Shaivizmi i Kashmirit
Tradita e Shaivizmit të Kashmirit, e quajtur gjithashtu Trika Shaivism, është një degë jo-dualiste e hinduizmit Shaiva- Shakta Tantra që filloi në Kashmir pas vitit 850 të erës sonë. [1] [2] Në vendin e saj të origjinës në Kashmir, kjo traditë zakonisht quhet " Shaivism Kashmiri ". Më vonë u përhap përtej Kashmirit, me studiuesin e tij të madh Abhinavagupta që e quajti atë "Trika" (që do të thotë "Triniteti"). Ai lulëzoi veçanërisht në shtetet e Odisha dhe Maharashtra . [2] [3] Tiparet përcaktuese të traditës Trika janë sistemi i tij filozofik idealist dhe monist Pratyabhijna ("Njohja"), i propozuar nga Utpaladeva (rreth 925–975 e.s.) dhe Abhinavagupta (rreth 975–1025 e.s.), dhe qendra e tre perëndeshave Para, Parapara dhe Apara. [1] [2]
Ndërsa Trika bazohet nga tekste të shumta Shaiva, të tilla si Agamat Shaiva dhe Tantrat Shaiva dhe Shakta, autoritetet e saj kryesore të shkrimeve të shenjta janë Mālinīvijayottara Tantra, Siddhayogeśvarīmata dhe Anāmaka-tantra. [4] Veprat e saj kryesore ekzegjetike janë ato të Abhinavagupta, të tilla si Tantraloka, Mālinīślokavārttika dhe Tantrasāra, të cilat formalisht janë një interpretim i Mālinīvijayottara Tantra, megjithëse ato gjithashtu u mbështetën shumë në nënkategorinë Krama të Kulamargës me bazë Kalin . Një tekst tjetër i rëndësishëm i kësaj tradite është Vijñāna-bhairava-tantra , i cili fokusohet në skicimin e praktikave të shumta jogike. [5]
Shaivizmi i Kashmirit ndan shumë pika paralele të dakortësisë me shkollën moniste më pak të njohur të Siddhanta Shaiva, siç shprehet në Tirumantiram të Tirumularit . [6] Ndërkohë që ndan gjithashtu mosmarrëveshjet e kësaj dege me shkollën dualiste Shaiva Siddhanta të Mejkandarit, të cilën studiuesit e konsiderojnë si shaivizëm normativ tantrik. [7] Doktrinat e Shaivizmit të Kashmirit ishin shumë me ndikim në traditën Shri Vidya të Shaktizmit. [8]
- ^ a b David Peter Lawrence, Kashmiri Shaiva Philosophy, Internet Encyclopedia of Philosophy
- ^ a b c Wallis, Christopher; Tantra Illuminated, chapter II, The History of Śaiva Tantra
- ^ Carl Olson, The Many Colors of Hinduism, Rutgers University Press, 2007, page 237
- ^ Dyczkowski, Mark S. G. The Doctrine of Vibration: An Analysis of the Doctrines and Practices of Kashmir Shaivism, Motilal Banarsidass Publ., 1989, p. 12.
- ^ Muller-Ortega, Paul E. (1989). The Triadic Heart of Siva: Kaula Tantricism of Abhinavagupta in the Non-dual Shaivism of Kashmir, pp. 42-43. SUNY Press
- ^ Ganapathy, T.N. 2004. The Yoga of Tirumular: essays on the Tirumandiram. P.464
- ^ Flood, Gavin. 2006. The Tantric Body. P.61
- ^ Flood, Gavin (1996), An Introduction to Hinduism, p. 188. Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 0-521-43878-0