Alexander Alekhine
| Alexander Alekhine | |
|---|---|
 Alekhine rr. 1924 | |
| Emri i plotë | Alexander Alexandrovich Alekhine |
| Shteti | Perandoria Ruse → Bashkimi Sovjetik (para vitit 1921) Franca (pas vitit 1924) |
| Lindi më | 31 tetor 1892 Moskë, Perandoria Ruse |
| Vdiq më | 24 mars 1946 (53 vjet) Estoril, Portugali |
| Kampion Bote | 1927–1935 1937–1946 |
Alexander Aleksandrovich Alekhine[a][b] (31 tetor [S.V. 19 tetor] 1892 – 24 mars 1946) ishte një shahist rus dhe francez dhe kampioni i katërt botëror i shahut, një titull që e mbajti për dy mbretërime.
Në moshën 22-vjeçare, Alekhine ishte tashmë ndër shahistët më të fortë në botë. Gjatë viteve 1920, ai fitoi shumicën e turneve në të cilat luajti. Në vitin 1921, Alekhine u largua nga Rusia Sovjetike dhe emigroi në Francë, të cilën e përfaqësoi pas vitit 1925. Në vitin 1927, ai u bë kampioni i katërt botëror në shah duke mundur José Raúl Capablanca.
Në fillim të viteve 1930, Alekhine dominoi lojën e turneut dhe fitoi dy turne të klasit të lartë me diferencë të madhe. Ai gjithashtu luajti në tabelën e parë për Francën në pesë olimpiada shahu, duke fituar çmime individuale në secilën (katër medalje dhe një çmim shkëlqimi). Alekhine i ofroi Capablanca një revansh me të njëjtat kushte kërkuese që Capablanca kishte vendosur për të dhe negociatat u zvarritën me vite pa bërë shumë përparim. Ndërkohë, Alekhine e mbrojti titullin e tij me lehtësi kundër Efim Bogoljubow më 1929 dhe 1934. Ai u mund nga Max Euwe në 1935, por rifitoi kurorën e tij në revanshin e 1937. Rekordi i tij i turneut, megjithatë, ishte i pabarabartë dhe yjet e rinj në rritje si Paul Keres, Reuben Fine, dhe Mikhail Botvinnik kërcënuan titullin e tij. Negociatat për një ndeshje titulli me Keres ose Botvinnik u ndërprenë me shpërthimin e Luftës së Dytë Botërore në Evropë në 1939. Negociatat me Botvinnik për një ndeshje për titullin botëror po vazhdonin në vitin 1946 kur Alekhine vdiq në Portugali, në rrethana të paqarta. Alekhine është i vetmi kampion botëror në shah që ka vdekur ndërsa mbante titullin.
Alekhine është i njohur për stilin e tij të ashpër dhe imagjinativ të sulmit, i kombinuar me aftësi të mëdha pozicionuese dhe në fund të lojës. Ai vlerësohet shumë si një shkrimtar dhe teoricien shahu, pasi ka prodhuar risi në një gamë të gjerë hapjesh shahu dhe ka dhënë emrin e tij në Mbrojtjen e Alekhine dhe disa variacione të tjera hapëse. Ai gjithashtu kompozoi disa studime të fundit të lojës.
Biografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Jeta e hershme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Alekhine lindi në një familje të pasur ruse në Moskë, Rusi, më 31 tetor 1892.[4][5][6] Babai i tij, Alexander Ivanovich Alekhin, ishte një pronar tokash dhe këshilltar i fshehtë i Dumës së Katërt legjislative konservatore. Nëna e tij, Anisya Ivanovna Alekhina (e lindur në Prokhorova), ishte vajza e një industrialisti të pasur. Alekhine u prezantua me shahun nga nëna e tij, vëllai i tij më i madh Alexei dhe motra e tij më e madhe Varvara.[7]
Karriera e hershme e shahut (1902–1914)
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Loja e parë e njohur e Alekhine ishte nga një turne shahu me korrespondencë që filloi më 3 dhjetor 1902, kur ai ishte dhjetë vjeç. Ai mori pjesë në disa turne me korrespondencë, të sponsorizuar nga revista e shahut Shakhmatnoe Obozrenie ("Shqyrtimi i shahut"), midis 1902 dhe 1911. Në vitin 1907, ai luajti turneun e tij të parë jashtë bordit, Turneun Pranveror të klubit të shahut të Moskës. Më vonë atë vit, ai u barazua për vendin e 11-13 në turneun e vjeshtës të klubit; vëllai i tij më i madh, Alexei, u rendit në vendin e 4-6. Në vitin 1908, Aleksandri fitoi turneun pranveror të klubit, në moshën 15-vjeçare.[8] Në vitin 1909, ai fitoi turneun amator gjithë-rus në Shën Petersburg.[9] Për vitet e ardhshme, ai luajti në turne gjithnjë e më të fortë, disa prej tyre jashtë Rusisë. Në fillim ai kishte rezultate të përziera, por në moshën 16-vjeçare ai ishte vendosur si një nga lojtarët më të mirë të Rusisë.[10] Ai luajti në dërrasën e parë në dy ndeshje miqësore të ekipit: Klubi i Shahut të Shën Peterburgut kundër Klubit të Shahut të Moskës në 1911 dhe Moska kundër Shën Petersburgut në 1912 (të dyja barazuan me Yevgeny Znosko-Borovsky).[11] Nga fundi i vitit 1911, Alekhine u transferua në Shën Petersburg, ku hyri në Shkollën Juridike Perandorake për Fisnikët. Në vitin 1912, ai ishte shahisti më i fortë në Shoqërinë e Shahut të Shën Petersburgut. Në mars 1912, ai fitoi turneun dimëror të klubit të shahut të Shën Petersburgut. Në prill 1912, ai fitoi turneun e kategorisë së parë të klubit të shahut të Shën Petersburgut.[12] Në janar 1914, Alekhine fitoi turneun e tij të parë të madh rus, kur u barazua për vendin e parë me Aron Nimzowitsch në Turneun e Mjeshtrave Gjithë-Rus në Shën Petersburg.[13] Më pas, ata barazuan në një mini-ndeshje për çmimin e parë (secili fitoi një lojë). Alekhine gjithashtu luajti disa ndeshje në këtë periudhë, dhe rezultatet e tij treguan të njëjtin model: i përzier në fillim, por më vonë vazhdimisht i mirë.
Stili i lojës
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Periudha e pikut të Alekhine ishte në fillim të viteve 1930, kur ai fitoi pothuajse çdo turne që luajti, ndonjëherë me diferenca të mëdha. Më pas, loja e tij ra dhe ai nuk fitoi kurrë një turne të klasit të lartë pas vitit 1934. Pasi Alekhine rifitoi titullin e tij botëror në 1937, pati disa pretendentë të rinj, të cilët të gjithë do të kishin qenë sfidues seriozë.[10]
Baden-Baden 1925
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
| 8 |            | 8 | |||||||
| 7 | 7 | ||||||||
| 6 | 6 | ||||||||
| 5 | 5 | ||||||||
| 4 | 4 | ||||||||
| 3 | 3 | ||||||||
| 2 | 2 | ||||||||
| 1 | 1 | ||||||||
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
