Shihni burimin për Syrra

'''Syrra''' ose '''Sirrhas''' (rreth 423 pes. - 390 pes) ishte një mbreti lynkestëve (Lynkestis) i cili mori pjesë në [[Lufta e Peloponezit|Luftën e Peloponesit]] kundër [[Sparta|Spartës]]. <ref>{{Harvnb|Hammond|1989|p=32}}; {{Harvnb|Kapetanopoulos|1994}}.</ref>  <ref>{{Harvnb|Greenwalt|2010|p=286}}.</ref> 

== Lufta e Peloponezit ==
[[Skeda:Pelop_war_en.png|parapamje| Harta e Luftës Peloponesiane. ]]
Syrras mori pjesë në [[Lufta e Peloponezit|Luftën e Pelopponese]] si një aleat i [[Athina|Athinës]], në anën e Arrhabeu I të lynkëstëve kundër [[Perdikkas (Diadok)|Perdicas]] të Maqedonisë.  Në vitin 423 para Krishtit Arrhabaeus i hodhi zgjedhën Maqedonisë së Ulët dhe u bë një aleat i Syrras. <ref name="Ceka">{{Cite book|title=The Illyrians to the Albanians|last=Neritan Ceka|year=2005|language=en}}</ref> Kjo u përforcua kur Syrras u martua me vajzën e Arrabaeut. Në fillim [[Sparta]] shmangte përfshirjen në luftën e Maqedonisë me Arrhabaeus, por në vitin 423 para Krishtit ata iu bashkuan një ekspedite e cila përfundoi me një tërheqje nga maqedonasit dhe një arratisje të brilante të spartanëve. 

Pas një suksesi fillestar kundër Arrabaeus, Perdikas i bindi aleatët e tij të prisnin ardhjen e mercenarëve ilirë. Është pohuar se ilirët ishin nën komandën e Syrras por kjo nuk mbështetet në historiografi (Thukididi nuk e përmend Syrran). Përkundrazi, ilirët vendosën të bashkohen me ushtrinë e Arrabaeut pasi ata tani ishin aleatë. <ref>{{Cite book|title=A Companion to Ancient Macedonia|last=Joseph Roisman, Ian Worthington|page=283 |language=en}}</ref> Gjenerali Spartan, Brasidas i cili erdhi për të mbështetur Maqedonasit në avancimin e tyre drejt rajoneve të thella të Lyncestis, u braktis nga maqedonasit, por ishte në gjendje të nxjerrë ushtrinë e tij prej 4,000 vetash nga rrethimi ilir. [[Thukididi]] shkroi se frika e frymëzuar nga karakteri i tyre luftarak i bëri të dy ushtritë greke të mendojnë se është më mirë të tërhiqeshin. Spartanët e rinj u tronditën qartë nga paraqitja e frikshme e forcave ilire. <ref>{{Cite book|title=The Illyrians|last=John Wilkes|pages=117–8 |language=en}}</ref> 

Thukididi e paraqet Brasidan duke thënë se ilirët mund të tmerrojnë ata me një imagjinatë aktive, ata janë të frikshëm në pjesën e tyre të jashtme, thirrjet e tyre me zë të lartë janë të padurueshme dhe vringëllimi i armëve të tyre në ajër ka një pamje kërcënuese, por kur bëhet fjalë për luftime të vërteta me një kundërshtar që qëndron në tokën e tij ata nuk janë ato që dukeshin; ata nuk kanë një rregull të qartë që do t'i bëjë ata të turpërohen dhe të braktisin pozicionet e tyre kur të shtypen fort; me ta fluturimi dhe sulmi janë po aq të nderuar dhe nuk lejojnë asnjë provë guximi; mënyra e tyre e pavarur e luftimit nuk e lënë kurrë askënd që dëshiron të arratiset pa një justifikim të drejtë për ta bërë këtë. <ref>Thucydides. ''History of the Pelopponessian War'', 4.126.</ref> 

