Institucionet bektashiane në botë

Pas pasusve të Haxhi Bektash Veliut, Ballëm Sulltani ka qënë një nga reformatorët më të mëdhenj të bektashizmit në botë. Ai bëri organizimin e gjyshatave e gjithë strukturat e tjera.

Bektashizmi ishte i organizuar në gjashtë qendra kryesore :

1. Qendra e Haxhi Bektashit, përfshinte pjesën e Anatolisë Qendrore e Perdimore.
2. Qendra e Abdall Musajt, përmblidhte pjesët e tjera të Anatolisë.
3. Qendra e Sejjid Ali Sulltanit në Dimotekë, përmblidhte gjithë Ballkanin.
4. Qendra e Abdul Muminit në Qerbela, përmblidhte një pjesë të madhe të Arabisë dhe Perësisë.
5. Qendra e Virani Sulltanit në Irak, përmblidhte Lindjen e Mesme.
6. Qendra e Shahkuli Sulltanit në Stamboll, përfshinte viset gjatë bregut të Detit të Zi.

Teqetë në mbarë botën

Turqi (Anadoll)

1. Qendra e madhe HaxhiBektash nëqytetin e Kershehir tëAnadollit në Turqi, themeluar në vitin 1282.
2. Teqeja e Beybazarit në Sakavia.
3. Tyrbja e Emire Jonuzit në Sakavia.
4. Teqeja e Sidin Sulltanit, afër qytetit Çorum.
5. Teqeja e Hysenj Gaziut në malin Hysen Dag afër Ankaras (në 1650, ka pasur 100 dervish)
6. Teqeja e Muxhurit në Juzgat.
7. Teqeja e Shamaspurit në Allaxha - Çorum.
8. Teqeja e Akhievremit në Kershehir.
9. Teqeja e Patuk Sulltanit afër Kershehirit.
10. Teqeja e Kafi Babajt në Fenike.
11. Teqeja e Jaman Ali Babajt në Gjylhisar.
12. Teqeja e Nasredin Babajt afër Jens Shehip. (Zona Konia)
13. Teqeja e Adalias.
14. Teqeja e Baba Hajdarit në Elmali
15. Teqeja e Abdall Musajt në fshatin Teqe. (afër Elmalit) Themeluar në vitin 1363.
16. Teqeja e Kilerxhi Babajt në Elmali.
17. Teqeja e Baba Hasanit në lagjen Qatib Ogllu, në Izmir.
18. Teqeja e Baba Ali Harasanit në Tire.
19. Teqeja e Baba Sulltanit në Tire.
20. Teqeja e Sari Ismail Sulltanit (nxënësi i Haxhi Bektashit) në Daus.
21. Teqeja e Teslim Sulltanit në Denizli.
22. Teqeja e Dede Sulltanit në Denizli.
23. Teqeja e Niazi Babajt në Karagaç.
24. Teqeja e Jatagan Dedes në Jatagan në Sëjlenxhe
25. Teqeja e Abdi Bej Sulltanit në Jatagan.
26. Teqeja e Bakri Babajt në Menemen.
27. Teqeja e Ali Babajt në Manisa.
28. Teqeja e Niazi Babajt në Manisa.
29. Teqeja e Xhafer Babajt në Tullum Bunar.
30. Teqeja e Abdall Muratit në Bursa.
31. Teqeja e Gjeikli Babajt në Bursa.
32. Teqeja e Baba Ramazanit në Bursa.( themeluar në vitin 1321)
33. Teqeja e Ak Bejik Sulltanit në Bursa.
34. Teqeja e Sidi Gazi në fshatin Eski Shehrit në Bursa.
35. Teqeja e Suxhaedin Babajt në afërsi të fshatit Eski Shehrit.
36. Teqeja e Meleq Babajt në krahinën e Eskishehir..
37. Teqeja e Urian Babajt në krahinën e Bursës .
38. Teqeja e Resul Ali Sulltanit në Resh Karish.
39. Teqeja e Kolu Axhik Haxhim Sulltanit në Rexhep.
