Maqedonët e lashtë

Maqedonët e lashtë ishin një fis i lashtë që jetonte në fushën aluviale rreth lumenjve Haliacmon dhe Axios të ulët në pjesën verilindore të Greqisë kontinentale . Në thelb një popull i lashtë grek, ^[1] ata u zgjeruan gradualisht nga vendlindja e tyre përgjatë luginës së Haliacmonit në skajin verior të botës greke, duke thithur ose dëbuar fiset fqinje jo-greke, kryesisht trake dhe ilire . ^[2] ^[3] Ata flisnin maqedonishten e lashtë, e cila zakonisht klasifikohet nga studiuesit si një dialekt i greqishtes dorike veriperëndimore, dhe herë pas here si një gjuhë motra e veçantë e greqishtes ose një dialekt grek eolik . Megjithatë, gjuha prestigjioze e rajonit gjatë epokës klasike ishte greqishtja atike, e zëvendësuar nga greqishtja koine gjatë epokës helenistike . ^[4] Besimet e tyre fetare pasqyronin ato të grekëve të tjerë, duke ndjekur hyjnitë kryesore të panteonit grek, megjithëse maqedonasit vazhduan praktikat arkaike të varrimit që kishin pushuar në pjesë të tjera të Greqisë pas shekullit të 6-të para Krishtit. Përveç monarkisë, thelbi i shoqërisë maqedonase ishte fisnikëria e saj. Ngjashëm me aristokracinë e Thesalisë fqinje, pasuria e tyre u ndërtua kryesisht mbi kuajt dhe bagëtitë .

Vështrim

Edhe pse e përbërë nga klane të ndryshme, mbretëria e Maqedonisë, e themeluar rreth shekullit të VII para Krishtit, lidhet kryesisht me dinastinë Argead dhe fisin e emërtuar sipas saj. Dynastia supozohet se u themelua nga Perdika I, pasardhës i Temenusit legjendar të Argos, ndërsa rajoni i Maqedonisë e mori emrin e tij nga Makedon, një figurë e mitologjisë greke . Tradicionalisht të sunduar nga familje të pavarura, maqedonasit duket se kanë pranuar sundimin e Argeadëve në kohën e Aleksandrit I ( r. 498 - 454 para Krishtit ). Nën Filipin II ( r. 359 - 336 p.e.s. ), maqedonasve u vlerësohen risi të shumta ushtarake, të cilat zgjeruan territorin e tyre dhe shtuan kontrollin e tyre mbi zona të tjera që shtriheshin në Traki . Ky konsolidim i territorit lejoi shfrytëzimet e Aleksandrit të Madh ( r. 336 - 323 p.e.s. ), pushtimi i Perandorisë Akamenide, krijimi i shteteve pasardhëse të diadokut dhe inaugurimi i periudhës helenistike në Azinë Perëndimore, Greqi dhe botën më të gjerë të Mesdheut . Maqedonasit përfundimisht u pushtuan nga Republika Romake, e cila shpërbëu monarkinë maqedonase në fund të Luftës së Tretë Maqedonase (171–168 para Krishtit) dhe themeloi provincën romake të Maqedonisë pas Luftës së Katërt Maqedonase (150–148 pes).

Autorët, historianët dhe shtetarët e botës antike shpesh shprehnin ide të paqarta, nëse jo kontradiktore për identitetin etnik të maqedonasve si grekë, gjysmë-grekë, apo edhe barbarë . Kjo ka çuar në disa debate midis akademikëve modernë rreth identitetit të saktë etnik të maqedonasve, të cilët megjithatë përqafuan shumë aspekte të kulturës bashkëkohore greke, si p.sh. pjesëmarrja në kultet fetare greke dhe lojërat atletike, duke përfshirë lojërat ekskluzive Olimpike të Lashta . Duke pasur parasysh provat e pakta gjuhësore, siç është pllaka e mallkimit Pella, maqedonishtja e lashtë konsiderohet nga shumica e studiuesve si një tjetër dialekt grek, ndoshta i lidhur me greqishten dorike ose greqishten veriperëndimore. ^[5]^[6]^[7]^[8]^[9]^[10]^[11]}}

Maqedonasit e lashtë morën pjesë në prodhimin dhe nxitjen e artit klasik dhe më vonë helenistik . Përsa i përket arteve pamore, ata prodhonin afreske, mozaikë, skulptura dhe punime metalike dekorative. Artet skenike të muzikës dhe dramat teatrale greke u vlerësuan shumë, ndërsa dramaturgë të famshëm si Euripidi erdhën të jetonin në Maqedoni. Mbretëria tërhoqi gjithashtu praninë e filozofëve të njohur, si Aristoteli, ndërsa maqedonasit vendas kontribuan në fushën e letërsisë antike greke, veçanërisht në historiografinë greke . Aktivitetet e tyre sportive dhe të kohës së lirë përfshinin gjuetinë, garat me këmbë dhe garat me karroca, si dhe gostitë dhe pijet në bankete aristokratike të njohura si simpoziume .

