Shpërbërja
Dekompozimi ose kalbja është procesi me të cilin substancat organike të vdekura zbërthehen në lëndë organike ose inorganike më të thjeshta si dioksidi i karbonit, uji, sheqernat e thjeshta dhe kripërat minerale. Procesi është pjesë e ciklit të lëndëve ushqyese dhe është thelbësor për riciklimin e lëndës së fundme që zë hapësirën fizike në biosferë. Trupat e organizmave të gjallë fillojnë të dekompozohen menjëherë pas vdekjes. Kafshët, të tilla si krimbat, gjithashtu ndihmojnë në dekompozimin e materialeve organike. Organizmat që e bëjnë këtë njihen si dekompozues ose detritivores. Edhe pse nuk ka dy organizma që dekompozohen në të njëjtën mënyrë, ata të gjithë i nënshtrohen të njëjtave faza të njëpasnjëshme të dekompozimit. Shkenca që studion dekompozimin në përgjithësi quhet tafonomi nga fjala greke taphos, që do të thotë varr. Zbërthimi mund të jetë gjithashtu një proces gradual për organizmat që kanë periudha të zgjatura të përgjumjes.[1]
Dikush mund të dallojë dekompozimin abiotik nga dekompozimi biotik (biodegradimi). E para do të thotë "degradimi i një substance nga proceset kimike ose fizike", p.sh., hidroliza;[2] kjo e fundit nënkupton "zbërthimin metabolik të materialeve në përbërës më të thjeshtë nga organizmat e gjallë",[3] zakonisht nga mikroorganizmat.
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Lynch, Michael D. J.; Neufeld, Josh D. (2015). "Ecology and exploration of the rare biosphere". Nature Reviews Microbiology. 13 (4): 217–29. doi:10.1038/nrmicro3400. PMID 25730701. S2CID 23683614.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Water Quality Vocabulary. IShaO 6107-6:1994.
- ^ "Biotic decomposition". Water Words Dictionary (WWD).
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)