Shihni burimin për Geri Kasparov

{{Infobox shahist
| emri                 = Geri Kasparov
| image                = Kasparov-34.jpg
| caption              = Kasparov më 2007
| emri_lindjes         = Geri Kimoviç Kasparov
| shteti               = {{flagicon|USSR}} [[Bashkimi Sovjetik]] (para vitit 1992) <br/> {{flagicon|RUS}} [[Rusia]] (pas vitit 1992)
| ditëlindja           = 13 prill 1963
| vendlindja           = [[Baku]], RSS Azerbajxhan, Bashkimi Sovjetik
| ditëvdekja           =
| vendvdekja           =
| titulli              = [[Mjeshtri i madh (shah)|Mjeshtër i madh]] (1980)
| kampion_bote         = 1985–1993 (e padiskutueshme)<br/>1993–2000 (klasik)
| kampione_bote        =
| ICCF_kampion_bote    = 
| vlerësimi            = [https://ratings.fide.com/profile/4100018 2812] (shkurt 2024)
| vlerësimi_më_i_lartë = 2851 (korrik 1999)
| renditja             =
| renditja_më_e_lartë  = [[Lista e numrit një në botë të shahut FIDE|Nr. 1]] (janar 1984)
}}
'''Geri Kimoviç Kasparov''' ([[Gjuha ruse|rusisht]]: ''Га́рри Ки́мович Каспа́ров''; lindur si '''Geri Kimoviç Weinstein''', [[13 prill]] [[1963]], [[Baku]], [[Azerbajxhan]]) është një mjeshtër [[rus]] me famë botërore i shahut, ish kampion botëror i [[shahu]]t, shkrimtar, aktivist politik dhe një nga lojtarët më të mëdhenj të shahut.<ref>[http://listverse.com/2009/09/06/top-10-greatest-chess-players-in-history/ 10 lojtarë më të mirë në historinë e shahut]</ref> [[Sistemi i vlerësimit Elo|Vlerësimi]] i tij maksimal në [[FIDE]] prej 2851,<ref>{{cite web |url=http://www.chess.com/article/view/who-is-the-strongest-chess-player |title=Who is the Strongest Chess Player? |work=Bill Wall |publisher=Chess.com |date=27 tetor 2008 |access-date=2 mars 2009 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200331020751/https://www.chess.com/article/view/who-is-the-strongest-chess-player |archive-date=31 mars 2020 |url-status=live }}</ref> i arritur në vitin 1999, ishte më i larti i regjistruar derisa u tejkalua nga [[Magnus Carlsen]] më 2013. Nga viti 1984 deri në pensionimin e tij nga shahu konkurrues i rregullt në 2005, Kasparov u rendit nr. 1 për një rekord prej 255 muajsh në përgjithësi. Kasparov mban gjithashtu rekorde për fitoret më të njëpasnjëshme të turneut profesional (15) dhe Oskarëve të Shahut (11).

Kasparov, në vitin [[1985]] kur ishte vetëm 22 vjeç, u bë Kampioni Botëror më i ri i padiskutueshëm i Shahut duke mundur kampionin e atëhershëm [[Anatoli Karpov]].<ref>[[Ruslan Ponomariov]] won the disputed [[FIDE]] title, at the age of 18, when the world title was split</ref> Ai mbajti zyrtarisht titullin botëror të FBSH (Federata Botërore e Shahut) deri në vitin [[1993]], kur një konflikt me FBSH e detyroi atë të krijojë një organizatë paralele, Shoqata e Shahut Profesionist. Ai vazhdoi të mbajë titullin "klasik" Kampion Botëror i Shahut deri në vitin [[2000]] kur u mund nga [[Vladimir Kramnik]]. Njihet edhe si kampioni i parë botëror që humbet një ndeshje shahu kundër kompjuterit Deep Blue në vitin [[1997]].