Shih edhe

Literatura

Adams, Winthrop Lindsay (2010). "Alexander's Successors to 221 BC". përmbledhur nga Roisman, Joseph; Worthington, Ian (red.). A Companion to Ancient Macedonia. Oxford, Chichester, & Malden: Wiley-Blackwell. fq. 208–224. ISBN 978-1-4051-7936-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Aldrete, Gregory S.; Bartell, Scott; Aldrete, Alicia (2013). Reconstructing Ancient Linen Body Armor: Unraveling the Linothorax Mystery. Baltimore: Johns Hopkins University Press. ISBN 978-1-4214-0819-4. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Anson, Edward M. (2010). "Why Study Ancient Macedonia and What This Companion is About". përmbledhur nga Roisman, Joseph; Worthington, Ian (red.). A Companion to Ancient Macedonia. Oxford, Chichester, & Malden: Wiley-Blackwell. fq. 3–20. ISBN 978-1-4051-7936-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Archibald, Zosia (2010). "Macedonia and Thrace". përmbledhur nga Roisman, Joseph; Worthington, Ian (red.). A Companion to Ancient Macedonia. Oxford, Chichester, & Malden: Wiley-Blackwell. fq. 326–341. ISBN 978-1-4051-7936-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Ashley, J.R. (2004). The Macedonian Empire: The Era of Warfare Under Philip II and Alexander the Great, 359–323 B.C. McFarland. ISBN 0786419180. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Asirvatham, Sulochana R. (2010). "Perspectives on the Macedonians from Greece, Rome, and Beyond". përmbledhur nga Roisman, Joseph; Worthington, Ian (red.). A Companion to Ancient Macedonia. Oxford, Chichester, & Malden: Wiley-Blackwell. fq. 99–124. ISBN 978-1-4051-7936-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Badian, Ernst (1982). "Greeks and Macedonians". Studies in the History of Art. SYMPOSIUM SERIES I. National Gallery of Art. 10: 33–51. JSTOR 42617918. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Badian, Ernst; Wallace, Robert W.; Harris, Edward Monroe (1996). Transitions to Empire: Essays in Greco-Roman History, 360-146 B.C. in Honor of E. Badian. Norman: University of Oklahoma Press. ISBN 0-8061-2863-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Barr-Sharrar, Beryl; Borza, Eugene N. (1982). Macedonia and Greece in Late Classical and Early Hellenistic Times. National Gallery of Art. ISBN 0-89468-005-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Beekes, Robert S. P. (2009). Etymological Dictionary of Greek. Brill. ISBN 978-90-04-32186-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Best, Jan; de Vries, Nanny (1989). Thracians and Mycenaeans: Proceedings of the Fourth International Congress of Thracology, Rotterdam, 24-26 September 1984. Leiden, The Netherlands: E.J. Brill. ISBN 90-04-08864-4. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Boardman, John (1982). The Cambridge Ancient History - Volume 3, Part 1: The Prehistory of the Balkans and the Middle East and the Aegean World, Tenth to Eighth Centuries B.C. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 0-521-22496-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Borza, Eugene N. (1982). "Athenians, Macedonians and the Origins of the Macedonian Royal House". Studies in Attic Epigraphy, History and Topography. 19. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Borza, Eugene N. (1992). In the Shadow of Olympus: The Emergence of Macedon. Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 0-691-00880-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Borza, Eugene N. (1995). Makedonika. Claremont, CA: Regina Books. ISBN 978-0-941690-64-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Borza, Eugene N. (1999). Before Alexander: Constructing Early Macedonia. Claremont, CA: Regina Books. ISBN 0-941690-96-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Bringmann, Klaus (2007) [2002]. A History of the Roman Republic. Përkthyer nga Smyth, W. J. Cambridge & Malden: Polity Press. ISBN 978-0-7456-3371-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Brock, Roger; Hodkinson, Stephen (2000). Alternatives to Athens: Varieties of Political Organization and Community in Ancient Greece. Oxford, UK: Oxford University Press. ISBN 0-19-815220-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Bryant, Joseph M. (1996). Moral Codes and Social Structure in Ancient Greece: A Sociology of Greek Ethics from Homer to the Epicureans and Stoics. Albany, NY: State University of New York Press. ISBN 0-7914-3042-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Butler, Margaret Erwin (2008). Of Swords and Strigils: Social Change in Ancient Macedon. Stanford, CA: Stanford University. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Cartledge, Paul (2011). Ancient Greece: A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-960134-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Cawkwell, George (1978). Philip of Macedon. London, UK: Faber & Faber. ISBN 0-571-10958-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Chamoux, François (2002). Hellenistic Civilization. Oxford, UK: Blackwell Publishing. ISBN 0-631-22241-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Champion, Craige B. (2004). Cultural Politics in Polybius's Histories. University of California Press. ISBN 0-520-23764-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Christesen, Paul; Murray, Sarah C. (2010). "Macedonian Religion". përmbledhur nga Roisman, Joseph; Worthington, Ian (red.). A Companion to Ancient Macedonia. Oxford, Chichester, & Malden: Wiley-Blackwell. fq. 428–445. ISBN 978-1-4051-7936-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Christidēs, Anastasios-Phoivos; Arapopoulou, Maria; Chritē, Maria (2007). A History of Ancient Greek: From the Beginnings to Late Antiquity. