Të drejtat LGBT në Maqedoni të Veriut

Maqedonia e Veriut në hartën e Evropës

Të drejtat LGBT në Maqedoni të Veriut ose të personave lezbike, gej (homoseksual), biseksualë dhe transgjinorë në republikën e Maqedonisë së Veriut ballafaqohen me sfida ligjore që persona jashtë komunitetit nuk i përjetojnë.

Aktiviteti seksual brenda gjinisë së njëjtë si për djemtë ashtu edhe për vajzat është ligjor në Republikën e Maqedonisë së Veriut por gjithsesi të mirat ekonomike brenda një çifti homoseksualësh nuk gëzojnë mbrotje ligjore sikurse çiftet heteroseksuale.

Legjislacioni për çështjet e LGBT

Homoseksualiteti ishte i kriminalizuar deri në vitin 1996 por më vonë shteti e dekriminalizoi seksin midis personave të së njëjtës gjini, kjo si pasojë e presionit nga Këshilli i Evropës. Maqedonia konsideroi një amendim kushtetues për të ndaluar martesat brenda së njëjtës gjini dhe kjo u pa si e mundshme dhe e realizueshme sepse koalicioni drejtues i kishte 2/3 e votave, koalicioni fitues pas zgjedhjeve të përgjithshme të vitit 2014.

Ligjet kundër Diskriminimit

Nga viti 2008 deri në vitin 2010 personat LGBT në Maqedoni mbroheshin nga diskriminimi në fushën e punësimit. Gjithsesi në fillim të vitit 2010 teksa Ligji kundër Diskriminimit po shqyrtohej parlamenti e eleminoi orientimin seksual nga lista e motiveve për diskriminim. Momentalisht nuk ka ligje që i mbrojnë qytetarët LGBT në Maqedoni nga diskriminimi ose krimet e urrejtjes me bazë orientimin seksual ose identitetin gjinor.

Njohja e martesave dhe bashkëjetesës civile brenda gjinisë së njëjtë

Çiftet brenda gjinisë së njëjtë nuk njihen ligjërisht në Maqedoni. Ligji e përkufizon martesën si “një bashkim midis një burri dhe një gruaje”.Në janar të 2015 ligjvënësit maqedonas e miratuan amendimin kushtetues që e përkufizon martesën vetëm midis një burri dhe një gruaje.

Kushtet e jetës

Manifestimi i të drejtave të komunitetit LGBT si dhe vizibiliteti i tyre është gati inekzistent. Ekzistojnë vetëm disa struktura mbështetëse dhe disa bare në Shkup që organozojnë aktivitete për LGBT. Vendi konsiderohet në relata të përgjithshme homofobik. Ka shumë raportime që tregojnë për largime nga puna, stigmatizim dhe bullizëm ndaj të rinjve apo personave për shkak të orientimit seksual.

Anketime

Një anket e realizuar në vitin 2002 nga "Qendra për të drejtat civile dhe njerëzore" tregoi në rezultatet e saj se më shumë se 80% e njerëzve e konsideronin homoseksualitetin si “çrregullim psikologjik që vë në rrezik familjen”. Rreth 65% e të anketuarve u përgjigjën se “të qenurit gej përbën krim dhe duhej dënuar me burgim”. Të rinjtë dhe banues të qyteteve më të mëdhaja janë përgjithësisht më të hapur dhe liberalë në qëndrimet e tyre se sa personat e moshuar, gratë dhe të anketuarit ruralë.

Organizatat për të drejtata LGBT

Ekzistojnë tre organizata kryesore dhe një qendër mbështetëse në fushën e të drejtave LGBT:

“Të bashkuar LGBT” ( maqedonisht: ЛГБТ Јунајтед) është një organizatë e formuar së fundmi e cila punon në mbrojtjen e të drejtave LGBT në vend. Ajo ka organizuar Javën e Krenarisë në Shkup në qershor të 2013 së bashku me Koalicionin ”Të drejtat seksuale dhe shëndetësore të komuniteteve të margjinalizuara” në vend. Programi i kësaj jave përshiu më së shumti shfaqjen e filmave me tematikë të drejtuar drejt LGBT.

Organizata EGAL (maqedonisht: ЕГАЛ) është organizata më e vjetër e cila punon në fushën për çështjet shëndetësore për personat gej dhe lezbike. Koalicioni “Të drejtat seksuale dhe shëndetësore për komunitetet e margjinalizuara” punon pjesërisht në fushën e të drejtave LGBT dhe organizon aktivitete të ndryshme për të promovuar barazinë. Kjo organizatë ka bashkë-organizuar Javën e Krenarisë në 2013.

Qendra mbështetëse për LGBTI (maqedonisht: ЛГБТИ Центар за поддршка) është vartëse e Komitetit të Helsinkit për të drejtat njerëzore në Republikën e Maqedonisë me vendndodhje në Shkup e cila punon për të ndryshuar statusin social dhe ligjor të personave LGBTI në Maqedoni nëpërmjet forcimit të komunitetit, advokimit dhe ofrimit të ndihmës ligjore falas.