Jump to content

Tabula Peutingeriane

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Tabula Peuntingeriane)

Tabula Peutingeriana ose Harta Peutingeriane, është një hartë hartografike, që pasqyron rrjetin romak te rrugëve në kohën e vonë romake, duke filluar nga ishujt britanikë përmes Mesdheut për në lindje drejt Indisë me lumin Gang, e deri ne ishujt Sri Lanka (Insula Taprobane) në Oqeanin Indian dhe në Kinë. Ajo është quajtur me emrin e Konrad Peutinger (14651547) dhe nga UNESCO- konsiderohet si trashëgimi botërore.

"Kjo hartë për herë të parë është gjetur nga humanisti vjenez Conrad Celtes në manastirin benediktin Tergernse, në jug-perëndim të Salzburgut në Worms-Bavari. Në bazë të vrojtimit paleografik dhe piktural konsiderohet se kjo hartë është punuar sipas një harte të gjysmsë së dytë të shekullit XI ose shekullit të XII. Mirëpo sot gjithnjë e më tepër po mbizotëron teza se origjinalin e kësaj harte, e ka punuar, rreth vitit 340 të ersë sonë, një hartograf i panjohur romak, me gjasë Castoriusi. Hartën e gjetur, Conrad Celtes ia dhuroi shkencëtarit gjerman Conrad Peuntiger, i cili kishte për qëllim ta botonte, mirëpo vdekja e pengoi realizimin e këtij qëllimi. Të parët që e botuan këtë hartë ishin F.d.Sdcheyb në vitin 1753, F.Desjardins në vitet 1869-1874 dhe C. Miller në vitin 1888. Në këtë hartë përmenden edhe një varg vendesh iliro-shqiptare si p.sh. në rrugën Lissus - Naisso përmenden këto qytete: Lissus, Ad Picaria, Creueni, Gabuleo, Theranda, Viciano, Veclanum (Beclanum), Vindenis, Ad Fines, Hammeo, Ad Herculem, Naisso. Sipas këtij itinerari, distanca ndërmjet Vicianës dhe Therandës ishte 37 km kurse distanca ndërmjet Vicianës dhe Vindenisit ishte 29,6 km."[1]

Tabula Peutingeriane - Që nga brigjet Britanike dhe Iberiane në perëndim deri tek India në lindje.
Tabula Peutingeriana (section) — top to bottom: Dalmatian coast, Adriatic Sea, southern Italy, Sicily, African Mediterranean coast
  • Levi, Annalina; Levi, Mario (1967), Itineraria picta: Contributo allo studio della Tabula Peutingeriana (në italisht), Rome: Bretschneider — Includes the best easily available reproduction of the Tabula Peutingeriana, at 2:3 scale.
  • Levi, Annalina; Levi, Mario (1978), La Tabula Peutingeriana (në italisht), Bologna: Edizioni Edison — Includes a reproduction of the Tabula Peutingeriana, at 1:1 scale.
  • Ball, Warwick (2000), Rome in the East: The transformation of an empire, London and New York: Routledge, ISBN 0-415-11376-8 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Bagrow, Leo (2010), History of Cartography, Transaction Publishers, fq. 37, ISBN 978-1-4128-2518-4 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Bell, Bethany (26 nëntor 2007), Ancient Roman road map unveiled, BBC News {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Bowersock, Glen (1994), Roman Arabia, Harvard University Press, ISBN 0-674-77756-5 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Lendering, Jona (24 korrik 2016) [2003], "Peutinger Map", Livius, arkivuar nga origjinali më 25 mars 2016, marrë më 27 dhjetor 2016 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Nussli, Christos, "The Tabula Peutingeriana, a Roman Road Map", Euratlas.net, marrë më 15 gusht 2016 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Ravenstein, Ernest George (1911), "Map" , përmbledhur nga Chisholm, Hugh (red.), Encyclopædia Britannica (në anglisht), vëll. 17 (bot. 11th), Cambridge University Press, fq. 637
  • Schmidt-Burkhardt, Astrit (2020), "Die Papierschlange. Scheybs Kampf mit der Tabula Peutingeriana", Zeitschrift für Ideengeschichte, 14 (1): 77‒92, doi:10.17104/1863-8937-2020-1-77, ISBN 978-3-406-74861-5 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Talbert, Richard (2010), Rome's World: The Peutinger Map Reconsidered, Cambridge University Press, ISBN 9780521764803 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  1. ^ Dr. Gazmend Rizaj: Toponimi "Viciana" në hartografinë evropiane, Vushtrria-Viciana me rrethinë, Kuvendi Komunal, Vushtrri, 2003, fq.53

Lidhje të jashtme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Një kategori në Wikimedia Commons përmban dokumente multimediale për Tabula Peutingeriane.