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-83307-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Chroust, Anton-Hermann (2016) [1977]. Aristotle: New Light on His Life and on Some of His Lost Works, Volume 1: Some Novel Interpretations of the Man and His Life. London & New York: Routledge. ISBN 978-1-138-93706-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Cohen, Ada (2010). Art in the Era of Alexander the Great: Paradigms of Manhood and Their Cultural Traditions. Cambridge & New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-76904-4. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Cook, Stanley Arthur; Adcock, Frank E.; Charlesworth, Martin Percival, red. (1928). The Cambridge Ancient History: The Hellenistic Monarchies and the Rise of Rome. Vëll. VII. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 9780521233477. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Dalby, Andrew (1997) [1996]. Siren Feasts: a History of Food and Gastronomy in Greece. London & New York: Routledge. ISBN 0-415-15657-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Danforth, Loring M. (1997). The Macedonian Conflict: Ethnic Nationalism in a Transnational World. Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 0-691-04356-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Daskalakis, A. (1965). "The Hellenism of Ancient Macedonia". Hidryma Meletōn Chersonēsou Tou Haimou. Thessaloniki: Institute for Balkan Studies. 74. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Eckstein, Arthur M. (2010). "Macedonia and Rome, 221–146 BC". përmbledhur nga Roisman, Joseph; Worthington, Ian (red.). A Companion to Ancient Macedonia. Oxford, Chichester, & Malden: Wiley-Blackwell. fq. 225–250. ISBN 978-1-4051-7936-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Engels, Johannes (2010). "Macedonians and Greeks". përmbledhur nga Roisman, Joseph; Worthington, Ian (red.). A Companion to Ancient Macedonia. Oxford, Chichester, & Malden: Wiley-Blackwell. fq. 81–98. ISBN 978-1-4051-7936-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Errington, Robert Malcolm (1990). A History of Macedonia. Berkeley and Los Angeles, CA: University of California Press. ISBN 0-520-06319-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Fine, John Van Antwerp (1983). The Ancient Greeks: A Critical History. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 0-674-03314-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Finkelberg, Margalit (2005). Greeks and Pre-Greeks: Aegean Prehistory and Greek Heroic Tradition. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 0-521-85216-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Fisher, Nicholas Ralph Edmund; Wees, Hans van, red. (1998). Archaic Greece: New Approaches and New Evidence. London, UK: Duckworth. ISBN 0-7156-2809-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Gagarin, Michael, red. (2010). The Oxford Encyclopedia of Ancient Greece and Rome. Vëll. 1. New York and Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-517072-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Garrett, Andrew (1999). "A New Model of Indo-European Subgrouping and Dispersal" (PDF). Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society. 25: 146–156. doi:10.3765/bls.v25i1.1180. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Georgiev, Vladimir Ivanov (1981). Introduction to the History of the Indo-European Languages. Sofia, Bulgaria: Publishing House of the Bulgarian Academy of Sciences. ISBN 9789535172611. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Graninger, Denver (2010). "Macedonia and Thessaly". përmbledhur nga Roisman, Joseph; Worthington, Ian (red.). A Companion to Ancient Macedonia. Oxford, Chichester, & Malden: Wiley-Blackwell. fq. 306–325. ISBN 978-1-4051-7936-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Green, Peter (1991). Alexander of Macedon. University of California Press. ISBN 978-0-520-27586-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Greenwalt, William S. (2010). "Macedonia, Illyria, and Epirus". përmbledhur nga Roisman, Joseph; Worthington, Ian (red.). A Companion to Ancient Macedonia. Oxford, Chichester, & Malden: Wiley-Blackwell. fq. 279–305. ISBN 978-1-4051-7936-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Hall, Jonathan M. (2002). Hellenicity: Between Ethnicity and Culture. Chicago, Illinois and London, UK: The University of Chicago Press. ISBN 0-226-31329-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Hall, Jonathan M. (2000). Ethnic Identity in Greek Antiquity. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 0-521-78999-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Hamilton, J. R. (1974) [1973]. Alexander the Great. Pittsburgh, Pennsylvania: University of Pittsburgh Press. ISBN 0-8229-6084-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière (2001). Collected Studies: Further Studies on Various Topics. Amsterdam, the Netherlands: Hakkert. