Ndotja e ajrit

Ndotja e ajrit (apo ndotja atmosferike) është një lloj i ndotjes i karakterizuar nga një ndryshim i nivelit të cilësisë së pastërtisë së ajrit.

Degradimi i ajrit zakonisht është rezultat i kombinimit të një kokteji ndotës i cili përbëhet nga grimcat (organike ose inorganike), apo substanca të tjera që përfshijnë ndër të tjera edhe gazet (si dioksidi i karbonit, monoksidi i karbonit, dioksidi i sulfurit, oksidet e nitratit, metani dhe klorfluorkarboni) tek të cilat shkalla e përqendrimit dhe zgjatja e pranisë është e mjaftueshme për të prodhuar një efekt toksik apo ekotoksik. Mund të shkaktojë sëmundje, alergji, madje dhe vdekje njerëzish; gjithashtu mund të shkaktojë dëme në organizmat e tjera të gjalla si kafshët dhe prodhimet ushqimore, dhe mund të dëmtojë mjedisin natyral ose të ndërtuar. Si aktiviteti njerëzor, ashtu dhe proceset natyale, mund të prodhojnë ndotje ajri.

Ndotja e ajrit shtëpiak dhe cilësia e keqe e ajrit urban listohen si dy nga problemet më të këqija të ndotjes toksike në raportin Vendet më të Ndotura të Botës të vitit 2018 të Institutit Blacksmith. Ndotja e ajrit të jashtëm shkakton 2.1 deri në 4.21 milion vdekje të parakohshme çdo vit.

Organiza botërore e shëndetësisë (OBSH) e konsideronte përgjegjëse në vitin 2012 për afro 7 milionë vdekjeve të parakohshme në vit, sidomos në vendet me nivel të ulët dhe të mesëm të të ardhurave, veçanërisht në Azi, , më shumë se gjysma e tyre kanë ndodhur për shkak të ndotjes së brendshme (shtëpiake, sidomos në kuzhinë nga stufat me qymyr, dru apo lëndën djegëse biomasë ), dhe gati gjysma nga ndotja jashtme .

Kombet e bashkuara kanë  caktuar në vitin 1979, Konventën ndërkufitare mbi ndotjen e ajrit në distancë të gjatë. OBSH vlerëson se ulja e shkallës së grimcave ajrore nga 70 deri në 20 µg⋅m⁻³ do të ulë vdekshmëritë e shkaktuara nga ndotja e ajrit prej 15 %.

Emisionet e CO, dhe CO2, të sulfurit blozës dhe grimcave në lidhje me djegien e qymyrit ishin ndoshta burimi i parë i madh i ndotjes së ajrit në fillim të epokës industriale.