Shihni burimin për Mjellma e zezë

'''Mjellma e zezë''' (Cygnus atratus) është një shpend uji i madh, një specie [[Mjellmë|mjellme]] e cila shumohet kryesisht në rajonet juglindore dhe jugperëndimore të [[Australia|Australisë]]. Brenda Australisë, mjellma e zezë është nomade, me modele të çrregullta të migrimit të varura nga kushtet klimatike. Është një zog i madh me pendë kryesisht të zeza dhe një sqep të kuq. Është një mbarështues monogam, me të dy partnerët që ndajnë detyrat e inkubacionit dhe detyrat e rritjes së mjellmave të reja.

Mjellma e zezë u prezantua në vende të ndryshme si një zog dekorativ në vitet 1800, por ka arritur të shpëtojë dhe të krijojë popullata të qëndrueshme. E përshkruar shkencërisht nga natyralisti anglez John Latham në 1790, mjellma e zezë më parë ishte vendosur në një gjini monotipike'', Chenopis''. Mjellmat e zeza mund të gjenden vetëm, ose në kompani të lira që numërojnë në qindra apo edhe mijëra.<ref name="Pizzey">{{Cite book|last=Pizzey, G.|url=https://archive.org/details/fieldguidetobird00pizz/page/66|title=A Field Guide to the Birds of Australia|publisher=Collins|year=1984|isbn=0-00-219201-2|location=Sydney|page=[https://archive.org/details/fieldguidetobird00pizz/page/66 66]|language=en|url-access=registration}}</ref>  Është një zog i njohur në kopshtet zoologjike dhe koleksionet e shpendëve, dhe të ikurit ndonjëherë shihen jashtë kufijve të tyre natyrorë.

Ky zog është një simbol rajonal i [[Australia Perëndimore|Australisë Perëndimore]], ku është vendas, dhe qytetit anglez të Dawlish, ku është një specie e futur.

== Përshkrim ==
[[Skeda:Black_swan_jan09.jpg|majtas|parapamje| Pamje anësore e një të rrituri të pjekur që tregon qafën karakteristike "S".]]
[[Skeda:Black_Swan_JCB.jpg|majtas|parapamje| Pranë Devonport, [[Tasmania]] me krahë të ngritur në një ekran agresiv që zbulon pendët e bardha të fluturimit.]]
Mjellmat e zeza janë kryesisht zogj me pendë të zezë, me pendë të bardha fluturimi. Sqepi është i kuqe i ndezur, me një shirit dhe majë të zbehtë; dhe këmbët janë gri në të zezë. Mjellmat meshkuj janë pak më të mëdhenj se mjellmat femra, me një sqep më të gjatë dhe më të drejtë. Mjellmat e reja janë në ngjyrë gri në kafe me pendë me tehe të zbehta.<ref name="Pizzey"></ref>

Mjellmat e zeza të pjekura kanë gjatësi rreth {{Convert|110|-|142|cm|in}} dhe masë {{Convert|3.7|–|9|kg|lb}}. Hapja e krahëve të tyre shkon nga {{Convert|1.6|-|2|m|ft}}.<ref name="Pizzey"></ref> Qafa është e gjatë (relativisht ka qafën më të gjatë midis mjellmave) dhe e lakuar në një formë "S".

Mjellma e zezë lëshon një tingull zanor që ka një përhapje në një distancë të largët, i quajtur në ujë ose gjatë fluturimit, si një sërë notash të buta të këndimit. Gjithashtu mund të fishkëllejë, veçanërisht kur shqetësohet gjatë shumimit dhe folezimit.<ref name="Pizzey"></ref><ref name="Falla">{{Cite book|last=Falla, R.A.|title=The New Guide to the Birds of New Zealand and Outlying Islands|last2=Sibson, R.B.|last3=Turbott, E.G.|publisher=Collins|year=1981|isbn=0-00-217563-0|location=Auckland|page=80|language=en}}</ref>