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière (1993). Studies concerning Epirus and Macedonia before Alexander. Amsterdam, the Netherlands: Hakkert. ISBN 9789025610500. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière (1991). The Miracle that was Macedonia. New York: St. Martin's Press. ISBN 0-283-99910-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière (1989). The Macedonian State: Origins, Institutions, and History. Oxford, UK: Clarendon Press. ISBN 0-19-814883-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière; Griffith, Guy Thompson (1979). A History of Macedonia: 550-336 B.C. Vëll. II. Oxford, UK: Clarendon Press. ISBN 0-19-814814-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière; Griffith, Guy Thompson (1972). A History of Macedonia: Historical Geography and Prehistory. Vëll. I. Oxford, UK: Clarendon Press. ISBN 9780198142942. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière; Walbank, Frank William (1988). A History of Macedonia: Volume III, 336-167 B.C. Oxford, UK: Oxford University Press. ISBN 0-19-814815-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière; Walbank, Frank William (2001). A History of Macedonia: Volume III, 336–167 B.C. (bot. reprint). Oxford & New York: Clarendon Press of the Oxford University Press. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Hanson, Victor Davis, red. (2012). Makers of Ancient Strategy: From the Persian Wars to the Fall of Rome. Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-15636-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Hardiman, Craig I. (2010). "Classical Art to 221 BC". përmbledhur nga Roisman, Joseph; Worthington, Ian (red.). A Companion to Ancient Macedonia. Oxford, Chichester, & Malden: Wiley-Blackwell. fq. 505–521. ISBN 978-1-4051-7936-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Harle, Vilho (1998). Ideas of Social Order in the Ancient World. Westport, CT: Greenwood Press. ISBN 978-0-313-30582-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Hatzopoulos, M. B. (2011a). "Macedonia and Macedonians". përmbledhur nga Lane Fox, Robin J. (red.). Brill's Companion to Ancient Macedon: Studies in the Archaeology and History of Macedon, 650 BC – 300 AD. Leiden: Brill. fq. 43–50. ISBN 978-90-04-20650-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Hatzopoulos, M. B. (2011b). "Macedonians and Other Greeks". përmbledhur nga Lane Fox, Robin J. (red.). Brill's Companion to Ancient Macedon: Studies in the Archaeology and History of Macedon, 650 BC – 300 AD. Leiden: Brill. fq. 51–78. ISBN 978-90-04-20650-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Hatzopoulos, Miltiades (1999). "The Speech of the Ancient Macedonians, in the Light of Recent Epigraphic Discoveries". Proceedings of the Sixth International Symposion on Ancient Macedonia. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Head, Duncan (2016) [1982]. Armies of the Macedonian and Punic Wars: 359 BC to 146 BC (bot. reprint). Wargames Research Group Ltd. ISBN 978-1-326-25656-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Horejs, Barbara (3 tetor 2007). "The Phenomenon of Mattpainted Pottery in the Northern Aegean: Introduction, Overview and Theories". Aegeo-Balkan Prehistory. Arkivuar nga origjinali më 3 shtator 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Hornblower, Simon; Matthews, Elaine; Fraser, Peter Marshall (2000). Greek Personal Names: Their Value as Evidence. Published for the British Academy by Oxford University Press. ISBN 0-19-726216-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Isaac, Benjamin H. (2004). The Invention of Racism in Classical Antiquity. Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 0-691-12598-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Joint Association of Classical Teachers (1984). The World of Athens: An Introduction to Classical Athenian Culture. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 0-521-27389-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Jones, Archer (2001). The Art of War in the Western World. Champaign, Illinois: University of Illinois Press. ISBN 0-252-06966-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Jones, Prudence J. (2006). Cleopatra: a sourcebook. Norman, OK: University of Oklahoma Press. ISBN 9780806137414. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Iordanidis, A.; Garcia-Guinea, J.; Karamitrou-Mentessidi, Georgia (2007). "Characterisation of Mycenaean and Matt-Painted Pottery from Aiani, Ancient Upper Macedonia, Greece". Bulletin of the Geological Society of Greece. Athens, Greece: Proceedings of the 11th International Congress. 40 (4): 1796–1807. doi:10.12681/bgsg.17141. Arkivuar nga origjinali më 3 mars 2016. Marrë më 20 mars 2025. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Karamitrou-Mentessidi, Georgia (16 mars 2007). "The Late Bronze Age in Aiani". Aegeo-Balkan Prehistory. Arkivuar nga origjinali më 15 tetor 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