40. Teqeja e Sejjid Xhemal Sulltanit në Balukisir.
41. Teqeja e Inxhir Babajt në fshatin Sarajxhik të Dardanelevet.
42. Teqeja e Koxhi Babajt në Kalxhik. (Kastamunit)
43. Teqeja e Muhamed Shah Dedes në fshatin Ajkar (ka pasur 100 dervish) në Kizilirmak.
44. Teqeja e Pirit Babajt në Amasia. Anadoll.
45. Teqeja e Andahar Teqesit. (themeluar nga Gani Baba në Divrixhi).
46. Teqeja e Piri Dedes (Ka pasur 300 dervish dhe 67 fshatra që e adhuronin) në marsovan.
47. Teqeja e Kojun Babajt në Osmanxhik.
48. Teqeja e Belul Babajt në Barugunde.
49. Teqeja e Mahmud Shah Babajt afër Eemiazinit.
50. Teqeja e Shahkuli Sulltanit në Stamboll. Themeluar në vitin 1329. (Në Stamboll ka pasur 40 teqe)
51. Teqeja e Munir Babajt në Karagaç. shek XVI. (Stamboll)
52. Teqeja e Hasim Osman Efedis.
53. Teqeja e Sejjid Mehmet Ali Babajt në Kariadan.
54. Teqeja e Erkli Babajt në Stamboll.
55. Teqeja e Nefi Babajt në Rumeli Hisar. shek XVI.
56. Teqeja e Abdulla Babajt në Top Kapi. (ka pasur tri teqe)
57. Teqeja e Emin Babajt në Edirnekapi. Stamboll.
58. Teqeja e Akbabajt në Bejkoz. Stamboll.
59. Teqeja e Tahir Babajt në Çamlica. themeluar në vitin 1794.
60. Teqeja e Munir Babajt në Bademili.
61. Teqeja e Karaxha Ahmet Sulltanit.
62. Teqeja e Bandirmalit në Ysqydar.
63. Teqeja e Jarmixha Babajt në Ysqydar.
64. Teqeja e Aglamis Babajt. Stamboll.
65. Teqeja e Durmish Dedes në Denizxhi. Rumeli Hisar.
66. Teqeja e Akbash Babajt në Çanakala Rumeli
67. Teqeja e Hidrilikut në Edirne, themeluar 1641. (kjo zonë ka pasur 16 teqe)
68. Teqeja e Sefer Shahut në Edirne.
69. Teqeja e Sulltan Kapli Dedes në Edirne.
70. Teqeja e Jatagan Babajt në Edirne.
71. 71
72. 72
73. 73
74. 74
75. 75
76. 76
77. 77
78. 78
79. 79
80. Teqeja e Ballaban Babajt në Edirne.
81. Teqeja e Mumxhu Hasan Babajt në Edirne.
82. Teqeja e Kademili Baba Sulltanit në Edirne. (Kishte 80 dervish, mbanin 100 - 200 kuaj)
83. Teqeja e Nefes Sulltanit në Enes - Ferexhik. (kishte 40 – 50 dervish)
84. Teqeja e Eski Babajt në Kirklareli.
85. Teqeja e Kara Babajt në Hayraboluda.
86. Teqeja e Sersem Babajt në Tekirdagi.
87. Teqeja e Huban Babajt në Tekirdagi.
88. 88
89. Teqeja e Abdal Babajt (Kilavuzlu) në Bulgaristan.
90. Teqeja e Ariz Babajt.
91. Teqeja e Mumeiz Babajt.
92. Teqeja e Aslarit.
93. Teqeja e Fulful Babajt në Geliboluda.
94. Teqeja e Exhe Babajt.
95. Teqeja e Iliaz Babajt në Geliboluda.
96. Teqeja e Kara Babajt në Geliboulda
97. Teqeja e Karatshlit në Geliboula.
98. Teqeja e El Tutan Babajt në Geliboula.
99. Teqeja e Çakmak Dedes në Geliboula.
100. Teqeja e Pinarhisar (Binbir Oklu) në Kirklareli.
101. Teqeja e Javash (Junus) Babajt në Enezin.
102. Teqeja e Keshanit në Keshan.