Kasparov zyrtarizoi tërheqjen nga shaku profesionist më [[10 mars]] [[2005]], për t'iu përkushtuar politikës dhe shkrimit. Formoi lëvizjen [[Fronti i Bashkuar Civil]] dhe u anëtarësua me [[Rusia Tjetër (koalicion)|Rusia Tjetër]], koalicion që kundështon [[Putinizmi|administimin]] e [[Vladimir Putin]]. Në vitin 2008, ai njoftoi synimin për të kandiduar si kandidat në [[Zgjedhjet presidenciale ruse 2008|garën presidenciale ruse të atij viti]], por pasi hasi në probleme logjistike në fushatën e tij, për të cilat fajësoi "pengimin zyrtar", ai u tërhoq.<ref name="heir">{{cite web|url=https://www.reuters.com/article/worldNews/idUSL1364229620071213|title=Putin "heir" on course to win Russia election: poll|work=Reuters|date=13 dhjetor 2007|access-date=2 korrik 2017|archive-date=25 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210625205623/https://www.reuters.com/article/worldNews/idUSL1364229620071213|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book |last=Gessen |first=Masha |date=2012 |title=The Man Without a Face: The Unlikely Rise of Vladimir Putin |location=New York |publisher=Riverhead Books |pages=[https://archive.org/details/manwithoutfaceun0000gess/page/196 196]–197 |isbn=978-1-59448-842-9 |title-link=The Man Without a Face: The Unlikely Rise of Vladimir Putin }} Gessen describes some of the obstacles Kasparov encountered during the attempt to build his campaign: his chartered plane was refused airport access; hotels were advised not to house him; event attendees and organisers were threatened; secret police were a constant presence; a "total television blackout" was enforced. These measures, Gessen concludes, kept the Kasparov movement from growing.</ref><ref>{{cite news |last=Demirjian |first=Karoun |date=13 shtator 2014 |title=Moscow city elections leave little room for Russian opposition |url=https://www.washingtonpost.com/world/europe/moscow-city-elections-leave-little-room-for-russian-opposition/2014/09/12/918f562c-070c-4ef8-8592-bc1f8d674e46_story.html |newspaper=The Washington Post |access-date=28 shtator 2014 |archive-date=4 tetor 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141004062920/http://www.washingtonpost.com/world/europe/moscow-city-elections-leave-little-room-for-russian-opposition/2014/09/12/918f562c-070c-4ef8-8592-bc1f8d674e46_story.html |url-status=live }}"Independent opposition candidates faced many obstacles. In February, Putin signed a law requiring all independent candidates to collect signatures from 3 percent of their constituents. The city didn't finalize the boundaries of the districts – which expanded from 35 to 45 – until April. Then in May, two of the original 'For Moscow' members were slapped with fraud charges, effectively ending their campaigns.[paragraph break] The remaining would-be candidates had a few weeks in the summer to collect approximately 5,000 signatures. It proved an elusive goal for most coalition members."</ref> Në vazhdën e [[Protestat ruse 2011-2013|protestave masive ruse]] që filluan në vitin 2011, ai njoftoi në qershor 2013 se ishte larguar nga Rusia për të ardhmen e afërt nga frika e persekutimit.<ref name="ftfear">{{cite news |url=https://www.ft.com/content/0fc438d4-ce8f-11e2-ae25-00144feab7de |title=Garry Kasparov not returning to Russia out of fear of prosecution |newspaper=Financial Times |date=6 qershor 2013 |access-date=26 dhjetor 2020 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20210525000000/https://www.ft.com/content/0fc438d4-ce8f-11e2-ae25-00144feab7de |archive-date=25 maj 2021 |url-status=live }}</ref> Pas fluturimit të tij nga Rusia, ai jetoi në New York City me familjen e tij.<ref name="Incorrigible"/><ref>{{cite news |last=Boot |first=Max |date=25 prill 2018 |title=The political center is fighting back |url=https://www.washingtonpost.com/opinions/global-opinions/the-political-center-is-fighting-back/2018/04/25/6170f646-489b-11e8-827e-190efaf1f1ee_story.html |newspaper=The Washington Post |language=en |access-date=23 prill 2019 |archive-date=8 maj 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190508152332/https://www.washingtonpost.com/opinions/global-opinions/the-political-center-is-fighting-back/2018/04/25/6170f646-489b-11e8-827e-190efaf1f1ee_story.html |url-status=live }}</ref> Në vitin 2014, ai mori [[Ligji i shtetësisë kroate|nënshtetësinë kroate]] dhe ka mbajtur një vendbanim në [[Podstrana]] afër [[Split]]it.<ref name="vecernjidrz">{{cite web |url=https://www.vecernji.hr/vijesti/gari-kasparov-dobio-hrvatsko-drzavljanstvo-923829 |title=Gari Kasparov dobio hrvatsko državljanstvo |publisher=[[Večernji list]] |date=27 shkurt 2014 |access-date=26 dhjetor 2020 |archive-date=14 prill 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210414025912/https://www.vecernji.hr/vijesti/gari-kasparov-dobio-hrvatsko-drzavljanstvo-923829 |url-status=live }}</ref><ref>[https://www.nacional.hr/gari-kasparov-vladimir-putin-ima-previse-problema-da-bi-nastavio-svoje-agresivne-politike-na-podrucju-balkana/ GARI KASPAROV: 'Vladimir Putin ima previše problema da bi nastavio svoje agresivne politike na području Balkana'] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211122144712/https://www.nacional.hr/gari-kasparov-vladimir-putin-ima-previse-problema-da-bi-nastavio-svoje-agresivne-politike-na-podrucju-balkana/ |date=22 November 2021 }}''[[Nacional (weekly)|Nacional]]'', 22 December 2020, # 1183, p. 51.</ref><ref name="slobdalm">{{cite web |url=https://slobodnadalmacija.hr/mozaik/zivot/je-li-se-legendar-sahist-gari-kasparov-trajno-preselio-u-podstranu-pokraj-splita-u-dalmaciju-se-sklonio-nakon-sto-je-pocela-pandemija-koronavirusa-1071006 |title=Je li se legendarni šahist Gari Kasparov trajno preselio u Podstranu pokraj Splita? U Dalmaciju se 'sklonio' nakon pandemije koronavirusa |publisher=[[Slobodna Dalmacija]] |date=15 janar 2021 |access-date=7 shkurt 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220207225548/https://slobodnadalmacija.hr/mozaik/zivot/je-li-se-legendar-sahist-gari-kasparov-trajno-preselio-u-podstranu-pokraj-splita-u-dalmaciju-se-sklonio-nakon-sto-je-pocela-pandemija-koronavirusa-1071006 |archive-date=7 shkurt 2022 |url-status=live }}</ref>

