Kali (shah)
Kali (♘, ♞) është një figurë në lojën e shahut, e përfaqësuar nga koka dhe qafa e një kali. Lëviz dy katrorë vertikalisht dhe një katror horizontalisht, ose dy katrorë horizontalisht dhe një katror vertikalisht, duke kërcyer mbi pjesë të tjera. Secili lojtar e fillon lojën me dy kalorës në kolonën b- dhe g, secili i vendosur midis një torra dhe një oficeri.[1]
Lëvizja[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Krahasuar me figurat e tjera të shahut, lëvizja e kalit është unike: ai lëviz dy katrorë vertikalisht dhe një katror horizontalisht, ose dy katrorë horizontalisht dhe një katror vertikalisht (të dyja formojnë formën e një L të madhe). Rrjedhimisht, një kali alternon në mes të shesheve të lehta dhe të errëta me çdo lëvizje.[2] Kur lëviz, kali mund të kërcejë mbi figura për të arritur destinacionin e tij.[a][b][4] Kuajt kapin në të njëjtën mënyrë, duke zëvendësuar pjesën e armikut në katrorë dhe duke e hequr atë nga tabela. Një kali mund të ketë deri në tetë lëvizje të disponueshme menjëherë. Kuajt dhe ushtarët janë të vetmet figura që mund të lëvizin në pozicionin fillestar të shahut.[4]
Pozicioni fillestar në shah, me pika që përfaqësojnë lëvizjet e mundshme të kalit
|
Kuajt në katrora të ndryshme, me pika që përfaqësojnë lëvizjet e mundshme të kalit
|
Numrat që përfaqësojnë lëvizjet minimale të mundshme për të sulmuar një katror
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Vlera[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Kuajt dhe oficerët, të njohur edhe si figura të vogla, kanë një vlerë prej rreth tre ushtarëve.[5] Oficerët përdorin një gamë më të gjatë, por ata mund të lëvizin vetëm në katrorë me një ngjyrë. Vlera e kalit rritet në pozicione të mbyllura pasi mund të kapërcejë bllokada.[6] Kuajt dhe oficerët janë më të fortë kur mbështeten nga figurat të tjera (si p.sh. ushtarët) për të krijuar outpost dhe bëhen më të fuqishëm kur përparojnë, për sa kohë që mbeten aktivë.[4] Në përgjithësi, kuajt janë më të fortë në qendër të tabelës, ku kanë deri në tetë lëvizje, dhe më të dobëtit në një qoshe, ku kanë vetëm dy.
Shënime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Për shkak të kësaj, lëvizja mund të përshkruhet edhe në mënyra të tjera, si p.sh. një katror në mënyrë diagonale dhe një katror në mënyrë ortogonale "nga jashtë" (që nuk përfundon ngjitur me katrorin e tij fillestar), ose një katror i ndjekur në mënyrë ortogonale nga një katror diagonalisht nga jashtë. Ky i fundit përshkruan lëvizjen e kalit në xiangqi, i cili nuk mund të kërcejë.
- ^ Rregullat e Shahut FIDE përdorin një përkufizim të ndryshëm, por të barabartë: "Kali mund të lëvizë në një nga katrorët më të afërta me atë ku ndodhet, por jo në të njëjtën rang, kolonë ose diagonale."[3]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ "What Are the Rules of Chess? – A Step-By-Step Guide to Learning the Chess Rules". iChess.net (në anglisht). Marrë më 12 qershor 2020.
- ^ "Knight". Chess.com (në anglisht). Marrë më 28 prill 2023.
- ^ "E. Miscellaneous / 01. Laws of Chess / FIDE Laws of Chess taking effect from 1 January 2018 / FIDE Laws of Chess taking effect from 1 January 2018". FIDE (në anglisht). Marrë më 13 korrik 2022.
- ^ a b c "The Knight in Chess". MasterClass (në anglisht). Marrë më 13 qershor 2020.
- ^ Lawrence, Al (2016). Chess and the Art of War (në anglisht). New York, USA: Chartwell Books. fq. 16. ISBN 978-0-7858-3281-2.
- ^ Silman, Jeremy (1998). The Complete Book of Chess Strategy (në anglisht) (bot. 1st). Los Angeles, USA: Siles Press. fq. 215–219. ISBN 978-1-890085-01-8. Marrë më 13 qershor 2020.
Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Piececlopedia: Knight by Fergus Duniho and Hans Bodlaender, The Chess Variant Pages
- “The Knight Challenge” by Edward Winter