103. Teqeja e Domuz Deres afër Keshanit.
104. Teqeja e Ershen Babajt në Keshan.
105. Teqeja e Mahmut Babajt në Malkara.
106. Teqeja e Evhad Babajt në Edirne.
107. Teqeja e Muhittin Babajt Edirne.
108. Teqeja e Haxhi Babajt në Edirne.
109. Teqeja e Sejjidi Kavagit në Edirne.
110. Teqeja e Hamza Babajt në Kara Ujuku, themeluar në vitin 1360. Anadoll.
111. Teqeja e Veli Babajt në Isparta, Anadaoll.
112. Teqeja e Shemsi Babajt në Izmir.
113. Teqeja e Sulltan Shyxhedin Veliut në Andoll.
114. Teqeja e Sejjid Xhemaledin Sulltanit në Sëjlenxheler, Anadol.
115. Teqeja e Ali Babajt në Anadoll.
116. Teqeja e Menteshe Babajt në Hema. Anadoll.
117. Teqeja e Muxhur Sejjidit në Kara Ujuku. Anadoll.
118. Teqeja e Hizir Samitit në Anadoll.
119. Teqeja e Çerdekin Shejit në Anadoll.
120. Teqeja e Sejjid Rexhepit në Anadoll.
121. Teqeja e Sari Kadis në Karagadxh, Anadoll.
122. Teqeja e Pir Ebi Sulltanit në Konia, Anadoll.
123. Teqeja e Dost Hydait në Anadall.
124. Teqeja e Postinpush Babajt në Anadoll.
125. Teqeja e Ramazan Babajt në Bursa.
126. Teqeja e Sejjid Battal Xhaferit Gazi në Kejseri. Anadoll.
127. Teqeja e Barak Babajt në Tokat. Themeluar në vitin 1306. Anadoll.
128. Teqeja e Sëmbëlli Babajt në Tokat. Anadoll.
129. Teqeja e Açikabashit në Tokat. anadoll.
130. Teqeja e Gajgaj Dedes në Tokat. Anadoll.
131. Teqeja e Ali Babajt në Anadoll.
132. Teqeja e Ali Oran Sulltanit në Denizli. Anadoll.
133. Teqeja e Koç Davut Sulltanit në Alnya. Anadoll.
134. Teqeja e Dëlëk Babajt në Anteptedir. Anadoll.
135. Teqeja e Sejjid Nuredinit në Nevshehir. Anadoll.
136. Teqeja e Jatuk Sultanit në Kirshehir. Anadoll.
137. Teqeja e Hajdar Sulltanit në Ankara.
138. Teqeja e Hasan Dedes në Keskin, Ankara. Andoll.
139. Teqeja e Nasretinit në Sivas. Anadoll.
140. Teqeja e Mamasunit në Nevshehir. Anadoll.
141. Teqeja e Xhafer Babajt në Këtaj. Anadoll.
142. Teqeja e Inçi Babajt në Çanakala. Anadoll.
143. Teqeja e Koçi Babajt në Çankiri. Anadoll.
144. Teqeja e Çobanliut në Shebinkarahisar. Anadoll.
145. Teqeja e Ajbek Babajt në Amasya. Anadoll.
146. Teqeja e Buzagi Babajt. Anadoll.
147. Teqeja e Masumlarit në Sivas. Anadoll.
148. Teqeja e Sejjidi Garib Musait në Kazim. Anadoll.
149. Teqeja e Arapkirit në Alevilgin. Anadoll.
150. Teqeja e Dede Sulltanit në Denizli. anadoll.
151. Teqeja e Kazak Abdallit në Denizli. Anadoll.
152. Teqeja e Sheh Muhlis Babajt në kraman. Anadoll.
153. Teqeja e Ashik Pashait në Asil. Anadoll.
154. Teqeja e Taptuk Emres në Xhengiz. Anadoll.
155. Teqeja e Ballëm Sulltanit, Haxhi Bektash. Anadoll.
156. Teqeja e Tebrizli e Shemsiut (Shemsi Tebrizi). Anadoll.
157. Teqeja e Gazilerit në Ankara. Anadoll.
158. Teqeja e Bëjek Abdulla Babajt Top Kapi. Stamboll.