== Jeta e hershme ==
[[Skeda:Kasparov-2.jpg|parapamje|Kasparov në moshën 11 vjeçare, Vilnius, 1974|294x294px]]
Kasparov u lind Garik Kimoviç Weinstein (rusisht: Гарик Кимович Вайнштейн, [[Romanizimi i rusishtes|romanizuar]]: ''Garik Kimovich Vainshtein'') në [[Baku]], [[Republika Socialiste Sovjetike e Azerbajxhanit|RSS e Azerbajxhanit]] (tani [[Azerbajxhan]]), [[Bashkimi Sovjetik]]. Babai i tij, Kim Moisijeviç Weinstein, ishte çifut rus, dhe nëna e tij, Klara Gasparian, ishte armene.<ref>{{cite magazine|url=https://www.newsweek.com/chess-champion-garry-kasparov-russias-great-red-hope-64973|title=Chess Champion Garry Kasparov is Russia's Great Red Hope|date=7 maj 2012|author=Masha Gessen|magazine=Newsweek|language=en|access-date=2 korrik 2022}}</ref><ref>{{citation|first=Garry|last=Kasparov|title=Garry Kasparov on Garry Kasparov, Part 1: 1973–1985|year=2011|publisher=Everyman Chess}}: "I am absolutely sure that the Garry Kasparov, who became leader of the chess world, professed the same values as Garik Weinstein, who once, following the example of his father, became fascinated by chess..."</ref><ref name="biography">[http://www.kasparov.ru/note.php?id=44993207033D9 Biography] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110810032953/http://www.kasparov.ru/note.php?id=44993207033D9 |date=10 August 2011 }} on Kasparov.ru site (në rusisht)</ref><ref>''White King and Red Queen'' by Daniel Johnson, {{ISBN|1-84354-609-4}}</ref> Kasparovi e ka përshkruar veten si një "i krishterë i vetë-emëruar", megjithëse "shumë indiferent".<ref>{{cite web|url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,301057,00.html |title=Transcript: Kasparov to Start Campaign Promoting 'Values of Democracy' |publisher=Fox News |language=en |access-date=20 tetor 2013 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130521160837/http://www.foxnews.com/story/0,2933,301057,00.html |archive-date=21 maj 2013 }}</ref> dhe duke u identifikuar si rus: "Edhe pse jam gjysmë armen, gjysmë çifut, e konsideroj veten rus sepse rusishtja është gjuha ime amtare dhe jam rritur me kulturën ruse."<ref>{{cite web|url=http://conversationswithbillkristol.org/video/garry-kasparov/|title=Garry Kasparov on Conversations with Bill Kristol|access-date=20 shkurt 2018|archive-date=24 mars 2016|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20160324164902/http://conversationswithbillkristol.org/video/garry-kasparov/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://conversationswithbillkristol.org/transcript/garry-kasparov-transcript/|title=Garry Kasparov Transcript – Conversations with Bill Kristol|access-date=20 shkurt 2018|archive-date=26 prill 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160426083528/http://conversationswithbillkristol.org/transcript/garry-kasparov-transcript/|url-status=live}}</ref>