Alekhine ishte një nga lojtarët më të mëdhenj sulmues dhe me sa duket mund të prodhonte kombinime sipas dëshirës. Ajo që e dallonte nga shumica e lojtarëve të tjerë sulmues ishte aftësia e tij për të parë potencialin për një sulm dhe për t'u përgatitur për të në pozicione ku të tjerët nuk shihnin asgjë. Rudolf Spielmann, një taktikist mjeshtër që prodhoi shumë shkëlqime, tha: "Unë mund t'i shoh kombinimet si Alekhine, por nuk mund të arrij në të njëjtat pozicione."[10] Dr. Max Euwe tha, "Alekhine është një poet që krijon një vepër arti nga diçka që vështirë se do të frymëzonte një burrë tjetër për të dërguar në shtëpi një kartolinë me fotografi."[14] Një shpjegim i ofruar nga Réti ishte, "ai mund kundërshtarët e tij duke analizuar sekuenca të thjeshta dhe në dukje të padëmshme lëvizjesh për të parë nëse në fund të tij mund të fshihej një mundësi origjinale dhe për rrjedhojë e vështirë për t'u parë." John Nunn komentoi se "Alekhine kishte një aftësi të veçantë për të provokuar komplikime pa marrë rreziqe të tepërta."[15] dhe Edward Winter e quajti atë "gjeniu suprem i pozicionit të komplikuar."[16] Disa nga kombinimet e Alekhine janë aq komplekse sa që edhe kampionët dhe pretendentët modernë nuk pajtohen në analizat e tyre për to.[17]
Sidoqoftë, Garry Kasparov tha se loja sulmuese e Alekhine bazohej në baza të forta pozicioni,[17] dhe Harry Golombek shkoi më tej, duke thënë se "Alekhine ishte më i gjithanshëm nga të gjithë gjenitë e shahut, duke qenë njësoj në shtëpi në çdo stil loje dhe në të gjitha fazat e lojës". Reuben Fine, një pretendent serioz për kampionatin botëror në fund të viteve 1930, shkroi në vitet 1950 se koleksioni i lojërave më të mira të Alekhine ishte një nga tre më të bukurat që ai njihte,[10] dhe Golombek ishte po aq i impresionuar.
Lojërat e Alekhine kanë një përqindje më të lartë të fitoreve se ato të çdo kampioni tjetër botëror, dhe ndeshjet e tij me barazim janë mesatarisht ndër më të gjatat nga të gjithë kampionët.[18] Dëshira e tij për të fituar shtrihej përtej garës formale të shahut. Kur Fine e mundi atë në disa lojëra të rastësishme në 1933, Alekhine kërkoi një ndeshje për një kunj të vogël. Dhe në pingpong, të cilin Alekhine e luante me entuziazëm, por keq, ai shpesh e shtypte topin kur humbte.[10]
Bobby Fischer, në një artikull të vitit 1964, e renditi Alekhine si një nga dhjetë lojtarët më të mëdhenj në histori.[19] Stili i Alekhine pati një ndikim të thellë tek Kasparov, i cili tha: "Alexander Alekhine është ndriçuesi i parë ndër të tjerët që ende kanë ndikimin më të madh tek unë. Më pëlqen universaliteti i tij, qasja e tij ndaj lojës, idetë e tij në shah. Jam i sigurt se e ardhmja i përket shahut Alekhine."[20] Në vitin 2012, Levon Aronian tha se ai e konsideron Alekhine shahistin më të madh të të gjitha kohërave.[21]
Shënime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Rusisht: Александр Александрович Алехин, tr. Aleksandr Aleksandrovich Alekhin, IPA: [ɐlʲɪkˈsandr ɐlʲɪkˈsandrəvʲɪtɕ ɐˈlʲexʲɪn]. Atij nuk i pëlqente kur rusët nganjëherë shqiptonin ⟨е⟩ ye të Alehin si ⟨ё⟩ yo, [ɐˈlʲɵxʲɪn], të cilën ai e konsideronte si një shtrembërim të emrit të tij nga Jidish dhe këmbënguli se shqiptimi i saktë rus ishte [ɐˈlʲexʲɪn][1]
- ^ Emri zyrtar si shtetas francez: Alexandre Alekhine.[2][3] Në anglisht mbiemri i tij normalisht do të transliterohej si "Alekhin", por kur ai u bë shtetas francez, transliterimi standard francez "Alekhine" u bë mënyra e zakonshme për të shqiptuar emrin e tij në alfabetin latin.
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Kmoch, Hans. "Grandmasters I Have Known: Alexander Alexandrovich Alekhine" (PDF) (në anglisht). Arkivuar (PDF) nga origjinali më 13 maj 2008. Marrë më 2008-05-23.
