Plaga e dhjetë e Gjergj Elez Alisë

Baleti “Plaga e dhjetë e Gjergj Elez Alisë”

Baleti shqiptar që përjetëson heroin legjendar Gjergj Elez Alia

Baleti “Plaga e dhjetë e Gjergj Elez Alisë” është një ndër veprat më të spikatura të artit shqiptar të shekullit të XX, që ka mbetur e gjallë në kujtesën e publikut. Kjo vepër është realizuar nga disa nga emrat më të shquar të kulturës shqiptare: kompozitori Feim Ibrahimi, shkrimtari dhe publicisti i njohur Ismail Kadare, i cili shkroi libretin, dhe koreografi i talentuar Agron Aliaj. Premiera e këtij baleti u dha më 30 mars 1986 në Teatrin Kombëtar të Operas dhe Baletit në Tiranë.

Libreti i baletit është i frymëzuar nga Eposi i Kreshnikëve, një ndër burimet më të rëndësishme të mitologjisë dhe folklorit shqiptar, që përshkruan historinë e heroizmit të shqiptarëve në mbrojtje të trojeve të tyre. Në qendër të baletit është figura legjendare e Gjergj Elez Alisë, një hero që ka mbijetuar për nëntë vjet, i dërrmuar nga nëntë plagë të rënda të marra në betejë. Heroi jeton në pritje të një përballjeje të fundit, të cilën do ta përjetojë përmes një dueli me bajlozin, i cili vjen për të kërcënuar vendin e tij.

Historia zhvillohet duke zbuluar themelet e dashurisë dhe sakrificës për atdheun dhe për të dashurit. Pasi ka mbijetuar plagët për vite të tëra, Gjergji ngrihet në një akt të fundit heroik, duke vrarë bajlozin, por vetë përfundon duke mbyllur sytë nga një “plagë e dhjetë” – plaga që simbolizon dorëzimin e jetës së tij në shërbim të vendit dhe njerëzve që ai mbron.

Premiera e baletit u dirigjua nga dirigjenti i njohur shqiptar Rifat Teqja. Në këtë premierë, roli i Gjergj Elez Alisë u interpretua nga balerinët Ilir Kerni, Llaqi Nako dhe Arben Kuçaj, ndërsa roli i Dardinës, personazhit tjetër kryesor që mishëron dashurinë dhe dhimbjen për heroin, u luajt nga Albana Sulejmani dhe Julika Islami. Interpretimet e tyre sollën në jetë dramën dhe patosin e historisë së Gjergj Elez Alisë, duke përçuar ndjenjat e thella dhe sakrificën që përshkruan legjenda.

Muzika e kompozuar nga Feim Ibrahimi përfaqëson një ndër kulminacionet e artit të tij muzikor, e cila bashkon elementet e muzikës klasike me tinguj dhe motive tradicionale shqiptare. Ibrahimi arrin të krijojë një atmosferë dramatike dhe emocionale, duke e kthyer muzikën në një pjesë thelbësore të rrëfimit të baletit.

Koreografia e realizuar nga Agron Aliaj përforcon tregimin e libretit dhe strukturën e muzikës. Lëvizjet dhe gjestet janë të përshkruara me një thellësi emocionale që sjell në jetë konfliktin e brendshëm të Gjergjit, përplasjen e tij me fuqinë e jashtme të bajlozit dhe dashurinë për Dardinën dhe vendin e tij. Koreografia e Aliajt është një ndërthurje e artit klasik të baletit me elemente të folklorit shqiptar, duke e kthyer kështu baletin në një shfaqje autentike dhe shumëdimensionale.

Që nga premiera e saj, “Plaga e dhjetë e Gjergj Elez Alisë” është cilësuar si një ndër baletet më të bukura dhe më të suksesshme në historinë e baletit shqiptar. Ajo është rikthyer shpesh në skenë dhe ka vazhduar të inspirojë breza artistësh dhe artdashësish për shkak të mesazhit të saj të thellë dhe fuqisë artistike që bart. Ky balet përfaqëson jo vetëm një vepër artistike të lartë, por edhe një kujtesë për rëndësinë e sakrificës dhe dashurisë për atdheun.

Një element i rëndësishëm i baletit është dhe skenografia e kostumografia, e realizuar nga artisti Naxhi Bakalli. Bakalli krijoi një atmosferë vizuale që pasqyron kohën dhe hapësirën e legjendës, duke ndërthurur elemente tradicionale të artit dhe kulturës shqiptare me një stil të sofistikuar skenik. Skenografia dhe kostumet e tij ndihmojnë në theksimin e dramës dhe atmosferës epike të baletit. Përfundim

Baleti “Plaga e dhjetë e Gjergj Elez Alisë” është një kryevepër e kulturës dhe artit shqiptar që i ka rezistuar kohës dhe ka arritur të prekë zemrat e publikut për dekada të tëra. Kjo vepër është një dëshmi e pasurisë kulturore të Shqipërisë dhe një kontribut i madh në artin e baletit, duke mbetur si një ndër veprat më të rëndësishme të skenës shqiptare .