Kasparovi fillimisht filloi studimin serioz të shahut pas një problemi shahu të dhënë nga prindërit për të cilin ai propozoi një zgjidhje.<ref>''Unlimited Challenge'', an autobiography by Garry Kasparov with Donald Trelford, {{ISBN|0-00-637358-5}}</ref> Babai i tij vdiq nga leuçemia kur Garry ishte shtatë vjeç.<ref name="Azerbaijan">[http://www.azer.com/aiweb/categories/magazine/33_folder/33_articles/33_kasparov.html Kasparov: The World's Chess Champion] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071224033627/http://azer.com/aiweb/categories/magazine/33_folder/33_articles/33_kasparov.html |date=24 December 2007 }}, by Anne Kressler, From ''Azerbaijan International'' (3.3) Autumn 1995. (Retrieved 31 March 2008)</ref> Në moshën dymbëdhjetë vjeçare, Garry adoptoi mbiemrin armen të nënës së tij, Gasparian, duke e modifikuar atë në një version të rusifikuar, Kasparov.<ref>{{cite book|title=Oxford Companion To Chess|author1=[[David Vincent Hooper|Hooper, David]]|author2=[[Kenneth Whyld|Whyld, Kenneth]]|publisher=[[Oxford University Press]]|language=en|year=1996|isbn=0-19-280049-3|oclc=34618196|title-link=Oxford Companion To Chess }}</ref>

Kur ishte 7 vjeç, Kasparovi mori pjesë në rrethin e shahut në [[Pallati i Pionerëve|Pallatin e Pionerëve të Rinj]] në Baku dhe, në moshën 10 vjeçare filloi trajnimin në shkollën shahut të [[Mikhail Botvinnik]] nën vëzhgimin e trajnerit [[Vladimir Makogonov]]. Makogonovi ndihmoi në zhvillimin e aftësive pozicionale të Kasparovit dhe e mësoi atë të luante [[Mbrojtja Caro-Kann|Mbrojtjen Caro-Kann]] dhe Sistemin [[Savielly Tartakower|Tartakower]] të Gambitit të Mbretëreshës. Kasparovi fitoi Kampionatin e të Rinjve sovjetikë në Tbilisi në 1976, duke marrë 7 pikë nga 9 të mundshme, në moshën 13 vjeçare. Ai e përsëriti fitoren një vit më pas, duke fituar me një rezultat prej 8½ pikë nga 9. Gjatë kësaj kohe ai kishte trajner [[Alexander Shakarov]].<ref>{{cite book |title=Garry Kasparov on Garry Kasparov, Part 1: 1973–1985 |author1=Garry Kasparov |publisher=Everyman Chess |year=2011 |isbn=9781857448641 |page=11 |url=https://books.google.com/books?id=wJ7bDwAAQBAJ |access-date=6 korrik 2021 |archive-date=9 korrik 2021 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20210709192251/https://books.google.com/books?id=wJ7bDwAAQBAJ |url-status=live }} [https://books.google.com/books?id=wJ7bDwAAQBAJ&pg=PA11 Extract of page 11] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210709190304/https://books.google.com/books?id=wJ7bDwAAQBAJ&pg=PA11 |date=9 korrik 2021 }}</ref>

