Kriptovaluta
Një kriptomonedhë, kripto-monedhë ose kripto është një monedhë dixhitale e krijuar për të punuar si një mjet këmbimi përmes një rrjeti kompjuterik që nuk mbështetet në ndonjë autoritet qendror, si qeveria ose banka, për ta mbështetur ose mbajtur atë.[1] Është një sistem i decentralizuar për të verifikuar që palët në një transaksion kanë paratë që pretendojnë se i kanë, duke eliminuar nevojën për ndërmjetësues tradicionalë, si bankat, kur fondet transferohen midis dy subjekteve.[2]
Të dhënat individuale të pronësisë së monedhave ruhen në një libër dixhital, i cili është një bazë të dhënash e kompjuterizuar duke përdorur kriptografi të fortë për të siguruar të dhënat e transaksioneve, për të kontrolluar krijimin e monedhave shtesë dhe për të verifikuar transferimin e pronësisë së monedhës. Pavarësisht nga emri i tyre, kriptovalutat nuk konsiderohen si monedha në kuptimin tradicional dhe ndërkohë që janë aplikuar trajtime të ndryshme për to, duke përfshirë klasifikimin si mallra, letra me vlerë dhe monedha, kriptovalutat përgjithësisht shihen si një klasë e veçantë aktivesh në praktikë. Disa skema kriptosh përdorin vërtetues për të ruajtur kriptomonedhën. Në një model të provës së aksioneve, pronarët vendosin argumentet e tyre si kolateral. Në këmbim, ata marrin autoritet mbi tokenin në përpjesëtim me shumën që aksionojnë. Në përgjithësi, këta pjesëmarrës të tokenit marrin pronësi shtesë në token me kalimin e kohës nëpërmjet tarifave të rrjetit, argumenteve të sapokrijuara ose mekanizmave të tjerë të tillë shpërblimi.[3]
Kriptomonedha nuk ekziston në formë fizike (si paratë e letrës) dhe zakonisht nuk lëshohet nga një autoritet qendror. Kriptomonedhat zakonisht përdorin kontroll të decentralizuar në krahasim me një monedhë dixhitale të bankës qendrore (CBDC). Kur një kriptomonedhë prodhohet, ose krijohet para emetimit, ose lëshohet nga një emetues i vetëm, ajo përgjithësisht konsiderohet e centralizuar. Kur zbatohet me kontroll të decentralizuar, çdo kriptovalutë funksionon përmes teknologjisë së librit të shpërndarë, zakonisht një blockchain, që shërben si një bazë të dhënash të transaksioneve financiare publike.
Kriptovaluta e parë ishte Bitcoin, e cila u lëshua për herë të parë si softuer me burim të hapur në vitin 2009. Që nga marsi 2022, kishte më shumë se 9,000 kriptomonedha të tjera në treg, nga të cilat më shumë se 70 kishin një kapital tregu që kalonte 1 miliard dollarë.[4]
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Milutinović, Monia (2018). "Cryptocurrency". Ekonomika (në anglisht). 64 (1): 105–122. doi:10.5937/ekonomika1801105M. ISSN 0350-137X. Arkivuar nga origjinali më 16 prill 2022. Marrë më 18 prill 2022.
- ^ Yaffe-Bellany, David (15 shtator 2022). "Crypto's Long-Awaited 'Merge' Reaches the Finish Line". The New York Times. Arkivuar nga origjinali më 16 shtator 2022. Marrë më 16 shtator 2022.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Bezek, Ian (14 korrik 2021). "What Is Proof-of-Stake, and Why Is Ethereum Adopting It?". Arkivuar nga origjinali më 5 gusht 2021. Marrë më 5 gusht 2021.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Cryptocurrencies: What Are They?". Schwab Brokerage. Arkivuar nga origjinali më 28 maj 2022. Marrë më 28 maj 2022.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)