Thukididi nuk përmend asnjëherë Syrran. Duke u bazuar në shembullin e Aristotelit për Syrran dhe Arrhabaeun, <ref>Aristot. Pol. 5.1311b | http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:abo:tlg,0086,035:5:1311b</ref> N.G.L. Hammond përfundon se Syrra ishte një regjent i mbretit të vogël Arrhabaeu, <ref>N.G.L.Hammond and G.T. Griffith, A History of Macedonia II, Oxford, 1979, 15 & 139, "Rulers of Lyncus"</ref> megjithëse citatet e Aristotelit mund të përdoren gjithashtu për të mbështetur çështjen që Syrra ishte një strateg dhe Arrhabaeu mbret, siç argumenton Kapetanopoulos. <ref>{{Harvnb|Kapetanopoulos|1994|p=10}}.</ref> 

=== Lufta kundër Arkhelaus I të Maqedonisë ===
Në fund të shekullit V para Krishtit, Syrra ishte përsëri në luftë me Maqedoninë për një kërkesë tendencioze ndaj Lynkestisë. Rreth fundit të mbretërimit të Arkhelaus I të Maqedonisë, rreth viteve 400/399 para Krishtit, një luftë e re u zhvillua midis dy mbretërve mbi Lynkesti. Si në kohët e hershme, Arrhabaeu dhe Syrra vepruan së bashku. Rezultatet e kësaj lufte nuk dihen, por ngjarjet e mëvonshme tregojnë se nuk ka ndodhur asnjë ndryshim në status quo-në e kohës. 

== Familja ==
Vajza e Syrras, [[Euridika I e Maqedonisë]], u martua me mbretin [[Amintasi III|Amintasi III të Maqedonisë]] rreth vitit 390 para Krishtit, me siguri si pjesë e një aleance kundër [[Ilirët|ilirëve]], <ref>{{Harvnb|Worthington|2008}}.</ref> pasi ai pësoi humbjen e tij të parë nga ata në vitin 393 para Krishtit. <ref name="Philip II">{{Cito web|title=Philip II of Macedonia|publisher=The Ancient World, Volume I|url=http://www.bookrags.com/tandf/philip-ii-of-macedonia-tf/|accessdate=21 janar 2011 |language=en}}</ref> Një nga djemtë nga kjo martesë ishte [[Filipi II i Maqedonisë]] . 

== Shih edhe ==

* [[Iliria]]
* [[Dardania]]
* [[Mbretëria antike ilire]]

== Referime ==
{{Reflist}}

== Literatura ==

* {{Cite book|last=Greenwalt|first=William S.|chapter=Macedonia, Illyria, and Epirus|title=A Companion to Ancient Macedonia|pages=279–305|location=Oxford, Chichester, & Malden|publisher=Wiley-Blackwell|year=2010|isbn=978-1-4051-7936-2|url=https://archive.org/stream/AncientMacedonia/Ancient%20Macedonia#page/n401/mode/2up|editor-last=Roisman |language=en}}
* {{Cite book|last=Hammond|first=Nicholas Geoffrey Lemprière|title=The Macedonian State: Origins, Institutions, and History|location=Oxford|publisher=Clarendon Press|year=1989|isbn=0-19-814883-6|url=https://books.google.com/books?id=4jRoAAAAMAAJ |language=en}}
* {{Cite journal|last=Kapetanopoulos|first=Elias|year=1994|title=Sirras|url=http://web.ccsu.edu/elias/Sirras.pdf|journal=The Ancient World|volume=XXV|language=en|access-date=14 gusht 2020|archive-date=21 tetor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201021032235/https://web.ccsu.edu/elias/Sirras.pdf|url-status=dead}}
* {{Cite book|last=Worthington|first=Ian|year=2008|title=Phillip II of Macedonia|url=https://archive.org/details/philipiiofmacedo0000wort|location=New Haven and London|publisher=Yale|isbn=978-0-300-12079-0 |language=en}}
[[Kategoria:Mbretër (Iliria)]]