Ndryshimet klimatike

Anomalia mesatare e temperatura atmosferike e tokës dhe e sipërfaqeve të deteve, kështu është rindërtuar nga IPCC, në 150 vitet e fundit

Anomalia mesatare e temperatura atmosferike e tokës dhe e sipërfaqeve të deteve, kështu si është regjistruar në 30 vitet e fundit nga satellitet.

Ngrohja globale i referohet rritjes së temperaturës në planetin Tokë në një periudhë të caktuar. Një tjetër kuptim i ngrohjes globale është ai i një hipoteze sipas të cilës ngrohja e Tokës vjen si pasojë e përdorimit nga njeriu të lëndëve fosile. Ndryshimet klimatike në Tokë kanë ndodhur me cikle të caktuara gjatë gjithë historisë së planetit, përfshirë ardhjen dhe largimin e akullnajave në epokat e akullta përkatëse.

Ngrohja globale aktuale po shkaktohet nga gazet e dëmshëm si dioksidi i karbonit e metani i cili çlirohet nga aktiviteti njerëzor, kryesisht nga energjia, transporti, fabrikat, si dhe industria e mishit. Ky gaz formon një shtresë në atmosferë e cila lejon deportimin e rrezeve të diellit në tokë por nuk lejon daljen e tyre mbi sipërfaqen e tokës. Kjo gjë shkakton ngrohje të menjëhershme të tokës duke shkaktuar efekte katastrofale për planetin e njerëzimin.

Mbeten edhe më pak se 10 vjet që njerëzimi të ulë me mbi 90% të çlirimit aktual të gazrave serrë, ose ndryshimet klimatike do të jenë të pakthyeshme, dhe efektet do të jenë shkatërrimtare, deri në zhdukje të qytetërimit njerëzor.Ne si qytetarë te Tokës duhet të marrim masa të menjëherëshme që fillimish ta mbrojmë veten tonë, e më pas të gjithë Tokën dhe gjallesat në të.

1. 2. CFARE ESHTE NGROHJA GLOBALE? Ngrohja globale i referohet ndryshimeve te temperatures mesatare te siperfaqes se tokes. Matjet tregojne se temperatura globale eshte rritur me 0.78oC nga viti 1900 deri ne vitin 2005. Ngrohja globale eshte e lidhur ngushte me nje spekter te gjere ndryshimesh klimatike sic jane rritja e shpeshtesise se reshjeve intensive, zvogelimi i siperfaqes se mbuluar me bore dhe i akujve detare, shpeshtesimi dhe intensifikimi i valeve te te nxehtit, rritja e nivelit te oqeaneve dhe acidifikimi ne mase i oqeaneve. Cikli aktual i ngrohjes globale po ndryshon ritmet klimatike mbi te cilat mbeshteten te gjitha qeniet e gjalla. Ngrohja globale eshte nje problem ne rritje. Rritja e numrit te popullsise ne bote dhe rritja e konsumit con ne nje prodhim gjithnje e ne rritje te emetimeve te karbonit. Ju mund te keni degjuar te flitet shume per ngrohjen globale, por nese ne duam qe t’a zvogelojme ate, atehere duhet qe te zvogelojme shume sasine e karbonit qe leshojme ne atmosfere.
2. 3. CILET JANE SHKAKTARET E NGROHJES GLOBALE? Shkencetaret, per dekada me rradhe, kane kryer studime per te gjetur shkaktaret e ngrohjes globale. Ata kane studiuar ciklet dhe ngjarjet natyrore te cilat ndikojne ne ndryshimet klimatike. Kombet e Bashkuara formuan nje prej grupeve me te specializuara te shkencetareve, te quajtur Paneli Nderqeveritar per Ndryshimet Klimatike, te cilet u angazhuan qe te studionin dhe te analizonin shkaqet dhe pasojat e ngrohjes globale. 1.Leshimet ne atmosfere te dioksidit te karbonit nga djegia e karburanteve fosile me origjine bimore Varesia jone gjithnje e ne rritje nga energjia e krijuar nga djegia e qymyrit dhe e karburanteve me origjine bimore, ben qe sasia e dioksidit te karbonit te leshuar ne atmosfere te jete shume e madhe.
3. 4. 2.Leshimet e dioksidit te karbonit nga lendet e djegshme qe perdoren per transport. Kultura moderne e makinave dhe oreksi per te mira materiale eshte pergjegjese per 33% te sasise se dioksidit te karbonit ne ajer. Me nje popullsi e cila ka nje rritje alarmante, kerkesa per me shume makina dhe per konsumim te te mirave materiale sjell rritjen e sasise se perdorimit te lendeve djegese fosile per transport dhe prodhim industrial. Konsumi yne eshte shume here me i madh sesa menyrat dhe zgjidhjet qe ne kemi gjetur per te zbutur sadopak keto efekte.
4. 5. 3.Leshimet e metanit nga kafshet, bujqesia dhe shelfi i Arktikut. Metani eshte nje gaz “serre” shume i fuqishem dhe renditet i dyti pas dioksidit te karbonit. Kur lenda organike shperbehet nga bakteriet, nen veprimin e oksigjenit (dekompozim anaerobik), si per shembull ne rastin e orizit te paqeruar, prodhohet metani. Procesi zhvillohet gjithashtu edhe ne zorret e kafsheve barngrenese dhe me rritjen e sasise se prodhimit te bagetive, rritet edhe niveli i metanit te leshuar ne atmosfere. Nje tjeter burim i prodhimit te metanit jane edhe masivet akullnajore te cilat mbajne te mberthyer sasi te medha metani. Meqenese akulli i Arktikut po shkrin, edhe sasia e metanit ne atmosfere rritet duke ndikuar keshtu ne ngrohjen globale. 4.Shpyllezimi, vecanerisht pyjet tropikale te cilat perdoren per dru dhe per hapjen e tokave bujqesore. Perdorimi i pyjeve per lende djegese (dru dhe qymyr) eshte nje nga shkaqet e shpyllezimit por me alarmant eshte oreksi yne per dru dhe produktet e letres apo edhe per produktet si vaji i palmes, etj. Gjithe ky konsum i madh i drureve ka cuar ne nje dukuri masive te shpyllezimit ne bote. Pyjet thithin karbonin qe ndodhet ne atmosfere.
5. 6. PASOJAT E NGROHJES GLOBALE Disa dukuri te shkaktuara nga rritja e temperatures qe po ndodhin tani jane: • Ndryshimet e temperatures. • Akulli po shkrin ne te gjithe boten, sidomos ne pole. • Pinguinet e zones Adelie’ ne Antarktide nga 32 000 cifte jane reduktuar ne 11 000 cifte, brenda nje periudhe 30 vjecare. • Niveli i detit eshte rritur me shpejtesi gjate shekullit te fundit. • Disa flutura, dhelpra dhe disa bimesi alpine jane zhvendosur drejt zonave me te ftohta. • Precipitimi i reshjeve te shiut dhe te bores eshte rritur shume ne mbare globin. • Sasia e oksigjenit e tretur ne ujerat oqeanike mund te zvogelohet duke krijuar probleme serioze per gjallesat qe jetojne ne keto ujera. • Qeniet njerezore jane me te ekspozuara ndaj ndryshimeve klimatike dhe elementeve te motit.

Shiko edhe

 Commons: Global warming – Album me fotografi dhe/apo video dhe materiale multimediale

Lidhje të jashtme

• NASA Goddard Institute for Space Studies
• NOAA State of the Climate Report