Festat publike në Finlandë

Të gjitha festat zyrtare në Finlandë përcaktohen me akte të Parlamentit. Festat zyrtare mund të ndahen në festa të krishtera dhe jo të krishtera. Festat kryesore të krishtera janë Krishtlindjet, Dita e Vitit të Ri, Epifania, Pashkët, Dita e Ngjitjes, Rrëshajët, Midsummer dhe Dita e Gjithë Shenjtorëve. Festat jo të krishtera janë Dita e Majit dhe Dita e Pavarësisë së Finlandës.

Përveç kësaj, të gjitha të dielat janë festa zyrtare, por ato nuk janë aq të rëndësishme sa festat e veçanta. Emrat e të dielave ndjekin kalendarin liturgjik dhe ato mund të kategorizohen si festa të krishtera. Kur, në fund të viteve 1960, java standarde e punës në Finlandë u reduktua në 40 orë me një akt të Parlamentit, kjo do të thoshte gjithashtu se të gjitha të shtunat u bënë një lloj feste publike de facto, megjithëse jo zyrtare. E diela e Pashkëve dhe Rrëshajët janë të diela që janë pjesë e një feste kryesore dhe atyre u paraprijnë një lloj të shtunave të veçanta.

Disa festa të krishtera që tradicionalisht bien në ditë pune ose në data fikse janë zhvendosur të shtunave dhe të dielave. Në vitin 1955, dita e mesit të verës u zhvendos në të shtunën pas 19 qershorit, festën e Lajmërimit në të dielën pas 21 marsit (ose, nëse kjo përkon me Pashkët ose me Të Dielën e Palmave, të Dielën para të Dielës së Palmave) dhe Ditën e të Gjithë Shenjtorëve deri të shtunën pas datës 30 tetor. Më shumë festa u zhvendosën në vitin 1973: Epifania në të shtunën pas 5 janarit dhe Dita e Ngjitjes në të Shtunën përpara të enjtes tradicionale, por këto rishikime u ndryshuan në vitin 1991.

Tradita

Mbrëmja e Krishtlindjeve dhe ajo e Midsummer mund të jenë festat e vetme më të rëndësishme gjatë gjithë vitit për finlandezët. Çuditërisht ato nuk quhen zyrtarisht festa dhe nuk janë aq të shënuara në kalendarë, por për shumicën e njerëzve, nuk janë ditë pune, dhe në praktikë ato ndryshojnë nga festat zyrtare vetëm në atë që shumica e dyqaneve janë të hapura ato ditë nga mëngjesi herët deri në mesditë. Ata e kanë këtë status de facto pjesërisht për shkak të disa deklarimeve në legjislacion, por edhe sepse shumica e kontratave të punës i parashikojnë këto ditë si pushime të plota. Një numër i festave kryesore më pak të rëndësishme paraprihen gjithashtu nga gjysmë ditë de facto, që do të thotë se në disa (por jo të gjitha) zyra orët e punës janë më të shkurtra se zakonisht. Këto janë të Enjten e Madhe, një ditë para 1 Majit dhe Natës së Vitit të Ri.

Tashmë përpara se të miratohej përgjithësisht java e punës 5 ditëshe në Finlandë në fund të viteve 1960, orët e punës në shumicën e rasteve ishin më të shkurtra të shtunave (4...5 orë) sesa në ditët e tjera të javës (8 orë), por ato ishin po aq më të shkurtra edhe në të gjitha vigjiljet e festave publike, për shembull në prag të Epifanisë, prag të Ditës së Gjithë Shenjtorëve, madje duke përfshirë prag të Krishtlindjes dhe prag të mesit të verës. Por kur të shtunat pushuan së qeni ditë pune, kontratat e reja i hoqën këto shkurtime nga vigjiljet e tjera të festave, me përjashtim të mesit të verës dhe të Krishtlindjes, të cilat u bënë gjithashtu festa de facto.

Kalendari finlandez parashikon gjithashtu ditë të veçanta të valëvitjes së flamurit. Statusi i një dite si ditë valëvitëse flamujsh nuk ka asnjë lidhje formale me një status eventual si zyrtar ose si festë de facto. Megjithatë, Dita e Majit, Dita e Mesme Verës dhe Dita e Pavarësisë kanë statusin e ditës së valëvitjes së flamurit dhe festës publike. Midsummer është edhe Dita e Flamurit.

Finlanda ka një ditë zyrtare kombëtare, 6 dhjetor. Disa festime të vogla janë shënuar gjithashtu në kalendarin finlandez, megjithëse ato nuk janë vlerësuar të denjë për statusin e ditës së festimit apo valëvitjes së flamurit.

Lista e festave

Data	Emri shqip	Emri lokal – Finlandisht	Emri lokal – Suedisht	Vërejtje
1 janar	Dita e Vitit të Ri	Uudenvuodenpäivä	Nyårsdagen
6 janar	Epifania	Loppiainen	Trettondedagen
E premte e lëvizshme	E Premtja e Mirë	Pitkäperjantai	Långfredagen	The Friday before Easter Sunday
E diel e lëvizshme	E diel e Pashkëve	Pääsiäispäivä	Påskdagen
E hënë e lëvizshme	E hënë e Pashkëve	2. pääsiäispäivä	Annandag påsk	Dita pas së dieles së Pashkëve
1 maj	Dita e Majit	Vappu	Första maj	Shiko Nata Walpurgis
E enjte e lëvizshme	Dita e Ngjitjes	Helatorstai	Kristi himmelfärdsdag	39 ditë pas të dielës së Pashkëve
E diel e lëvizshme	Pentecost Sunday	Helluntaipäivä	Pingst	49 ditë pas të dielës së Pashkëve
E premte midis 19 dhe 25 qershor	Nata e Midsummer	Juhannusaatto	Midsommarafton	Jo-zyrtare – Ditë jo pune në Aktin Vjetor të Pushimeve (162/2005) – pushim në disa kontrata kolektive të punës
Të shtunën midis 20 dhe 26 qershor	Midsummer Day	Juhannuspäivä	Midsommardagen	Lëvizur nga 24 qershori
Saturday between 31 October and 6 November	All Saints' Day	Pyhäinpäivä	Alla helgons dag	Lëvizur nga 1 nëntori
6 dhjetor	Dita e Pavarësisë	Itsenäisyyspäivä	Självständighetsdagen
24 dhjetor	Nata e Krishtlindjeve	Jouluaatto	Julafton	Jo-zyrtare – Ditë jo pune në Aktin Vjetor të Pushimeve (162/2005) – pushim në disa kontrata kolektive të punës
25 dhjetor	Dita e Krishtlindjeve	Joulupäivä	Juldagen
26 dhjetor	Dita e Dytë e Krishtlindjeve	2. joulupäivä ose tapaninpäivä	Annandag jul

Shih gjithashtu

• Ditët e valëvitjes së flamurit në Finlandë
• Ditët e emrave në Finlandë