Jump to content

Deshqiptarizimi

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Dealbanizimi ose deshqiptarizimi është një term i përdorur në diskursin historiografik dhe politik si proces i shkombëtarizimit të shqiptarëve që u iniciua nga Mbretëria e Serbisë pas aneksimit të Kosovës në vitin 1912. [1] Procesi vazhdoi deri në vitin 1918 dhe u zbatua nga Mbretëria e Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve kundër popullatës shqiptare të Kosovës ndërmjet viteve 1918 dhe 1938. [2] Mbretëria e Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve i rezistoi lëvizjes kaçake dhe përdori kolonizatorët serbo-malazez në përpjekje për të "deshqiptarizuar" zonat e banuara me shqiptarë. [3] Ekziston një proces integrimi midis emigrantëve shqiptarë në Greqi që mund të cilësohet ndoshta si 'deshqiptarizim'. [4]

Gjatë shpërbërjes së Jugosllavisë, termi hyri sërish në diskursin politik. [5] Në vitin 1989 Rugova kundërshtoi “deshqiptarizimin” e Kosovës. [6] Në vitin 1992, Partia Radikale Serbe rekomandoi që Kosova të "deshqiptarizohej". [7] Pas trazirave në Kosovë, Sllobodan Millosheviçi zbatoi një politikë "deshqiptarizimi" të ngjashme me ato të vitit 1918 [8] [9] Në diskursin politik në Serbi, thirrja për dealbanizacija pasi u bë një qëllim jorealist pas Luftës së Kosovës i la vendin një thirrjeje më pragmatike - siç shihet nga këndvështrimi serb - për federalizacija (përpjekja politike për të mbajtur shqiptarët e Kosovës brenda një Serbie me autonomi të gjerë) në të gjithë spektrin politik. [10]

Në historiografinë shqiptare termi përdoret edhe për t'iu referuar procesit të "deshqiptarizimit" të figurave historike shqiptare në historiografinë ballkanike. [11]

