Lëvizja Huthi
Lëvizja Huthi[1] (arabisht: al-Ḥūthīyūn, e njohur zyrtarisht si Ansar Allah, fjalë-për-fjalë. 'Mbështetësit e Zotit') është një organizatë politike dhe ushtarake islamike shiite që doli nga Guvernaturi Saada i Jemenit në vitin 1990. Kryesisht përbëhet nga shiitët Zaidi, me udhëheqjen e të njëjtës emër që është tërhequr kryesisht nga fisi Huthi.[1]
Nën udhëheqjen e udhëheqësit fetar Zaidi Hussein el-Huthi, Huthi-t u shfaqën si një lëvizje opozitare ndaj presidentit të atëhershëm të Jemenit, Ali Abdullah Saleh. Ata e akuzuan atë për korrupsion dhe e kritikuan për mbështetjen e Arabisë Saudite dhe Shteteve të Bashkuara. Huseini akuzoi Saleh se kërkon të kënaqë interesat e Shteteve të Bashkuara në kurriz të popullit jemenas dhe sovranitetit të Jemenit. Në vitin 2003, slogani zyrtar i Huthit, duke ndjekur gjurmët e organizatës politike dhe ushtarake shiite libaneze, Hezbollah, u bë marka tregtare e grupit: "Zoti është më i madhi, Vdekje Amerikës, Vdekje Izraelit, Mallkuar qofshin hebrenjtë, Fitorja për Islamin. " Duke i rezistuar urdhrit të Saleh për arrestimin e tij, Huseini u vra nga ushtria jemenase në Saada në vitin 2004, së bashku me një numër të rojeve të tij personale; vdekja e tij ndezi kryengritjen Huthi. Që atëherë, me përjashtim të një periudhe të shkurtër ndërmjetëse, lëvizja është udhëhequr nga vëllai i tij Abdul-Malik el-Huthi.
Lëvizja Huthi tërheq ndjekësit në Jemen duke e portretizuar veten si duke luftuar për zhvillimin ekonomik, fundin e margjinalizimit politik të shiitëve Zaidi dhe duke promovuar çështje politike-fetare rajonale në mediat e saj, duke nxitur retorikën e një teorie konspirative gjithëpërfshirëse izraelite dhe amerikane dhe të përhapur arabe, “bashkëpunim” me ato shtete. Huthi-t kanë një marrëdhënie komplekse me synitët e Jemenit; Lëvizja ka diskriminuar sunitët, por edhe ka rekrutuar dhe ka bërë aleancë me ta. Huthët morën pjesë në Revolucionin e Jemenit në vitin 2011 duke marrë pjesë në protesta në rrugë dhe duke u koordinuar me grupe të tjera opozitare. Ata iu bashkuan Konferencës së Dialogut Kombëtar të Jemenit si pjesë e nismës së ndërmarrë nga Këshilli i Bashkëpunimit të Gjirit (GCC) për të ndërmjetësuar paqen pas trazirave. Megjithatë, Huthi-t më vonë do të refuzonin dispozitat e marrëveshjes së GCC të nëntorit 2011 që përcaktonin formimin e gjashtë rajoneve federale në Jemen, duke pretenduar se marrëveshja nuk reformoi rrënjësisht qeverisjen dhe se federalizimi i propozuar "e ndau Jemenin në rajone të varfëra dhe të pasura". Huthis gjithashtu kishin frikë se marrëveshja ishte një përpjekje e hapur për t'i dobësuar ata duke ndarë zonat nën kontrollin e tyre midis rajoneve të veçanta. Në fund të vitit 2014, Huthis riparuan marrëdhëniet e tyre me Saleh dhe me ndihmën e tij morën kontrollin e kryeqytetit dhe pjesën më të madhe të Jemenit verior dhe njoftuan rënien e qeverisë ekzistuese të vendit, e cila drejtohej nga presidenti jemenas Abdrabbuh Mansur Hadi.
Që nga viti 2015, Huthi-t kanë luftuar ndërhyrjen saudite në Jemen, e cila kërkon të vendosë kontroll të plotë territorial nga qeveria e njohur ndërkombëtarisht brenda Jemenit. Përveç kësaj, Shteti Islamik ka sulmuar të gjitha palët kryesore në konflikt, duke përfshirë Huthitë; forcat e Saleh; qeveria e Jemenit; dhe koalicioni ushtarak i udhëhequr nga Arabia Saudite. Huthi-t synojnë të qeverisin të gjithë Jemenin dhe të mbështesin lëvizjet e jashtme kundër Shteteve të Bashkuara, Izraelit dhe Arabisë Saudite. Ata kanë nisur sulme të përsëritura me raketa dhe drone kundër një numri qytetesh saudite. Luftimet në Jemen shihen gjerësisht si pjesë e luftës ndërmjetëse Iran-Arabia Saudite. Pas shpërthimit të luftës Izrael-Hamas të vitit 2023, Huthi-t filluan të gjuanin me raketa qytetet izraelite; sulmet shënuan shembullin e parë të luftës hapësinore në historinë njerëzore, pasi Izraeli filloi të përgjonte në mënyrë aktive raketat balistike të Huthis në hapësirën e jashtme. Huthi-t kanë deklaruar se qëllimi i tyre është të vazhdojnë të sulmojnë Izraelin derisa të shkatërrohet.
Për shkak të taktikave të tyre, lëvizja Huthi konsiderohet të jetë mafia jemenase nga kundërshtarët dhe studiuesit.
Shiko edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ a b "Houthi movement | Yemen, History, Leader, & Goals | Britannica". www.britannica.com (në anglisht). 2023-12-14. Marrë më 2023-12-15.