King, Carol J. (2010). "Macedonian Kingship and Other Political Institutions". përmbledhur nga Roisman, Joseph; Worthington, Ian (red.). A Companion to Ancient Macedonia. Oxford, Chichester, & Malden: Wiley-Blackwell. fq. 373–391. ISBN 978-1-4051-7936-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Kinzl, Konrad H. (2010). A Companion to the Classical Greek World. West Sussex, UK: John Wiley and Sons Limited. ISBN 978-1-4443-3412-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Cosmopoulos, Michael B. (1992). Macedonia: An Introduction to Its Political History. Manitoba Studies in Classical Civilization. ISBN 978-0-9696691-0-4. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Kristinsson, Axel (2010). Expansions: Competition and Conquest in Europe since the Bronze Age. Reykjavík, Iceland: ReykjavíkurAkademían. ISBN 978-9979-9922-1-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Lemos, Irene S. (2002). The Protogeometric Aegean: The Archaeology of the Late Eleventh and Tenth Centuries BC. Oxford, UK: Oxford University Press. ISBN 0-19-925344-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
MacDowell, Douglas M. (2009). Demosthenes the Orator. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-160873-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Malkin, Irad (1998). The Returns of Odysseus: Colonization and Ethnicity. Berkeley and Los Angeles, California: University of California Press. ISBN 978-0-520-21185-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Malkin, Irad (2001). Ancient Perceptions of Greek Ethnicity. Center for Hellenic Studies, Trustees for Harvard University. ISBN 0-674-00662-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Masson, Olivier; Dubois, Laurent (2000). Onomastica Graeca Selecta. Geneva, Switzerland: Librairie Droz. ISBN 2-600-00435-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Masson, Olivier (1996). Oxford Classical Dictionary. Oxford, UK: Oxford University Press. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Müller, Sabine (2010). "Philip II". përmbledhur nga Roisman, Joseph; Worthington, Ian (red.). A Companion to Ancient Macedonia. Oxford, Chichester, & Malden: Wiley-Blackwell. fq. 166–185. ISBN 978-1-4051-7936-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Nawotka, Krzysztof (2010). Alexander the Great. Newcastle Upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing. ISBN 978-1-4438-1743-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
O'Brien, John Maxwell (1994) [1992]. Alexander the Great: The Invisible Enemy - A Biography. New York, New York and London, UK: Routledge (Taylor & Francis). ISBN 0-415-10617-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
O'Neil, James L. (2003). "The Ethnic Origins of the Friends of the Antigonid Kings of Macedon". The Classical Quarterly. 10 (2): 510–522. doi:10.1093/cq/53.2.510. JSTOR 3556219. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Olbrycht, Marck Jan (2010). "Macedonia and Persia". përmbledhur nga Roisman, Joseph; Worthington, Ian (red.). A Companion to Ancient Macedonia. Oxford, Chichester, & Malden: Wiley-Blackwell. fq. 342–370. ISBN 978-1-4051-7936-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Osborne, Robin (2004). Greek History. New York, New York and London, UK: Routledge. ISBN 0-415-31717-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Papazoglou, Fanoula (2000). "Le Language Macėdoniene Antique". Južnoslovenski Filolog. 56 (3–4): 771–777. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Papazoglou, Fanoula (1977). "Sur le Structure Ethnique de l'Ancienne Macedonie". Balcanica (8): 65–82. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Perlman, Samuel (1973). Philip and Athens. Cambridge, UK: Heffer. ISBN 0-85270-076-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Perlman, Paula (2000). City and Sanctuary in Ancient Greece: The Theorodokia in the Peloponnese. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht. ISBN 978-3525252185. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Piening, H. (2013). "Mobile UV-VIS Absorption Spectrometry Investigations in the "Alexander-Sarcophagus" in Istanbul". përmbledhur nga Büyüköztürk, Oral; Ali Taşdemir, Mehmet (red.). Nondestructive Testing of Materials and Structures: Proceedings of NDTMS-2011, Istanbul Turkey, May 15–18 2011, Part 1. Heidelberg, New York, & London: RILEM & Springer. fq. 1179–1186. ISBN 978-94-007-0722-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Prag, Johnathan R. W.; Quinn, Josephine Crawley (2013). "Introduction". përmbledhur nga Prag, Johnathan R. W.; Quinn, Josephine Crawley (red.). The Hellenistic West: Rethinking the Ancient Mediterranean. Cambridge & New York: Cambridge University Press. fq. 1–13. ISBN 978-1-107-03242-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Rhodes, P. J. (2010). "The Literary and Epigraphic Evidence to the Roman Conquest". përmbledhur nga Roisman, Joseph; Worthington, Ian (red.). A Companion to Ancient Macedonia. Oxford, Chichester, & Malden: Wiley-Blackwell. fq. 23–40. ISBN 978-1-4051-7936-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Roisman, Joseph (2010). "Classical Macedonia to Perdiccas III". përmbledhur nga Roisman, Joseph; Worthington, Ian (red.). A Companion to Ancient Macedonia. Oxford, Chichester, & Malden: Wiley-Blackwell. fq. 145–165. ISBN 978-1-4051-7936-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Sakellariou, Michael B. (1983). "Inhabitants". përmbledhur nga Michael B. Sakellariou (red.). Macedonia: 4000 Years of Greek History and Civilization. Athens: Ekdotike Athenon S.A. fq. 44–63. