Bursa e Malit të Zi
Bursa e Malit të Zi (MNSE) ( Malazezisht : Montenegroberza AD ) është një bursë e vendosur në Podgoricë, Mali i Zi . Është e vetmja bursë e Malit të Zi.
Hyrje[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Bursa e Malit të Zi u themelua në vitin 1993 dhe është anëtare e Federatës Botërore të Bursave, Federatës së Bursave Evropiane të Letrave me Vlerë dhe Federatës së Bursave Euro-Aziatike . Që nga 10 janari 2011, ajo inkorporoi plotësisht NEX Stock Exchange, gjithashtu në Podgoricë, duke formuar një treg të vetëm kapitali malazez.
Tregtimi në këtë bursë përbëhet nga letra me vlerë afatshkurtra dhe afatgjata, gjashtë fonde investimi, obligacione dhe aksione nga portofolet e fondeve të qeverisë. MONEX20 dhe MONEXPIF janë indekset kryesore të aksioneve të Bursës së Malit të Zi. Bursa e Malit të Zi është anëtare e Federatës së Bursave Euro-Aziatike .
Në fillim të vitit 2011, dy bursat malazeze u integruan, përmes bashkimit të Bursës së Re të Letrave me Vlerë të Malit të Zi në Bursën e Malit të Zi. Dita e parë e punës në bursën e vetme të Malit të Zi ishte 10 janar 2011. Në strukturën e përgjithshme aksionere të Bursës së Malit të Zi marrin pjesë dymbëdhjetë institucione financiare nga Mali i Zi me afërsisht 93% të pronësisë.
Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Bursa e Malit të Zi është themeluar në qershor të vitit 1993, në përputhje me Ligjin për Paranë dhe Tregun e Kapitalit. Aksionerët e parë të Bursës ishin vetë shteti dhe katër banka kombëtare:
- Montenegrobanka AD Podgorica;
- Pljevaljska banka AD Pljevlja;
- Beranska banka AD Berane;
- Hipotekarna banka AD Podgorica
Pas kësaj, në vitin 1995, Bursa e Malit të Zi i harmonizoi aktivitetet e saj afariste me Ligjin për bursën, veprimtarinë e bursës dhe agjentët. Në ndërkohë, ka pasur një ripërcaktim të shtetit të Jugosllavisë dhe autoritete të caktuara të institucioneve federale u morën nga institucionet e themeluara në Republikën e Malit të Zi. Pas miratimit të Ligjit për Letrat me Vlerë, sipas kushteve të tij, Bursa e Malit të Zi u rikapitalizua përmes emetimit të aksioneve të reja. Pas marrjes së autoritetit nga Komisioni Federal i Jugosllavisë për letrat me vlerë dhe tregjet financiare, në dhjetor të vitit 2000, Komisioni për Letrat me Vlerë të Republikës së Malit të Zi, pas përcaktimit të plotësimit të të gjitha parakushteve të nevojshme, Bursës së Malit të Zi i ka dhënë licencën e biznesit. Në periudhën nga viti 1994 deri në vitin 2000, Bursa e Malit të Zi tregtonte kryesisht para xhiro dhe letra me vlerë afatshkurtër, siç lejohej nga legjislacioni ekzistues. Shtëpitë e para të brokerimit në Mal të Zi u krijuan në vitin 1996, dhe ato ishin CG Broker, Holder broker dhe Monte Adria Broker. Transferimi i autoritetit të rregullimit të tregjeve të letrave me vlerë nga Ish-Republika e Jugosllavisë në shtetet e saj anëtare kërkonte miratimin e Ligjit të Malit të Zi për letrat me vlerë, i cili nuk rregullonte emetimin e letrave me vlerë afatshkurtër ose tregtimin me to. Në këtë mënyrë, pas miratimit të ligjit të lartpërmendur, në bursën e Malit të Zi tregtohen letrat me vlerë të borxhit afatgjatë dhe të kapitalit.
Më 20 shtator 2001, gjashtë institucione financiare malazeze dhe Shoqata e Biznesit të Brokerëve themeluan Bursën e Re të Letrave me Vlerë të Malit të Zi. Në këtë periudhë, aktivitetet në bursën e Malit të Zi ishin shumë të ulëta (për shkak të mosplotësimit të kërkesave ligjore për tregtimin e letrave me vlerë). Bursa e Malit të Zi përfundoi harmonizimin përfundimtar me Ligjin për letrat me vlerë në Mal të Zi në vitin 2004, gjë që solli një situatë në të cilën deri në fund të vitit 2010 funksiononin dy bursa. Fillimi i operimit të Bursës së Re të Letrave me Vlerë të Malit të Zi është i rëndësishëm sepse për herë të parë në Mal të Zi transaksionet në tregun e kapitalit u ekzekutuan me sistemin elektronik të tregtimit.