Banten

Banten
بَنْتٚنْ
Banten ; بَنْتٚنْ
Provincë
	Kolazh me pamje nga Banteni
	Flamuri Stema
	Parimet: Besimi dhe Devotshmëria
Popullsia
• Gjithsej	12,448,160
Faqja zyrtare	www.acehprov.go.id

Banten (Pegon: بَنْتٚنْ) është provincë në ishullin e Javës, Indonezi. Kryeqyteti i provincës është Serang.

Pas pavarësisë së Indonezisë, Banteni ishte pjesë e provincës Java Perëndimore. Megjithatë, ndjenja separatiste përfundimisht çoi në krijimin e provincës së Bantenit në vitin 2000.^[2] Banten është lidhja midis Java dhe Sumatra. Kur lidhet me pozicionin gjeografik, dhe pastaj qeveria e Bantenit, sidomos rrugët kryesore Tangerang (Tangerang City, Tangerang dhe South Tangerang City) është një hapësirë tampon për Xhakartën. Ekonomikisht rajoni Banten ka shumë industri. Provinca Banten gjithashtu kishte një port detar të zhvilluar në pritje për të kapur kapacitetin e tepërt të portit detar në Xhakarta, dhe ka për qëllim të jetë një alternativë ndaj portit të Singaporit.

Historia

Në shekullin e 5-të, Banteni ishte pjesë e mbretërisë Tarumanagara. Pas rënies së mbretërisë, për shkak të një sulmi nga Srivijaja, fuqia në Java perëndimore ra në Mbretërinë e Sundës. Burimi kinez, Zhu Fan Zhi, i shkruar rreth vitit 1225, Chou Ju-kua përmendi se në fillim të shekullit të 13-të, Srivijaja ende sundonte Sumatrën, gadishullin Malajas dhe Java perëndimore (Sunda). Burimi identifikon portin e Sundës si strategjik dhe i lulëzuar, piper nga Sunda duke qenë ndër më të mirët në cilësi. Njerëzit punonin në bujqësi dhe shtëpitë e tyre u ndërtuan në shtylla druri (rumah panggung). Megjithatë, grabitësit dhe hajdutët rrënuan vendin. Ishte shumë e mundur që porti i Sundës, i përmendur nga Chou Ju-kua, ndoshta i referohej portit të Bantenit.

Sipas studiuesit portugez, Tomé Pires, në fillim të shekullit të 16-të portin e Bantamit (Banten) ishte një port i rëndësishëm brenda Mbretërisë së Sundas së bashku me portet e Pontang, Cheguide (Cigede), Tangaram (Tangerang), Calapa (Sunda Kelapa) dhe Chimanuk.^[3]

Sulltanati i Bantenit

Sulltanati i Bantenit u themeleua në vitin 1527 dhe qendra e sulltanatit sipas João de Barros ishte Banteni, i cili ishte port kryesor i Azisë Juglindore. Thuhet se sulltanati u themelua nga Sunan Gunungjati.

Kur holandezët arritën në Indonezi, portugezët kishin kohë që ishin në Banten. Anglezët krijuan një vend përfaqësues në Banten, një "fabrikë", dhe u pasua nga holandezët. Përveç kësaj, francezët dhe danezët erdhën gjithashtu për të tregtuar në Banten. Në sigurimin e konkurrencës midis tregtarëve evropianë, holandezët dolën si fitues. Portugezët ikën nga Banteni më 1601 pasi flota e tyre u shkatërrua nga flota holandeze jashtë brigjeve të Bantenit. Ndërsa zonat bregdetare të Bantenit erdhën nën ndikimin holandez, sultanati mbajti kontroll mbi rajonin e brendshëm deri në vitin 1813. Në atë vit, sulltani u hoq dhe u shndërrua në një vendbanim të Indisë Lindore Holandeze.^[2]

Ndarjet administrative

Provinca Banten është e ndarë nê katër regjenci dhe katër qytete autonome. Qytetet dhe regjencët janë gjithashtu të ndara në 140 rrethe, 262 fshatra urbane dhe 1242 fshatra.

Emri	Kryeqyteti	Sipërfaqja (km²)	population_total Census 2017
Cilegon		175,50	404.426
Serang		266.71	630.320
Regjenca Lebak	Rangkasbitung	3,426.56	1.222.258
Regjenca Pandeglang	Pandeglang	2,746.89	1.175.148
Regjenca Serang	Ciruas	1,734.28	1.435.003
Tangerang Jugore		147.19	1.244.204
Tangerang		153.93	1.651.428
Regjenca Tangerang	Tigaraksa	1,011.86	2.619.803

Referime

^ "Provinsi Banten Dalam Angka 2018". BPS Provinsi Banten. Marrë më 18 tetor 2018. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ ^a ^b Gorlinski, Virginia. "Banten". Encyclopædia Britannica. {{cite encyclopedia}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Heuken, A. (1999). Sumber-sumber asli sejarah Jakarta, Jilid I: Dokumen-dokumen sejarah Jakarta sampai dengan akhir abad ke-16. Cipta Loka Caraka. fq. 34. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1] "Provinsi Banten Dalam Angka 2018". BPS Provinsi Banten. Marrë më 18 tetor 2018. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[Britannica-2] Gorlinski, Virginia. "Banten". Encyclopædia Britannica. {{cite encyclopedia}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[3] Heuken, A. (1999). Sumber-sumber asli sejarah Jakarta, Jilid I: Dokumen-dokumen sejarah Jakarta sampai dengan akhir abad ke-16. Cipta Loka Caraka. fq. 34. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[3]