Kur notojnë, mjellmat e zeza mbajnë qafat e tyre të harkuara ose të ngritura dhe shpesh i mbajnë pendët ose krahët e ngritur në një pozicion agresiv. Gjatë fluturimit, një grup mjellmash të zeza formojnë një vijë ose formën e shkronjës V, me zogjtë individualë që fluturojnë fuqishëm me qafë të gjatë të valëzuar, krijojnë tinguj si fërshëllima me krahët e tyre dhe lëshojnë tinguj zanor si lehje, tingulli i fyellit ose i trumpetës, .<ref name="Pizzey"></ref>
[[Skeda:Black_Swan_skeleton.jpg|parapamje| Skeleti i mjellmës së zezë ( Muzeu i Osteologjisë).]]
Mjellma e zezë është ndryshe nga shpendët e tjerë australian, megjithëse në ndriçim të dobët dhe në distancë të gjatë mund të ngatërrohet me një patë harakë në fluturim. Sidoqoftë, mjellma e zezë mund të dallohet nga qafa e saj shumë më e gjatë dhe rrahjet më të ngadalta të krahëve.<ref>''Waterfowl in New South Wales'', op. cit.: 25, 37–39</ref>

Një popullsi e mjellmave të zeza që ndodhen në Lakeland, Florida, ka prodhuar disa individë të cilët kanë një ngjyrë gri të ndotur në vend të ngjyrës së zezë.<ref>{{Cite news|last=Rousos|first=Rick|date=27 dhjetor 2002|title=Mutant Swans Could Mean Hundreds of Dollars for City|language=en|work=The Lakeland Ledger|url=http://www.theledger.com/article/20021227/NEWS/212270369?tc=ar|url-status=dead|access-date=24 shtator 2021|archive-date=23 shkurt 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140223064441/http://www.theledger.com/article/20021227/NEWS/212270369?tc=ar}}</ref>

== Marrëdhënia me njerëzit ==
[[Skeda:Vlamingh_ships_at_the_Swan_River,_Keulen_1796.jpg|parapamje| Anijet e Willem de Vlamingh, me mjellma të zeza, në hyrje të lumit Swan, Australia Perëndimore (1696-1697).]]

=== Konservimi ===
Mjellma e zezë mbrohet në New South Wales, [[Australi]] sipas ''Aktit të'' ''Parqeve Kombëtare dhe Kafshëve të egra 1974'' (s.5). Mjellma e Zezë mbrohet plotësisht në të gjitha shtetet dhe territoret e Australisë dhe nuk guxon të qëllohet.  Isshtë vlerësuar si shqetësimi më i vogël në [[Lista e Kuqe e BNRN-së|Listën]] e Kuqe të IUCN të Specieve të Kërcënuara.<ref name="IUCN"><cite class="citation journal cs1" id="CITEREFBirdLife_International2012"><span class="cx-segment" data-segmentid="278">[[BirdLife International]] (2012). </span><span class="cx-segment" data-segmentid="280">[https://www.iucnredlist.org/details/22679843/0 "''Cygnus atratus''"]. </span><span class="cx-segment" data-segmentid="281">''[[IUCN Red List|IUCN Red List of Threatened Species]]''. '''2012'''<span class="reference-accessdate">. </span></span></cite><span data-segmentid="283" class="cx-segment"><cite class="citation journal cs1" id="CITEREFBirdLife_International2012"><span class="reference-accessdate">Retrieved <span class="nowrap">26 November</span> 2013</span>.</cite><span class="citation-comment" style="display: none; color: #33aa33; margin-left: 0.3em;">old-form url</span></span></ref>

=== Australia indigjene ===
Njerëzit Noongar të Jug-Perëndimit të Australisë e quajnë mjellmën e zezë ''Kooldjak'' përgjatë bregut perëndimor dhe jugperëndimor, ''Gooldjak'' në juglindje dhe nganjëherë quhet ''maali'' në shkollat gjuhësore.<ref>{{Cite book|last=Fraser|first=Gina|url=https://southperth.wa.gov.au/docs/default-source/4-develop/planning/heritage/appendices/heritage-in-names.pdf?sfvrsn=2|title=A HERITAGE IN NAMES – the Origin and Meaning of Street and Place Names in the City of South Perth|year=2015|pages=51|language=en}}</ref>

== Referime ==
{{Referencat}}
 
'''Punimet e cituara'''

* {{Cite book|last=Scott|first=Peter|title=The Swans|publisher=Michael Joseph|year=1972|isbn=978-0-7181-0707-9|location=London|language=en}}

== Linqe te jashtme ==

* {{Commons category-inline|Cygnus atratus|''Cygnus atratus''}}
* [http://ibc.lynxeds.com/species/black-swan-cygnus-atratus Black Swan videos, photos & sounds] on the Internet Bird Collection
[[Kategoria:IUCN Red List least concern species]]
[[Kategoria:Mjellmat]]
[[Kategoria:Zogjtë australianë]]
[[Kategoria:Faqe me përkthime të pashqyrtuara]]