Kompleksiteti
Kompleksiteti karakterizon sjelljen e një sistemi ose modeli, përbërësit e të cilit ndërveprojnë në mënyra të shumta dhe ndjekin rregullat lokale, duke çuar në jolinearitet, rastësi, dinamikë kolektive, hierarki dhe shfaqje.[1][2]
Termi përgjithësisht përdoret për të karakterizuar diçka me shumë pjesë ku ato pjesë ndërveprojnë me njëra-tjetrën në mënyra të shumta, duke kulmuar në një renditje më të lartë të shfaqjes më të madhe se shuma e pjesëve të saj. Studimi i këtyre lidhjeve komplekse në shkallë të ndryshme është qëllimi kryesor i teorisë së sistemeve komplekse.
Kriteri intuitiv i kompleksitetit mund të formulohet si më poshtë: një sistem do të ishte më kompleks nëse mund të dalloheshin më shumë pjesë dhe nëse do të ekzistonin më shumë lidhje midis tyre.[3]
Që nga viti 2010, një sërë qasjesh për karakterizimin e kompleksitetit janë përdorur në shkencë; Zayed et al. pasqyrojnë shumë prej tyre. Neil Johnson thekson se "edhe midis shkencëtarëve, nuk ka një përkufizim unik të kompleksitetit - dhe nocioni shkencor tradicionalisht është përcjellë duke përdorur shembuj të veçantë..." Në fund të fundit, Johnson miraton përkufizimin e "shkencës së kompleksitetit" si "studimin e fenomeneve që dalin nga një koleksion objektesh ndërvepruese".[4]
Shiko edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Johnson, Steven (2001). Emergence: The Connected Lives of Ants, Brains, Cities. New York: Scribner. fq. 19. ISBN 978-3411040742.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "What is complex systems science? | Santa Fe Institute". www.santafe.edu (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2022-04-14. Marrë më 2022-04-17.
- ^ Heylighen, Francis (1999). The Growth of Structural and Functional Complexity during Evolution, in; F. Heylighen, J. Bollen & A. Riegler (Eds.) The Evolution of Complexity. (Kluwer Academic, Dordrecht): 17–44.
- ^ Johnson, Neil F. (2009). "Chapter 1: Two's company, three is complexity" (PDF). Simply complexity: A clear guide to complexity theory. Oneworld Publications. fq. 3. ISBN 978-1780740492. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 2015-12-11. Marrë më 2013-06-29.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)