- ^ "Brazilian visa". FamilySearch (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2015-09-04. Marrë më 2013-10-18.
- ^ "Journal Officiel" (në anglisht). 14 nëntor 1927. Arkivuar nga origjinali më 2015-12-15. Marrë më 2013-10-18.
- ^ Litmanowicz, Władysław; Giżycki, Jerzy (1986). Szachy od A do Z (në polonisht). Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa. fq. 16.
- ^ Winter, Edward. "Archive 28 - "When was Alekhine born?"". Chess Notes (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2019-08-24. Marrë më 2008-05-20.
- ^ Kotov, Alexander Alexandrovich (1973). Alexander Alekhine (në rusisht). Fizkultura i sport. fq. 8.
- ^ Linder & Linder 2016, Chapter 1: Life and Destiny.
- ^ Linder & Linder 2016, Chapter 2: Matches, Tournaments, Rivals.
- ^ Popovsky, Alexey. "All-Russian Amateurs Tournament- Peterburg 2-27.2.1909". Russian Chess Base (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2021-01-23. Marrë më 2021-01-23.
- ^ a b c d e f Reuben Fine, The World's Great Chess Games, 1952
- ^ Bartelski, Wojciech. OlimpBase :: the encyclopedia of team chess > Non-cyclic > Friendly matches Arkivuar 2020-09-23 tek Wayback Machine. OlimpBase.
- ^ Popovsky, Alexey. "Tournament of 1 category- St.Petersburg March-April 1912". Russian Chess Base (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2021-01-18. Marrë më 2021-01-23.
- ^ Alexey Popovsky. "All-Russian Tournament- Peterburg 23.12.1913-17.1.1914". Russian Chess Base (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2021-01-26. Marrë më 2021-01-23.
- ^ "Max Euwe quotes, biographies & pictures" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2008-01-05. Marrë më 2008-05-23.
- ^ Goldsby, A.J. (2007). "Reti - Alekhine, Baden-Baden 1925" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2011-07-27. Marrë më 2008-05-23.
- ^ Gabim referencash: Etiketë
<ref>e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajturacompulsivereaderReview107GreatChessBattles - ^ a b Müller, K. (2003-11-15). "Alexander Aljechin vs. Garry Kasparov" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2009-02-07. Marrë më 2008-05-23.
- ^ Fischer, J. (2004-12-23). "World Champions and Draws" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2011-06-29. Marrë më 2008-05-23.
- ^ Fischer, B. (janar–shkurt 1964). "The Ten Greatest Masters in History". Chessworld (në anglisht). fq. 56–61. Arkivuar nga origjinali më 6 shkurt 2009. Marrë më 2009-01-01.
- ^ "Garry Kasparov's Best Games" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2 qershor 2008. Marrë më 2008-05-24.
- ^ "Aronian names Alekhine best player of all time" (në anglisht). WhyChess. Arkivuar nga origjinali më 2012-11-19. Marrë më 2012-09-15.
