Qetësia (virtyt)
Qetësia është cilësi ose gjendje për të qenë i/e qetë; domethënë, pa shqetësime. Fjala qetësi shfaqet në tekste të shumta duke filluar nga shkrimet fetare të budizmit, ku termi passaddhi i referohet qetësisë së trupit, mendimeve dhe vetëdijes në rrugën e iluminizmit, deri në një shumëllojshmëri të politikave dhe dokumenteve udhëzuese të planifikimit, ku interpretimi i fjalës zakonisht është i lidhur me mjedisin natyror.
Përfitimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Qenia psikologjike në një mjedis të qetë ose "restaurues" lejon që individët të marrin përsipër periudhat e "vëmendjes së qëndrueshme" të cilat e karakterizojnë jetën moderne. Në zhvillimin e teorisë së tyre të rivendosjes së vëmendjes, Kaplan & Kaplan [1] propozuan që rimëkëmbja nga mbingarkesa njohëse mund të arrihet në mënyrë më efektive duke u angazhuar në ambiente natyrore restauruese, që janë larg nga shpërqendrimet e përditshme dhe kanë shtrirjen dhe misterin që lejon imagjinatën të bredh, duke u dhënë mundësi individëve të angazhohen pa mundim në hapësirat natyrale. Teoria funksionon në parimin që sasia e reflektimit të mundshëm brenda një mjedisi të tillë varet nga lloji i angazhimit njohës, dmth magjepsja; që ngjall mjedisi. "Magjepsja e butë" konsiderohet se ndodh kur ka interes të mjaftueshëm për rrethin natyror për të mbajtur vëmendjen por jo aq shumë sa që komprometon aftësinë për të reflektuar. Në thelb, magjepsja e butë, e cila është marrë nga Herzog [2] dhe Pheasant [3] si një term i arsyeshëm për të përshkruar qetësinë, siguron një nivel të këndshëm të përceptimit shqisor që nuk përfshin asnjë përpjekje njohëse përveç heqjes së vetvetes nga një hapësirë mendore e mbingarkuar.
Për shumë njerëz, shansi për të provuar qetësinë është ajo që e bën fshatin të ndryshëm nga qytetet. Në një studim të Departamentit të Mbretërisë së Bashkuar për Mjedisin, Ushqimin dhe Çështjet Rurale (DEFRA) 58% e njerëzve thanë se qetësia ishte tipari më pozitiv i fshatit.
Shëndeti[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Në kontrast me "magjepsjen e butë", "vëmendja e drejtuar" kërkon një sasi të konsiderueshme të përpjekjes njohëse dhe dihet që periudhat e zgjatura të aktivitetit të qëndrueshëm mendor mund të çojnë në lodhje të vëmendjes së drejtuar. Kjo gjendje ka potencial të ndikojë ndjeshëm në performancën dhe të sjellë emocione negative, nervozizëm dhe ndjeshmëri të ulur ndaj shenjave ndërpersonale. [4] Ndërsa incidenca e sëmundjes mendore vazhdon të rritet, [5] ka dëshmi në rritje që ekspozimi ndaj mjediseve natyrore mund të japë një kontribut të rëndësishëm në shëndet dhe mirëqenie. Dëshmitë në rritje tregojnë se ekspozimi ndaj natyrës kontribuon në mirëqenien fizike dhe psikologjike, siç është rishikimi i kryer nga Louv, [6] që gjeti prova të "çrregullimit - deficitit të natyrës" tek fëmijët, gjë që sugjeron se rëndësia e të qenurit në gjendje të angazhimi me mjedise qetësuese zbatohet në një gamë të gjerë moshash. Studiues të tjerë raportojnë se qetësia e rajoneve natyrale ka efekte të thella fiziologjike te njerëzit që vuajnë nga stresi. Për shembull, Ullrich [7] zbuloi se stresi (siç matet nga presioni i gjakut, tensioni i muskujve dhe reagimi i përcjelljes së lëkurës), i shkaktuar nga shfaqja e videove të dëmtimeve në vendin e punës, është përmirësuar dukshëm më shpejt, pas shikimit të mëtejshëm nëse videot përfshijnë mjedis natyror sesa trafikun e ngarkuar ose skenat e shitblerjeve. Një studim i kohëve të fundit ka demonstruar përfitimet e simulimit të mjediseve të tilla për lehtësimin e dhimbjes gjatë aspiracionit të palcës së eshtrave dhe biopsisë. [8]
Meqenëse kërkimi i qetësisë është një arsye e rëndësishme pse shumë njerëz vizitojnë fshatin, prania e zonave të qeta ndihmon në rritjen e turizmit rural. Meqenëse turizmi rural mbështet drejtpërdrejt edhe nga rritja ose hapja e vendeve të ndryshme të punës rezulton edhe rëndësia e tij për ekonominë, dhe një studim i fundit tregoi se qetësia është arsyeja kryesore pse shumë vizitorë, në periudha të ndryshme të vitit shkojnë ose tërhiqen në fshat ose zona rurale e malore.
Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Referimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Kaplan R. and Kaplan, S. (1989). The Experience of Nature. New York: Cambridge University Press.
- ^ Herzog, T. R. and Bosley, P. J. (1992). Tranquillity and preference as affective qualities of natural environments. Journal of Environmental Psychology 12, 115–127.
- ^ Robert J. Pheasant, Mark N. Fisher, Greg R. Watts, David J. Whitaker and Kirill V. Horoshenkov. (2010). The importance of auditory-visual interaction in the construction of tranquil space. Journal of Environmental Psychology 30, 501–509.
- ^ Hartig, T., Kaiser, F. G. & Bowler, P. A. (1997). Further development of a measure of perceived environmental restorativeness. Working paper 5, Institute for Housing Research, Uppsala University, Sweden.
- ^ Berglund, B., Lindvall, T and Schwela, D. H. (1999). World Health Organisation guidelines for community noise.
- ^ Richard Louv. (2008). Last Child in the Woods: Saving our Children from Nature Deficit Disorder. Algonquin Press
- ^ R. S. Ulrich, F. Simons, B. D. Losito, E. Fiorito, M. A. Miles and M. Zelson. (1991). Stress recovery during exposure to natural and urban environments. Journal of Environmental Psychology 11, 201–230.
- ^ biopsyLechtzin N, Busse A M, Smith M T, Grossman S, Nesbit S, Diette G B. (2010). Journal of Alternative and Complementary Medicine 16(9), 965–972.