].</ref> <ref>[https://www.americasquarterly.org/content/joe-biden-western-hemisphere-needs-us-leadership Joe Biden: The Western Hemisphere Needs U.S. Leadership], [[Americas Quarterly]], 17 December 2018.</ref> <ref>[https://www.justice.gov/criminal-opdat/worldwide-activities/western-hemisphere Western Hemisphere], [[United States Department of Justice]].</ref> <ref>[https://www.fas.usda.gov/regions/western-hemisphere Western Hemisphere], [[United States Department of Agriculture]].</ref> <ref>[https://www.fws.gov/international/wildlife-without-borders/western-hemisphere/ Western Hemisphere] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200621091013/https://www.fws.gov/international/wildlife-without-borders/western-hemisphere/ |date=21 qershor 2020 }}, [[United States Fish and Wildlife Service]].</ref> <ref>[https://us.fulbrightonline.org/countries/selectedregion/18 Western Hemisphere] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200405090010/https://us.fulbrightonline.org/countries/selectedregion/18 |date=5 prill 2020 }}, [[Fulbright Program]].</ref>

== Gjeografia ==
Hemisfera perëndimore përbëhet nga [[Amerika|Amerikat]], duke përjashtuar disa nga [[ishujt Aleutian]] në jugperëndim të kontinentit të [[Alaska|Alaskës]] ; pjesa më perëndimore e [[Evropa|Evropës]], si në kontinent ashtu edhe në ishuj; pjesa më perëndimore e [[Afrika|Afrikës]], si në kontinent ashtu edhe në ishuj; [[Kepi Dezhnev|maja ekstreme lindore]] e kontinentit dhe ishujve të [[Siberia|Siberisë]] ( [[Azia Veriore|Azia Ruse]] ); territore të shumta në [[Oqeani]] ; dhe një pjesë të madhe të [[Antarktiku|Antarktidës]] .

Qendra e Hemisferës Perëndimore ndodhet në [[Oqeani Paqësor|Oqeanin Paqësor]] në kryqëzimin e [[Meridiani i 90-të perëndimor|meridianit të 90-të perëndimor]] dhe [[Ekuatori|ekuatorit]], midis [[Ishujt Galapagos|ishujve Galapagos]] . Toka më e afërt është [[ishulli Genovesa]] në {{Coord|0.316667|N|89.95|W}} .

[[Lista e maleve më të larta në Tokë|Mali më i lartë]] në hemisferën perëndimore është [[Aconcagua]] në [[Andet]] e [[Argjentina|Argjentinës]] me {{Convert|6960.8|m|ft}} . <ref name="UNC-Sigma">{{Cite web|year=2012|title=Informe científico que estudia el Aconcagua, el Coloso de América mide 6960,8 metros|trans-title=Raporti Shkencor mbi Aconcagua, Kolosi i Amerikës ka një gjatësi prej 6960,8 m|url=http://www.uncu.edu.ar/novedades/index/informe-cientifico-que-estudia-el-aconcagua-el-coloso-de-america-mide-69608-metros|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120908061725/http://www.uncu.edu.ar/novedades/index/informe-cientifico-que-estudia-el-aconcagua-el-coloso-de-america-mide-69608-metros|archive-date=8 shtator 2012|access-date=3 shtator 2012|publisher=[[Universidad Nacional de Cuyo]]|language=es}}</ref>

Ndërtesa ose kulla më e lartë e banueshme nga njerëzit në hemisferën perëndimore është [[Kulla CN]], e cila ndodhet në [[Toronto|Toronto, Kanada]] në {{Coord|43|38|33.22|N|79|23|13.41|W|type:landmark}} .

== Rishikimi i propozuar i kufijve të hemisferës ==
Në një përpjekje për të përcaktuar Hemisferën Perëndimore si pjesë të botës që nuk janë pjesë e [[Bota e Vjetër|Botës së Vjetër]], ekzistojnë gjithashtu projeksione që përdorin meridianin e [[Meridiani i 20-të perëndimor|20-të perëndimor dhe meridianin]] diametralisht të kundërt të [[Meridiani i 160-të lindor|160-të lindor]] për të përcaktuar hemisferën.  Ky projeksion përjashton kontinentet evropiane dhe afrikane dhe një pjesë të vogël të [[Groenlanda|Grenlandës]] verilindore, por përfshin më shumë Rusinë lindore dhe Oqeaninë.



== Referime ==