Demokracia athinase
Demokracia athinase u zhvillua rreth shekullit të 6-të p.e.s. në qytet-shtetin grek (i njohur si polis) të Athinës, që përfshin qytetin e Athinës dhe territorin përreth të Attica. Edhe pse Athina është qyteti-shteti më i famshëm demokratik grek i lashtë, ai nuk ishte i vetmi, as i pari; shumë qytete-shtete të tjera miratuan kushtetuta të ngjashme demokratike përpara Athinës.[1][2] Nga fundi i shekullit të 4-të pes, gjysma e mbi një mijë qytet-shteteve ekzistuese greke mund të kishin qenë demokraci.[3] Athina praktikonte një sistem politik ligjesh dhe ligjesh ekzekutive. Pjesëmarrja ishte e hapur për të rriturit, shtetasit meshkuj të lirë (d.m.th., jo metik), të cilët ndoshta përbënin jo më shumë se 30 për qind të popullsisë totale të rritur.[4]
Solon (në 594 pes), Cleisthenes (në 508–07 pes) dhe Ephialtes (në 462 pes) kontribuan në zhvillimin e demokracisë athinase. Cleisthenes shkatërroi fuqinë e pakufizuar të fisnikërisë duke i organizuar qytetarët në dhjetë grupe bazuar në vendin ku ata jetonin dhe jo në pasurinë e tyre. [5] Udhëheqësi demokratik më jetëgjatë ishte Perikliu. Pas vdekjes së tij, demokracia athinase u ndërpre dy herë shkurtimisht nga revolucionet oligarkike në 411 dhe 404 pes, në fund të Luftës së Peloponezit. Ai u modifikua disi pasi u rivendos nën Eukleidët; rrëfimet më të detajuara të sistemit janë të këtij modifikimi të shekullit të katërt, në vend të sistemit Periklean. Demokracia u shtyp nga maqedonasit në vitin 322 p.e.s. Institucionet athinase u ringjallën më vonë, por sa afër ishin me një demokraci të vërtetë është e diskutueshme.
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Robinson, Eric W. (1997). The First Democracies: Early Popular Government Outside Athens. Historia - Einzelschriften (në anglisht). Stuttgart, Germany: Franz Steiner Verlag. ISBN 978-3515069519.
- ^ Robinson, Eric W. (2011). Democracy beyond Athens: Popular Government in the Greek Classical Age (në anglisht). Cambridge, England: Cambridge University Press. ISBN 978-0521843317.
- ^ Josiah Ober, The Rise and Fall of Classical Greece (2015) Princeton University Press, USA.
- ^ Thorley, John (2005). Athenian Democracy. Lancaster Pamphlets in Ancient History (në anglisht). Routledge. fq. 74. ISBN 978-1-13-479335-8.
- ^ "Ancient Greek civilization - The reforms of Cleisthenes". Encyclopedia Britannica (në anglisht). Marrë më 2021-03-10.