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Sakellariou, M. V. (1992). Macedonia, 4000 years of Greek History and Civilization. Athens, Greece: Ekdotikè Athenon. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Sansone, David (2017). Ancient Greek Civilization (bot. 3rd). Malden, Oxford, Chichester: Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-119-09815-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Sawada, Noriko (2010). "Social Customs and Institutions: Aspects of Macedonian Elite Society". përmbledhur nga Roisman, Joseph; Worthington, Ian (red.). A Companion to Ancient Macedonia. Oxford, Chichester, & Malden: Wiley-Blackwell. fq. 392–408. ISBN 978-1-4051-7936-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Snodgrass, Anthony M. (2000). The Dark Age of Greece: An Archaeological Survey of the Eleventh to the Eighth Centuries BC. New York, New York: Routledge. ISBN 0-415-93635-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Sprawski, Slawomir (2010). "The Early Temenid Kings to Alexander I". përmbledhur nga Roisman, Joseph; Worthington, Ian (red.). A Companion to Ancient Macedonia. Oxford, Chichester, & Malden: Wiley-Blackwell. fq. 127–144. ISBN 978-1-4051-7936-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Starr, Chester G. (1991). A History of the Ancient World. New York, New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-506628-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Theodossiev, Nikola (2000). "The Dead with Golden Faces. II Other Evidence and Connections". Oxford Journal of Archaeology. 19 (2): 175–209. doi:10.1111/1468-0092.00106. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Thomas, Carol G. (2010). "The Physical Kingdom". përmbledhur nga Roisman, Joseph; Worthington, Ian (red.). A Companion to Ancient Macedonia. Oxford, Chichester, & Malden: Wiley-Blackwell. fq. 65–80. ISBN 978-1-4051-7936-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Toynbee, Arnold Joseph (1969). Some Problems of Greek History. Oxford, UK: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-215249-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Toynbee, Arnold Joseph (1981). The Greeks and Their Heritages. Oxford, UK: Oxford University Press. ISBN 9780192152565. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Trudgill, Peter (2002). Sociolinguistic Variation and Change. Edinburgh, UK: Edinburgh University Press. ISBN 0-7486-1515-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Vanderpool, Eugene (1982). Studies in Attic Epigraphy, History, and Topography. Princeton, NJ: American School of Classical Studies at Athens. ISBN 0-87661-519-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Voutiras, Emmanuel (1998). ΔΙΟΝΥΣΟΦΩΝΤΟΣ ΓΑΜΟΙ: Marital Life and Magic in Fourth Century Pella. Amsterdam, the Netherlands: J. C. Gieben. ISBN 90-5063-407-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Whitley, James (2007). The Archaeology of Ancient Greece. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-62733-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Wilkes, John J. (1995). The Illyrians. Oxford, UK: Blackwell Publishing. ISBN 0-631-19807-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Woodard, Roger D. (2008a). The Ancient Languages of Asia Minor. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-68496-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Woodard, Roger D. (2010) [2008]. "Language in Ancient Europe: an Introduction". përmbledhur nga Woodard, Roger D. (red.). The Ancient Languages of Europe. Cambridge: Cambridge University Press. fq. 1–13. ISBN 978-0-521-68495-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Woodard, Roger D. (2008b). The Ancient Languages of Europe. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-68495-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Worthington, Ian (2014a) [2004]. Alexander the Great: Man and God. New York, NY: Routledge. ISBN 978-1-317-86644-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Worthington, Ian (2003). Alexander the Great: A Reader. London, UK: Routledge. ISBN 978-0-415-29187-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Worthington, Ian (2008). Philip II of Macedonia. New Haven, Connecticut: Yale University Press. ISBN 978-0-300-12079-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Worthington, Ian (2012). Alexander the Great: a Reader (bot. 2nd). London & New York: Routledge. ISBN 978-0-415-66742-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Worthington, Ian (2014b). By the Spear: Philip II, Alexander the Great, and the Rise and Fall of the Macedonian Empire. Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-992986-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Zacharia, Katerina (2008). Hellenisms: Culture, Identity, and Ethnicity from Antiquity to Modernity. Hampshire, England: Ashgate Publishing. ISBN 978-0-7546-6525-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Referime