Në 1978, Kasparovi mori pjesë në turneun Përkujtimor [[Aleksei Sokolski|Sokolski]] në Minsk. Ai ishte ftuar si një përjashtim por zuri vendin e parë dhe u bë një Mjeshtër shahu. Kasparovi ka thënë vazhdimisht se kjo ngjarje ishte një pikë kthese në jetën e tij, dhe se kjo e bindi atë për të zgjedhur shahun si karrierën e tij. "Unë do ta kujtoj turneun Përkujtimor Sokolski sa të jem gjallë", shkroi ai. Ai ka thënë gjithashtu se pas fitores, ai mendonte se kishte një mundësi shumë të mirë në kampionatin botëror.<ref>{{cite web |url=https://www.chessclub.com/help/interview |title=ICC Help: interview |publisher=Internet Chess Club |access-date=11 gusht 2007 |archive-date=27 shtator 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20070927235149/http://www.chessclub.com/help/interview |url-status=live }}</ref>

== Karriera e shahut ==
Fillimisht ai u kualifikua për [[Kampionati i Shahut BRSS|Kampionatin e Shahut Sovjetik]] në moshën 15 vjeçare në vitin 1978, lojtari më i ri që kishte luajtur ndonjëherë në atë nivel. Ai e fitoi turneun e sistemit zviceran me 64 lojtarë në Daugavpils në barazim ndaj [[Igor Ivanov (shahist)|Igor V. Ivanovit]] për të kapur vendin e vetëm kualifikues.<ref>{{cite web|url=https://www.chessgames.com/player/garry_kasparov.html |title=The chess games of Garry Kasparov |website=Chessgames.com |language=en |access-date=2022-06-11}}</ref>

Kasparovi u ngrit shpejt në [[Renditja FIDE|renditjen botërore FIDE]]. Duke filluar me një mbikëqyrje nga ana e [[Federata e Shahut BRSS|Federatës së Shahut BRSS]], ai mori pjesë në një turne të mjeshtrave të mëdhenj në [[Banja Luka]], [[Bosnja dhe Hercegovina|Bosnje dhe Herzegovinë]] (atëherë pjesë e [[Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë|Jugosllavisë]]), në vitin 1979, ndërsa ende i pavlerësuar. Ai ishte një zëvendësim për [[Viktor Korçnoi]] i cili ishte i ftuar fillimisht por u tërhoq për shkak për kërcënimin për bojkot nga sovjetikët.<ref>{{cite web |url=https://en.chessbase.com/post/viktor-korchnoi-wins-banja-luka-2007 |title=Viktor Korchnoi wins Banja Luka 2007 |website=ChessBase |date=17 gusht 2007 |access-date=6 mars 2016 |language=en |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306035943/https://en.chessbase.com/post/viktor-korchnoi-wins-banja-luka-2007 |archive-date=6 mars 2016}}</ref> Kasparovi fitoi këtë turne të klasit të lartë, duke dalë me një vlerësim të përkohshëm prej 2595, i mjaftueshëm për të katapultuar atë në grupin më të lartë të lojtarëve të shahut (në atë kohë, numri 15 në botë).<ref>{{cite web|url=https://www.olimpbase.org/Elo/Elo198001e.html|title=FIDE Rating List: January 1980|publisher=OlimpBase|access-date=2 prill 2011|archive-date=14 maj 2018|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20180514162447/http://www.olimpbase.org/Elo/Elo198001e.html|url-status=live}}</ref> Vitin e ardhshëm, 1980, ai fitoi [[Kampionati Botëror i Shahut për të Rinj|Kampionatin Botëror të Shahut për të Rinj]] në [[Dortmund]], Gjermani Perëndimore. Më vonë atë vit, ai bëri debutimin e tij si rezervë e dytë për Bashkimin Sovjetik në Olimpiadën e Shahut në [[Valletta]], [[Maltë]], dhe u bë Mjeshtër i Madh.<ref>{{cite encyclopedia |url=https://www.britannica.com/biography/Garry-Kasparov |title=Garry Kasparov |encyclopedia=Encyclopædia Britannica |access-date=3 gusht 2017 |archive-date=3 shkurt 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190203040544/https://www.britannica.com/biography/Garry-Kasparov |url-status=live }}</ref>