Kaukaz - Rusi

1. Teqeja e Pir Merizatit në Shamak afër Bakus (vinin nga treqind fshatra)
2. Teqeja e Kudistanit në Arbkir. (vizituar në vitin 1860).
3. Teqeja e Bahaedin Atlaspusit në Shamak afër Bakus.

Irak

1. Teqeja e Mymi Dedes në Qerbela.
2. Teqeja e Gulgul Babajt në një lagje të Bagdatit.

Egjipt

1. Teqeja e Kajgusëz Sulltanit në Mokattam. (themeluar në vitin 1341 – 42)
2. Teqeja në Kasr - el - Kajnit në Kajron e vjetër. (Shumë e hershme).

Bullgari

1. Teqeja e Dimotekës themeluar nga Sejjid Ali Sulltani në vitin 1397.
2. Teqeja e Hasan Demir Baba Pehlivanit në Razgrad. Themeluar nga Pelivan Babaj.
3. Teqeja e Hysen Babajt në Duraç.
4. Teqeja e Gjenç Babajt në Miralar.
5. Teqeja e Kizanes në Esxhki - Xhuma.
6. Teqeja e Kurt Babajt në Belveren.
7. Teqeja e Mustafa Babajt në Haskovo.
8. Teqeja e Ismail Babajt në Stumxha.
9. Teqeja e Baba Kamberit në Rusxhuk.
10. Teqeja e Ali Babajt në Gunejdogu.
11. Teqeja e Otoman Babajt (themeluar 1379)
12. Teqeja e Akyzili Sulltanit (themeluar në vitin1478)
13. Teqeja e Demir Babajt (themeluar në vitin 1619)
14. Teqeja e Abdulla Dedes në Zagra.
15. Teqeja e Kademli Babajt në Zagra.
16. Teqeja e Timur Babajt në Silistre.
17. Teqeja e Hysen Babajt në Silistre.
18. Teqeja e Musa Babajt në Silistre.
19. Teqeja e Koça Doganit në Silistre.
20. Teqeja e Hakir Ali Babajt në Rusxhuk.
21. Teqeja e Horasan Ali Babajt në Rusxhuk.
22. Teqeja e Ali Koxha Babajt në Rusxhuk.
23. Teqeja e Sari Salltikut në Kalikra.
24. Teqeja e Hysam Dedes në Sofie.
25. Teqeja në krahinën e Turnaves, Selvi.

Greqi (harta e hershme para 1800)

• 1. Teqeja e Eski Babajt në Çirmendi.
• 2. Teqeja e Jaran Babajt në Çirmendi.
• 3. Teqeja e Mymin Babajt në Çirmendi.
• 4. Teqeja e Elmali Babajt në Çirmendi.
• 5. Teqeja e Myrsel Babajt Çirmendi.
• 6. Teqeja e Tashlik Babajt në Makri.
• 7. Teqeja e Sanxhaktar Babajt në Makri.
• 8. Teqeja e Ferxhikut në Ferexhik.
• 9. Teqeja e Kopekli Siraxha Babajt në Ferexhik.
• 10. Teqeja e Gazilerit në Ferexhik.
• 11. Teqeja e Ali Babajt në Ferexhik.
• 12. Teqeja e Rustem Babajt në Ferexhik.
• 13. Teqeja e Joruk Babajt në Kirikala.
• 14. Teqeja e Ahmet Babajt në Kirikala.
• 15. Teqeja e Sejjid Ali Sulltanit (Kizil Deli), themeluar 1310 - 1402)
• 16. Teqeja e Selanikut në Farsalla e Durballi Sulltanit.
• 17. Teqeja e Hizir Babajt në Makri.
• 18. Teqeja e Musa Babajt në Kirikalda.
• 19. Teqeja e Kesries në Balkanalar.
• 20. Teqeja e Aydin Babajt në Kesrie.
• 21. Teqeja e Odras në Lapsista.
• 22. Teqeja e Vodhorinës në Vodhorinë.
• 23. Teqeja e Sarigolit në Sarigol.
• 24. Teqeja e Bahçes në Sarigol.
• 25. Teqeja e Memi Babajt në Bixhak. Themeluar 1641 - 1642.
• 26. Teqeja e Xhumas në Tekenin.
• 27. Teqeja e Elasonianit në Elasoni.
• 28. Teqeja e Katerinës .
• 29. Teqeja e Renit në Thesali.
• 30. Teqeja e Ali Sulltanit në Thesali.
• 31. Teqeja e Balli Babajt në Tatar.
• 32. Teqeja e Shahin Babajt në Kupekli.
• 33. Teqeja e Hasan Babajt në Tempe.
• 34. Teqeja e Trikallës në Trikalla.
• 35. Teqeja e Ali Kulus në Axhia.
• 36. Teqeja e Demir Bejlit në Gumulxhine.
• 37. Teqeja e Kirklarit në Jenixhe.
• 38. Teqeja e Hizir Babajt në Makri.
• 39. Teqeja e Kytyklys në Jenixhe.
• 40. Teqeja e Hasip Babajt në Jenixhe.
• 41. Teqeja e Buhurit në Inebahti.
• 42. Teqeja e Kosturit e Kasëm Babajt Gjirit
• 43. Teqeja e Horasanliut në Gjirit. (themeluar në vitin 1665)
• 44. Teqeja e Margaralikëjit në Kandia.
• 45. Teqeja e Anjas në Gjirit.
• 46. Teqeja e Rrethimos në Gjirit.
• 47. Teqeja e Hasan Babajt në Rrethimo.
• 48. Teqeja e Ibrahim Babajt në Gjirit.
• 49. Teqeja e Hasta Babajt nw Gjirit.

