Jump to content

Alfabeti osman

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Alfabeti osman (osmanisht: الفبا‎ elifbâ), i njohur edhe si elifbaja, është një version i alfabetit pers, të bazuar në alfabetin arab, që përdorej për shkrimin e gjuhës osmane deri në vitin 1928, ku u zëvendësua nga alfabeti turk, i bazuar në alfabetin latin.

Shkrimi me alfabetin osman bëhet nga ana e djathtë kah ana e majtë, sikurse tek alfabeti arab dhe pers. Paraqitja e një shkronje ndryshon në varësi të pozicionit të saj në një fjalë:

  • e izoluar (në një fjalë me një shkronjë);
  • përfundimtare (në rast ku është e lidhur në të djathtë me shkronjën paraardhëse);
  • e mesme (e lidhur në të dy anët); dhe
  • fillestare (në rast ku është e lidhur në të majtë me shkronjën pasardhëse).
E izoluar Përfundimtare E mesme Fillestare Emri Turqishte e sotme
ا‎ ـا‎ elif a, e
ء‎ hemze —, '
ب‎ ـب‎ ـبـ‎ بـ‎ be b (p)
پ‎ ـپ‎ ـپـ‎ پـ‎ pe p
ت‎ ـت‎ ـتـ‎ تـ‎ te t
ث‎ ـث‎ ـثـ‎ ثـ‎ se s
ج‎ ـج‎ ـجـ‎ جـ‎ cim (xhim) c
چ‎ ـچ‎ ـچـ‎ چـ‎ çim ç
ح‎ ـح‎ ـحـ‎ حـ‎ ha h
خ‎ ـخ‎ ـخـ‎ خـ‎ hı (hë) h
د‎ ـد‎ dal d
ذ‎ ـذ‎ zel z
ر‎ ـر‎ re r
ز‎ ـز‎ ze z
ژ‎ ـژ‎ je (zhe) j
س‎ ـس‎ ـسـ‎ سـ‎ sin s
ش‎ ـش‎ ـشـ‎ شـ‎ şın (shën) ş
ص‎ ـص‎ ـصـ‎ صـ‎ sad s
ض‎ ـض‎ ـضـ‎ ضـ‎ dad d, z
ط‎ ـط‎ ـطـ‎ طـ‎ tı (të) t
ظ‎ ـظ‎ ـظـ‎ ظـ‎ zı (zë) z
ع‎ ـع‎ ـعـ‎ عـ‎ ayn (ajn) ', —
غ‎ ـغ‎ ـغـ‎ غـ‎ gayn (gajn) g, ğ, v
ف‎ ـف‎ ـفـ‎ فـ‎ fe f
ق‎ ـق‎ ـقـ‎ قـ‎ kaf k
ك‎ ـك‎ ـكـ‎ كـ‎ kef k, g, ğ, n, y
گ‎ ـگ‎ ـگـ‎ گـ‎ gef g, ğ
ڭ‎ ـڭ‎ ـڭـ‎ ڭـ‎ nef n
ل‎ ـل‎ ـلـ‎ لـ‎ lam l
م‎ ـم‎ ـمـ‎ مـ‎ mim m
ن‎ ـن‎ ـنـ‎ نـ‎ nun n
و‎ ـو‎ vav v, o, ö, u, ü
ه‎ ـه‎ ـهـ‎ هـ‎ he h, e, a
ی‎ ـی‎ ـیـ‎ یـ‎ ye (je) y, ı, i

Osmanishtja përdoron numrat arab të lindjes.

Shifra Numri Osmanisht[1] Turqisht
٠‎ 0
صفر
sıfır
۱‎ 1
بر
bir
۲‎ 2
ایكی
iki
٣‎ 3
اوچ
üç
٤‎ 4
درت
dört
۵‎ 5
بش
beş
٦‎ 6
آلتی
altı
٧‎ 7
یدی
yedi
٨‎ 8
سكز
sekiz
٩‎ 9
طقوز
dokuz
۱٠‎ 10
اون
on
  1. ^ "Ottoman-Turkish conversation-grammar; a practical method of learning the Ottoman-Turkish language". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)