Akademia e Shkencave e Hungarisë
 Budapesti selia e akademisë në bregun e Danubit | |
| Formuar më | 3 nëntor 1825[1] |
|---|---|
| Lloji | Akademi Kombëtare |
| Selia | Budapest, Hungari |
| Koordinatat | 47°30′05″N 19°02′47″E / 47.5013°N 19.0463°E |
Rajoni i shërbimit | Hungari |
Anëtarësia | 1,352[2] |
President | László Lovász D.Sc |
| Faqja në internet | mta.com |
Akademia e Shkencave e Hungarisë (hungarisht: Magyar Tudományos Akadémia </noinclude> (MTA)) është shoqëri akademike më e rëndësishme dhe prestigjioze e Hungarisë. Selia e saj është në bregun e Danubit në Budapest. Përgjegjësitë e saj kryesore janë kultivimi i shkencës, shpërndarja e gjetjeve shkencore, duke mbështetur hulumtimin dhe zhvillimin, dhe përfaqëson shkencën hungareze në vend dhe në mbarë botën.
Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Historia e akademisë filloi në vitin 1825, The history of the academy began in 1825 kor konti István Széchenyi ofroi për një vit nga pasuria e tij për qëllimet e një Shoqërie të shkolluar në një mbledhje të rrethit për Ushqimin në Pressburg (Pozsony, Bratislava e sotme, selia e Parlamentit Hungarez në atë kohë), dhe shembulli i tij u ndoq nga delegatët tjerë. Detyra e saj ishte specifikuar si në zhvillimin e gjuhës hungareze dhe studimin dhe përhapjen e shkencave dhe arteve në hungarisht. Ajo e ka marrë emrin e saj aktual në vitin 1845.
Ndërtesa e saj qendrore u përurua në vitin 1865, me arkitekturë të stilit të Rilindjes. Arkitekti ishte Friedrich August Stüler.
Seksionet e Akademisë Hungareze të Shkencave[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Një seksion shkencor është një njësi e Akademisë e organizuar nga një ose disa degë shkencore të lidhura ngushtë. Një seksion shkencor ndjek me vëmendje, promovon dhe vlerëson të gjitha aktivitetet shkencore të kryera në fushën e asaj shkence; merr një qëndrim për çështjet shkencore, si dhe në çështjet lidhur me politikat shkencore dhe organizimin e hulumtimit, paraqet opinion mbi aktivitetet e instituteve kërkimore të Akademisë, të universitetit dhe njësive të tjera kërkimore të cilat janë të mbështetura nga Akademia, dhe merr pjesë në procedurën e dhënies së titullit Doktor i Akademisë Hungareze të Shkencave, shkallën akademike post-Ph.D, shkalla D.Sc në Hungari.
Sot ajo ka njëmbëdhjetë seksione kryesore:[3]
- I. Seksioni i Bursave për Gjuhësi dhe Letërsi
- II. Seksioni i Shkencave Filozofike dhe Historike
- III. Seksioni i Matematikës
- IV. Seksioni i Shkencave Bujqësore
- V. Seksioni i Shkencave Mjekësore
- VI. Seksioni i Shkencave Inxhinierike
- VII. Seksioni i Shkencave Kimike
- VIII. Seksioni i Shkencave Biologjike
- IX. Seksioni i Ekonomisë dhe Drejtësisë
- X. Seksioni i Shkencave të Tokës
- XI. Seksioni i Shkencave Fizike
Presidentët e Akademisë Hungareze të Shkencave[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
| József Teleki | nëntor 17, 1830 – shkurt 15, 1855 |
| Emil Dessewffy | prill 17, 1855 – janar 10, 1866 |
| József Eötvös | mars 18, 1866 – shkurt 2, 1871 |
| Menyhért Lónyay | maj 17, 1871 – nëntor 3, 1884 |
| Ágoston Trefort | maj 28, 1885 – gusht 22, 1888 |
| Loránd Eötvös | maj 3, 1889 – tetor 5, 1905 |
| Albert Berzeviczy | nëntor 27, 1905 – mars 22, 1936 |
| Joseph Habsburg | mars 22, 1936 – tetor 1944 |
| Gyula Kornis | mars 7, 1945 – tetor 29, 1945 |
| Gyula Moór | tetor 29, 1945 – korrik 24, 1946 |
| Zoltán Kodály | korrik 24, 1946 – nëntor 29, 1949 |
| István Rusznyák | nëntor 29, 1949 – shkurt 5, 1970 |
| Tibor Erdey-Grúz | shkurt 5, 1970 – gusht 16, 1976 |
| János Szentágothai | tetor 26, 1976 – maj 10, 1985 |
| Iván T. Berend | maj 10, 1985 – maj 24, 1990 |
| Domokos Kosáry | maj 24, 1990 – maj 9, 1996 |
| Ferenc Glatz | maj 9, 1996 – maj 4, 2002 |
| Szilveszter Vizi | maj 5, 2002 – maj 6, 2008 |
| József Pálinkás | maj 6, 2008 – maj 5, 2014 |
| László Lovász | maj 6, 2014 – prezent |
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ "A Magyar Tudományos Akadémiáról" (në hungarisht). MTA. Marrë më 24 shkurt 2011.
- ^ "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 8 qershor 2015. Marrë më 25 mars 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja) - ^ "Kopje e arkivuar" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 3 nëntor 2014. Marrë më 25 mars 2016.
{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)