Rumania

• 1. Teqeja e Sari Salltikut në Akshehirli. themeluar në vtin 1296.
• 2. Teqeja e Babadagit në Inçide.
• 3. Teqeja e Sari Salltikut në Kalikra.
• 4. Teqeja e Akjazili Babajt (Hafiz Halil Baba) afër Bllaxhik.

Maqedonia

• 1. Teqeja e Hashim Babajt në Manastir.
• 2. Teqeja e Hidër Baba Ekesit në Kërçovë.
• 3. Teqeja e Kanatlarit në themeluar në vitin 1700.
• 4. Teqeja e Mustafa Babajt në Shkup.
• 5. Teqeja e Sulejman Babajt në Shkup.
• 6. Teqeja e Harabati Babajt në Tetovë (Kalkandelen)
• 7. Teqeja e Sari Salltikut në Ohër.
• 8. Teqeja e Karaxha Ahmetit në Shkup.
• 9. Teqeja e Ismail Babajt në Usturumxha.
• 10. Teqeja e Hamza Babajt në Shtip.
• 11. Teqeja e Konjit
• 12 Teqeja e Haxhi Babajt në Qyprili.
• 13. Teqeja e Kirxhaovës ?
• 14. Teqeja e Ali Babajt në Debre ?

Kosovë

• 1. Teqeja e Sheh Hafiz Babajt në Gjakovë.
• 2. Teqeja e Haxhi Adem Babajt në Prizren.
• 3. Teqeja e Shemsedin Babajt në Gjakovë.

Bosnjë – Hercegovinë

• 1. Teqeja e Sarjbosnjës.
• 2. Teqeja e Mostarit - Bologi.
• 3. Teqeja e Izvornikut.
• 4. Teqeja e Gradishkasit në Bosnjë Hercegovinë.
• 5. Teqeja e Tuzlasit në ?

Hungaria

• 1. Teqeja e Gjyl Babajt në Budapest. Themeluar në vitin 1541.

Jemen

Teqeja e Taifit (sipas Baba Ali Turabiut)

SHBA

• 1. Teqeja e Detroitit në Miçigan. Themeluar në vitin 1954 nga Baba Rexhebi.

Shënim : Nga bisedat e ndryshme sot thuhet se ka teqe bektashiane :

• 1. Pakistan.
• 2. Qipro greke.
• 3. Kinë në afërsi të Tibetit.
• 4. Siberinë e largët në Rusi.

Literatura

• 1. F.W.Hasluck : Shpërndarja gjeografike e bektashinjve. 1915 - 1916.
• 2. Evlia Çelebiu : Sejahtnamen vol. II, III, V,VIII, IX.
• 3. Ali Turabiu : Historia e bektashizmit, Tiranë, 1929.
• 4. Baba Rexhebi : Misticizma islame dhe bektashizma, 1970.
• 5. Nathelie Clayer : L’Albanie, payes des derviches. Paris,1990. f. 39 – 120, 171 – 432.
• 6. Baki oz : Bektasilik Nedir ? faqe 277 - 384. (turqisht) Istanbul - 1997.
• 7. Baba Ali Turabiu : Historia e bektashizmit. Tiranë 1929.