^ Worthington 2014a; Hornblower 2008; Joint Association of Classical Teachers 1984; Errington 1990; Fine 1983; Hall 2000; Hammond 2001; Jones 2001; Osborne 2004; Hammond 1989; Hammond 1993; Starr 1991; Toynbee 1981; Worthington 2008; Chamoux 2002; Cawkwell 1978; Perlman 1973; Hamilton 1974; Bryant 1996; O'Brien 1994.
^ Trudgill 2002; Theodossiev 2000.
^ Christesen & Murray 2010.
^ Joseph, Brian D. (2001). "Ancient Greek". përmbledhur nga Garry, Jane; Rubino, Carl; Bodomo, Adams B.; Faber, Alice; French, Robert (red.). Facts about the World's Languages: An Encyclopedia of the World's Major Languages, Past and Present (në anglisht). H. W. Wilson Company. fq. 256. ISBN 9780824209704. Arkivuar nga origjinali më 16 tetor 2019. Marrë më 28 qershor 2022.
^ Masson, Olivier (2003) [1996]. "[Ancient] Macedonian language". përmbledhur nga Hornblower, S.; Spawforth A. (red.). The Oxford Classical Dictionary (bot. revised 3rd). USA: Oxford University Press. fq. 905–906. ISBN 0-19-860641-9. {{cite encyclopedia}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Meier-Brügger, Michael; Fritz, Matthias; Mayrhofer, Manfred (2003). Indo-European Linguistics. Walter de Gruyter. fq. 28. ISBN 978-3-11-017433-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Roisman, Worthington, 2010, "A Companion to Ancient Macedonia", Chapter 5: Johannes Engels, "Macedonians and Greeks", p. 95: "This (i.e. Pella curse tablet) has been judged to be the most important ancient testimony to substantiate that Macedonian was a north-western Greek and mainly a Doric dialect".
^ "[W]e may tentatively conclude that Macedonian is a dialect related to North-West Greek.", Olivier Masson, French linguist, “Oxford Classical Dictionary: Macedonian Language”, 1996.
^ Masson & Dubois 2000, f. 292: "..."Macedonian Language" de l'Oxford Classical Dictionary, 1996, p. 906: "Macedonian may be seen as a Greek dialect, characterized by its marginal position and by local pronunciation (like Βερενίκα for Φερενίκα etc.)."
^ Hatzopoulos, Miltiades B. (2017). "Recent Research in the Ancient Macedonian Dialect: Consolidation and New Perspectives". përmbledhur nga Giannakis, Georgios K.; Crespo, Emilio; Filos, Panagiotis (red.). Studies in Ancient Greek Dialects: From Central Greece to the Black Sea. Walter de Gruyter. fq. 299. ISBN 978-3-11-053081-0. Arkivuar nga origjinali më 22 janar 2023. Marrë më 24 nëntor 2020. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Crespo, Emilio (2017). "The Softening of Obstruent Consonants in the Macedonian Dialect". përmbledhur nga Giannakis, Georgios K.; Crespo, Emilio; Filos, Panagiotis (red.). Studies in Ancient Greek Dialects: From Central Greece to the Black Sea. Walter de Gruyter. fq. 329. ISBN 978-3-11-053081-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[Macedonians-1] Worthington 2014a; Hornblower 2008; Joint Association of Classical Teachers 1984; Errington 1990; Fine 1983; Hall 2000; Hammond 2001; Jones 2001; Osborne 2004; Hammond 1989; Hammond 1993; Starr 1991; Toynbee 1981; Worthington 2008; Chamoux 2002; Cawkwell 1978; Perlman 1973; Hamilton 1974; Bryant 1996; O'Brien 1994.

