Alfabeti osman
Alfabeti osman (osmanisht: الفبا elifbâ), i njohur edhe si elifbaja, është një version i alfabetit pers, të bazuar në alfabetin arab, që përdorej për shkrimin e gjuhës osmane deri në vitin 1928, ku u zëvendësua nga alfabeti turk, i bazuar në alfabetin latin.
Alfabeti[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Shkrimi me alfabetin osman bëhet nga ana e djathtë kah ana e majtë, sikurse tek alfabeti arab dhe pers. Paraqitja e një shkronje ndryshon në varësi të pozicionit të saj në një fjalë:
- e izoluar (në një fjalë me një shkronjë);
- përfundimtare (në rast ku është e lidhur në të djathtë me shkronjën paraardhëse);
- e mesme (e lidhur në të dy anët); dhe
- fillestare (në rast ku është e lidhur në të majtë me shkronjën pasardhëse).
| E izoluar | Përfundimtare | E mesme | Fillestare | Emri | Turqishte e sotme |
|---|---|---|---|---|---|
| ا | ـا | — | elif | a, e | |
| ء | — | hemze | —, ' | ||
| ب | ـب | ـبـ | بـ | be | b (p) |
| پ | ـپ | ـپـ | پـ | pe | p |
| ت | ـت | ـتـ | تـ | te | t |
| ث | ـث | ـثـ | ثـ | se | s |
| ج | ـج | ـجـ | جـ | cim (xhim) | c |
| چ | ـچ | ـچـ | چـ | çim | ç |
| ح | ـح | ـحـ | حـ | ha | h |
| خ | ـخ | ـخـ | خـ | hı (hë) | h |
| د | ـد | — | dal | d | |
| ذ | ـذ | — | zel | z | |
| ر | ـر | — | re | r | |
| ز | ـز | — | ze | z | |
| ژ | ـژ | — | je (zhe) | j | |
| س | ـس | ـسـ | سـ | sin | s |
| ش | ـش | ـشـ | شـ | şın (shën) | ş |
| ص | ـص | ـصـ | صـ | sad | s |
| ض | ـض | ـضـ | ضـ | dad | d, z |
| ط | ـط | ـطـ | طـ | tı (të) | t |
| ظ | ـظ | ـظـ | ظـ | zı (zë) | z |
| ع | ـع | ـعـ | عـ | ayn (ajn) | ', — |
| غ | ـغ | ـغـ | غـ | gayn (gajn) | g, ğ, v |
| ف | ـف | ـفـ | فـ | fe | f |
| ق | ـق | ـقـ | قـ | kaf | k |
| ك | ـك | ـكـ | كـ | kef | k, g, ğ, n, y |
| گ | ـگ | ـگـ | گـ | gef | g, ğ |
| ڭ | ـڭ | ـڭـ | ڭـ | nef | n |
| ل | ـل | ـلـ | لـ | lam | l |
| م | ـم | ـمـ | مـ | mim | m |
| ن | ـن | ـنـ | نـ | nun | n |
| و | ـو | — | vav | v, o, ö, u, ü | |
| ه | ـه | ـهـ | هـ | he | h, e, a |
| ی | ـی | ـیـ | یـ | ye (je) | y, ı, i |
Numrat[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Osmanishtja përdoron numrat arab të lindjes.
| Shifra | Numri | Osmanisht[1] | Turqisht |
|---|---|---|---|
| ٠ | 0 | صفر
|
sıfır |
| ۱ | 1 | بر
|
bir |
| ۲ | 2 | ایكی
|
iki |
| ٣ | 3 | اوچ
|
üç |
| ٤ | 4 | درت
|
dört |
| ۵ | 5 | بش
|
beş |
| ٦ | 6 | آلتی
|
altı |
| ٧ | 7 | یدی
|
yedi |
| ٨ | 8 | سكز
|
sekiz |
| ٩ | 9 | طقوز
|
dokuz |
| ۱٠ | 10 | اون
|
on |
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ "Ottoman-Turkish conversation-grammar; a practical method of learning the Ottoman-Turkish language".
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)