Lexim më tutje
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Alekhine, Alexander (1980). 107 Great Chess Battles. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-217590-8.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) This is a collection of games annotated by Alekhine, published long after his death. - Alekhine, Alexander (1985). My Best Games of Chess 1908–1937. Dover. ISBN 0-486-24941-7.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) This 1985 reprint is a merge from two separate volumes published originally in 1929 and 1937. - Botvinnik, Mikhail M. (1951). One hundred selected games. Bell. ASIN B000PZU8S4.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Chernev, Irving (1995). Twelve Great Chess Players and Their Best Games. New York: Dover. fq. 163–80. ISBN 0-486-28674-6.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Donaldson, John W.; Minev, Nikolay (1992). Alekhine in the Americas. Seattle, Washington: International Chess Enterprises. ISBN 978-1-879479-06-7.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Denker, Arnold; Parr, Larry (1995). The Bobby Fischer I Knew And Other Stories. Hypermodern Press. ISBN 978-1-886040-18-2.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Elo, Arpad E. (1978). The Rating of Chessplayers, Past and Present. Batsford. ISBN 978-0-7134-1860-6.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Fine, Reuben (1952). The World's Great Chess Games. Courier Dover Publications. ISBN 0-486-24512-8.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Gillam, Anthony J.; Swift, A.J. (2001). 1st European championship Munich 1942. The Chess Player. ISBN 1-901034-46-1.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Hooper, David; Whyld, Kenneth (1984). The Oxford Companion to Chess. Oxford University Press. ISBN 0-19-217540-8.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Kalendovský, Jan; Fiala, Vlastimil (1992). Complete Games of Alekhine: Volume I, 1892–1921. Moravian Chess. ISBN 80-85476-10-X.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Kasparov, Garry (2003). Garry Kasparov on My Great Predecessors: Part 1. Everyman Chess. ISBN 1-85744-330-6.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Keene, Raymond; Divinsky, Nathan (1989). Warriors of the Mind. Batsford. ISBN 978-0-9513757-0-9.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Khalifman, Alexander (2002). Alexander Alekhine: Games 1902–1922. Chess Direct. ISBN 978-954-8782-21-0.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Khalifman, Alexander (2002). Alexander Alekhine: Games 1923–1934. Chess Direct. ISBN 954-8782-23-5.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Khalifman, Alexander (2002). Alexander Alekhine: Games 1935–1946. Chess Stars. ISBN 978-954-8782-25-8.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Kotov, Alexander; Yudovich, Y. (1958). The Soviet School of Chess. Foreign Languages Publishing House.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Kotov, Alexander (1975). Alexander Alekhine. Përkthyer nga K. P. Neat. R.H.M. Press. ISBN 0-89058-007-3.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Mendez, Pedro; Mendez,Luis. (2019). The Gijon International Chess Tournaments. McFarland editions. ISBN 978-1-4766-7659-3
- Linder, Isaak; Linder, Vladimir (2016). Alexander Alekhine: Fourth World Chess Champion. Milford, Connecticut: Russell Enterprises, Inc. ISBN 978-1-936490-72-1.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Münninghoff, Alexander (2001). Max Euwe: The Biography. New in Chess. ISBN 978-1-58863-002-5.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Maurensig, Paolo: Theory of Shadows, 2015, Trans. 2018 by Anne Milano Appel. Novel dealing mainly with the days leading up to Alekhine's death in suspicious circumstances.
- Réti, Richard (1923). Modern Ideas in Chess. G. Bell and Sons, Ltd.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Reinfeld, Fred (1942). The Immortal Games of Capablanca. Dover.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Reinfeld, Fred (1952). The Human Side of Chess. Pellegrini & Cudahy.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Reshevsky, Samuel (1976). Great Chess Upsets. Arco. ISBN 978-0-668-03493-7.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Soloviov, Sergei (2004). Bogoljubow, the Fate of a Chess Player. Chess Stars. ISBN 978-954-8782-38-8.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Saidy, Anthony; Lessing, Norman (1974). The World of Chess. Random House. ISBN 0-394-48777-X.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Soltis, Andrew (1994). Frank Marshall, United States Chess Champion. McFarland. ISBN 978-0-89950-887-0.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Soltis, Andrew (2002). Chess Lists. McFarland. ISBN 978-0-7864-1296-9.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Tkachenko, Sergei (2018). Alekhine's Odessa Secrets: Chess, War and Revolution. Përkthyer nga Ilan Rubin. Elk and Ruby Publishing House. ISBN 978-5950043338.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Winter, Edward (1981). World Chess Champions. Pergamon. ISBN 0-08-024094-1.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Winter, Edward (1999). Kings, Commoners and Knaves: Further Chess Explorations. Russell Enterprises. ISBN 1-888690-04-6.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Winter, Edward (2003). A Chess Omnibus. Russell Enterprises. ISBN 1-888690-17-8.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)