[2] Trudgill 2002; Theodossiev 2000.

[GroupedRef4-3] Christesen & Murray 2010.

[Joseph2001-4] Joseph, Brian D. (2001). "Ancient Greek". përmbledhur nga Garry, Jane; Rubino, Carl; Bodomo, Adams B.; Faber, Alice; French, Robert (red.). Facts about the World's Languages: An Encyclopedia of the World's Major Languages, Past and Present (në anglisht). H. W. Wilson Company. fq. 256. ISBN 9780824209704. Arkivuar nga origjinali më 16 tetor 2019. Marrë më 28 qershor 2022.

[OxfordCD1b-5] Masson, Olivier (2003) [1996]. "[Ancient] Macedonian language". përmbledhur nga Hornblower, S.; Spawforth A. (red.). The Oxford Classical Dictionary (bot. revised 3rd). USA: Oxford University Press. fq. 905–906. ISBN 0-19-860641-9. {{cite encyclopedia}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[6] Meier-Brügger, Michael; Fritz, Matthias; Mayrhofer, Manfred (2003). Indo-European Linguistics. Walter de Gruyter. fq. 28. ISBN 978-3-11-017433-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[7] Roisman, Worthington, 2010, "A Companion to Ancient Macedonia", Chapter 5: Johannes Engels, "Macedonians and Greeks", p. 95: "This (i.e. Pella curse tablet) has been judged to be the most important ancient testimony to substantiate that Macedonian was a north-western Greek and mainly a Doric dialect".

[8] "[W]e may tentatively conclude that Macedonian is a dialect related to North-West Greek.", Olivier Masson, French linguist, “Oxford Classical Dictionary: Macedonian Language”, 1996.

[9] Masson & Dubois 2000, f. 292: "..."Macedonian Language" de l'Oxford Classical Dictionary, 1996, p. 906: "Macedonian may be seen as a Greek dialect, characterized by its marginal position and by local pronunciation (like Βερενίκα for Φερενίκα etc.)."

[Hatzopoulos2017b-10] Hatzopoulos, Miltiades B. (2017). "Recent Research in the Ancient Macedonian Dialect: Consolidation and New Perspectives". përmbledhur nga Giannakis, Georgios K.; Crespo, Emilio; Filos, Panagiotis (red.). Studies in Ancient Greek Dialects: From Central Greece to the Black Sea. Walter de Gruyter. fq. 299. ISBN 978-3-11-053081-0. Arkivuar nga origjinali më 22 janar 2023. Marrë më 24 nëntor 2020. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[Crespo2017b-11] Crespo, Emilio (2017). "The Softening of Obstruent Consonants in the Macedonian Dialect". përmbledhur nga Giannakis, Georgios K.; Crespo, Emilio; Filos, Panagiotis (red.). Studies in Ancient Greek Dialects: From Central Greece to the Black Sea. Walter de Gruyter. fq. 329. ISBN 978-3-11-053081-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]