Mbytja
Mbytja, e njohur edhe si obstruksioni i rrugëve të frymëmarrjes me trup të huaj (FBAO), është një fenomen që ndodh kur frymëmarrja pengohet nga një bllokim i brendshëm i traktit respirator. Një pengesë që pengon hyrjen e oksigjenit në mushkëri rezulton në mungesë të oksigjenit. Edhe pse oksigjeni i ruajtur në gjak dhe mushkëri mund ta mbajë një person gjallë për disa minuta pasi të ndalojë frymëmarrja,[1] mbytja shpesh çon në vdekje.
Rreth 4,500-5,000 vdekje të lidhura me mbytje ndodhin në Shtetet e Bashkuara çdo vit.[2][3] Vdekjet nga mbytja më së shpeshti ndodhin tek të rinjtë (fëmijët nën 3 vjeç) dhe tek të moshuarit (të rriturit mbi 75 vjeç). Ushqimet që mund të përshtatin formën e tyre me atë të faringut (të tilla si bananet, marshmallows ose karamele xhelatinoze) janë më të rrezikshme. Forma të ndryshme të ndihmës së parë përdoren për të trajtuar dhe zgjidhur mbytjen.
Mbytja është shkaku i katërt kryesor i vdekjeve nga lëndimet e paqëllimshme në Shtetet e Bashkuara.[4][5] Shumë episode nuk raportohen sepse janë të shkurtra dhe zgjidhen pa pasur nevojë për kujdes mjekësor. Nga ngjarjet e raportuara, 80% ndodhin tek personat nën 15 vjeç dhe 20% ndodhin tek njerëzit më të vjetër se 15 vjeç. Në mbarë botën, mbytja nga një objekt i huaj rezultoi në 162,000 vdekje (2,5 për 100,000) në 2013, krahasuar me 140,000 vdekje (2,9 për 100,000) në 1990.[6]
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Ross, Darrell Lee; Chan, Theodore C (2006). Sudden Deaths in Custody. Springer. ISBN 978-1-59745-015-7.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Chillag, Shawn; Krieg, Jake; Bhargava, Ranjana (2010-02-01). "The Heimlich Maneuver: Breaking Down the Complications". Southern Medical Journal (në anglisht). 103 (2): 147–150. doi:10.1097/SMJ.0b013e3181c99140. ISSN 0038-4348. PMID 20065901. S2CID 19387827.
- ^ Duckett, Stephanie A.; Bartman, Marc; Roten, Ryan A. (2023), "Choking", StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, PMID 29763116, marrë më 2023-11-08
{{citation}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Injury Facts 2015 Edition" (PDF). National Safety Council. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 26 shtator 2017. Marrë më 1 dhjetor 2017.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Duckett, Stephanie A.; Bartman, Marc; Roten, Ryan A. (2023), "Choking", StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, PMID 29763116, marrë më 2023-11-08
{{citation}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013". Lancet. 385 (9963): 117–71. 17 dhjetor 2014. doi:10.1016/S0140-6736(14)61682-2. PMC 4340604. PMID 25530442.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)