Në vendet post-jugosllave me pakica të konsiderueshme shqiptare, termi përdoret në një formë që aludon në fyerjen etnike Šiptar, dešiptarizacija, si një sllogan nacionalist i drejtuar kundër komuniteteve shqiptare. Ultrasit e FK Vardarit, një prej klubeve më të mëdha në Maqedoninë e Veriut shpeshherë kanë shpalosur një pankartë me thirrjen për deshiptarizim gjatë ndeshjeve të futbollit të klubit. Në vitin 2017, një incident i tillë u pasua me një sulm ndaj të rinjve shqiptarë që po dilnin jashtë stadiumit. [12]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ Duclos, Nathalie (2008). Une société multiethnique au Kosovo ? Heurts et malheurs du protectorat international face à l'antagonisme des mémoires serbe et albanaise (bot. Ainsi les Serbes sont-ils considérés comme des usurpateurs, voire des occupants, en particulier lorsque les politiques serbes se font autoritaires. Ce fut notamment le cas après la chute de l’Empire Ottoman et la proclamation du Royaume des Serbes, des Croates et des Slovènes, lorsque cet État centraliste mit en oeuvre au Kosovo une politique de "désalbanisation". (So Serbs are seen as usurpers, even occupiers, especially when Serbian policies are authoritarian. This was particularly the case after the fall of the Ottoman Empire and the proclamation of the Kingdom of the Serbs, Croats and Slovenes, when this centralist state implemented in Kosovo a policy of "desalbanization".)). fq. 138. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ Le Kosovo, un Etat sans Etat. Chronologie et repères historiques (në frëngjisht) (bot. Encore sous la coupe de l’Empire ottoman en 1912, le Kosovo est « rendu » à la Serbie à la suite des deux guerres balkaniques de 1912 et 1913. L’Albanie obtient quant à elle son indépendance, mais selon des frontières qui laissent 60% des Albanais en dehors de l’Albanie. À la suite de la Première Guerre mondiale, se créée le Royaume des Serbes, Croates et Slovènes (les peuples slaves des Balkans). Chassés de la Serbie et constraints de se réfugier au Kosovo lors de l’indépendance de 1978, les Albanais seront une nouvelle fois invités à quitter les lieux en raison d’une politique de « désalbanisation » du Royaume des Slaves.). Marrë më 25 prill 2020.
  3. ^ Janjić, Dušan; Maliqi, Shkëlzen (1994). "Sukob ili dijalog: Srpsko-albanski odnosi i integracija Balkana : zbornik radova". Evropski Građanski Centar Za Rešavanje Konflikata: 251. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ Péchoux, Pierre-Yves (2003). "La frontière albanaise de la Grèce : ségrégation nationalitaire ou complémentarité balkanique (The albanian border of Greece : from ethnic segregation to regional complementing)". Bulletin de l'Association de Géographes Français (bot. Finally, several seem already fixed, in the course of integration, perhaps of "desalbanization": installed in family, they rent modest accommodation, send their children to school, practice Greek well, have an unmistakable professional qualification or more, because they are often multi-active: gardener, ironer, diver, assistant cook ... depending on their employers and the moments of their long day, like this household of Wallachian origin encountered in the fall of 2001 in Parga and who does not plan to return to southern Albania. (Enfin, plusieurs semblent déjà fixés, en cours d'intégration, peut être de «désalbanisation»: installés en famille, ils louent des logements modestes, envoient leurs enfants à l'école, pratiquent bien le grec, disposent d'une qualification professionnelle indubitable ou de plusieurs, car ils sont souvent pluriactifs : jardinier, repasseuse, plongeur, aide cuisinière... suivant leurs employeurs et les moments de leur longue journée, à l'instar de ce ménage d'origine valaque rencontré à l'automne 2001 à Parga et qui n'envisage pas de retourner en Albanie méridionale.)). 80 (2): 172. doi:10.3406/bagf.2003.2322. Marrë më 25 prill 2020. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ Roux, Michel (1992). Les Albanais en Yougoslavie: Minorité nationale, territoire et développement. Les Editions de la MSH. ISBN 2735104540. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ Troebst, Stefan (1998). Conflict in Kosovo: Failure of Prevention?: An Analytical Documentation, 1992 - 1998 (në anglisht). European Centre for Minority Issues. fq. 8. ISBN 978-3-88242-301-3. Marrë më 25 prill 2020.
  7. ^ Roux, Michelle (1999). 2 - Pourquoi les Serbes considèrent-ils le Kosovo comme le berceau de leur nation, alors que les Albanais y sont majoritaires ? (bot. In the meantime, the Serbian Radical Party, in its 1992 program, had recommended the desalbanization of border regions, and the band leader ...). fq. 17. Marrë më 25 prill 2020. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ LÉCRIVAIN, MEMBRE DE UN'ESSEC, JEAN-SAMUEL (2013). "Kosovo : la violence s'invite aux élections locales". Le Journal International - Archives (në frëngjisht). Nr. Ironie tragique de l’histoire alors qu’à l’issue de la Première Guerre mondiale, le Royaume des Serbes, des Croates et des Slovènes s’était lancé dans une intense « désalbanisation » de la région. Tragically ironic in history when, after the First World War, the Kingdom of the Serbs, Croats and Slovenes embarked on an intense "desalbanization" of the region. Le Journal International. Le Journal International. Marrë më 25 prill 2020.
  9. ^ Compte rendu. Conseil de l'Europe : assemblée parlementaire : des débats: Séances 9 á 16 (në frëngjisht). Council of Europe. 1999. fq. 436. ISBN 978-92-871-4038-8. Marrë më 25 prill 2020.
  10. ^ Hajrullahu, Arben (2007). Dugoročni mir na Balkanu kroz integracije u EU (PDF). Konrad Adenauer Stiftung. fq. 191. ISBN 978-9951-8871-4-4. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 20 nëntor 2022. Marrë më 25 dhjetor 2022. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ Ekkehard, Kraft (2009). Le père fissuré des Albanais (në frëngjisht) (bot. Cette prétendue « désalbanisation » du père de Skanderbeg fut d'ailleurs le principal thème du débat sur Internet. Schmitt ne conteste pourtant à aucun moment ... (This so-called "desalbanization" of Skanderbeg's father was, moreover, the main theme of the debate on the Internet. Schmitt does not dispute at any time ...)). Marrë më 25 prill 2020.
  12. ^ "Pasi kërkuan "deshqiptarizim", Komitët tentuan edhe ti rrahin të rinjtë shqiptar". Fol Media Agency. Arkivuar nga origjinali më 15 qershor 2020. Marrë më 25 dhjetor 2022. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Deshqiptarizimi&oldid=2718721"