Wikipedia:Faqja kryesore/Artikulli i javës/2022/34
Vendbanimet e antikitetit të vonë dhe mesjetare në Kosovë janë vende të rëndësishme historike, ekzistenca e të cilave dëshmohet nga lënda përkatëse e evidentuar dhe e dokumentuar, dhe që konfirmon vazhdimësinë nga periudha romake në një periudhë kalimtare të mesjetës e që njihet si Antikiteti i Vonë. Periudha e antikitetit të vonë, gjegjësisht e njohur edhe si periudha e Mesjetës së Hershme në Dardani - Kosovë, fillon në kohën e Konstandinit të Madh nga Dardania Antike me pranimin dhe përhapjen e krishterimit dhe vazhdon si një periudhë e trazuar për shkak të sulmeve dhe pushtimeve të ndryshme barbare në perandorinë e asaj kohe, qofshin ato nga Gotët, Avarët, Sllavët, etj.
Kjo periudhë karakterizohet kryesisht me kalimin nga vendbanimet e hapura fushore në vendbanimet e fortifikuara kodrinore. Por, gjatë kësaj periudhe kohore ndodhën edhe ndryshime të mëdha si pasojë e krizës së përgjithshme që kishte kapluar Perandorinë Romake. Kjo ndodhi edhe si rezultat i sulmeve dhe dyndjeve barbare duke detyruar banorët vendas që t'i braktisin vendbanimet fushore dhe të tërhiqen (rikthehen) në vendbanimet kodrinore-gjeostrategjike.