== Stili i lojës ==
Kramniku e quajti Kasparovin një shahist praktikisht pa asnjë dobësi.<ref>{{cite web |url=https://e3e5.com/article.php?id=190 |title=В.Крамник. "ОТ СТЕЙНИЦА ДО КАСПАРОВА" |trans-title=V. Kramnyk. "FROM STEYNITSA TO KASPAROV" |website=e3e5.com |date=1 korrik 2005 |access-date=12 dhjetor 2010 |language=ru |archive-url=https://web.archive.org/web/20110726141013/http://www.e3e5.com/article.php?id=190 |archive-date=26 korrik 2011 |url-status=live}}</ref> Lojërat e tij karakterizohen nga një stil dinamik loje me fokus në taktikat, thellësinë e strategjisë, llogaritjen delikate dhe idetë origjinale të [[Hapja (shah)|hapjes]].<ref name="Rocher-BBC">{{cite news |last=Rocher |first=Finlo |date=12 mars 2005 |title=Каспаров: король уходит со сцены |trans-title=Kasparov: the king leaves the stage |url=http://news.bbc.co.uk/hi/russian/sport/newsid_4342000/4342613.stm |work=BBC News |language=ru |access-date=4 dhjetor 2013 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203025747/http://news.bbc.co.uk/hi/russian/sport/newsid_4342000/4342613.stm |archive-date=3 dhjetor 2013}}</ref> Kasparov ishte i njohur për përgatitjen e tij të gjerë hapëse dhe lojën agresive në të.<ref>{{cite news|last=Byrne|first=Robert|title=Chess: How Kramnik Kept Kasparov Off His Game|url=https://www.nytimes.com/2000/11/05/nyregion/chess-how-kramnik-kept-kasparov-off-his-game.html|newspaper=The New York Times|date=5 nëntor 2000|access-date=8 shkurt 2017|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20170205081555/http://www.nytimes.com/2000/11/05/nyregion/chess-how-kramnik-kept-kasparov-off-his-game.html|archive-date=5 shkurt 2017|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web |url=http://articles.sun-sentinel.com/1997-05-08/news/9705160275_1_deep-blue-garry-kasparov-45th-move |title=Game 4: Ibm, Kasparov Draw – Sun Sentinel |work=Sun-Sentinel |date=8 maj 1997 |access-date=20 tetor 2013 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20150404101039/http://articles.sun-sentinel.com/1997-05-08/news/9705160275_1_deep-blue-garry-kasparov-45th-move |archive-date=4 prill 2015 |url-status=dead }}</ref> Sergej Shipov i konsideroi cilësitë morale dhe vullnetare të Kasparov (impulsiviteti dhe paqëndrueshmëria psikologjike) dhe mbështetja e tepruar në opsione, të cilat mund të çojnë në punë të tepërt dhe gabime, si ndër mangësitë e tij të pakta.<ref>{{cite web |url=https://chesspro.ru/statistic/kasparov.shtml |title=Garry Kasparov |website=ChessPro |language=ru |access-date=3 dhjetor 2010 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110824220909/http://www.chesspro.ru/statistic/kasparov.shtml |archive-date=24 gusht 2011}}</ref>

Stili sulmues i lojës së Kasparov është krahasuar nga shumë me Alekhine,<ref>{{cite web |url=http://articles.sun-sentinel.com/2000-02-06/entertainment/0002040830_1_garry-kasparov-judit-polgar-viswanathan-anand |title=Poll Picks Bobby Fischer As Favorite Player |work=Sun-Sentinel |date=6 shkurt 2000 |access-date=20 tetor 2013 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20150404071100/http://articles.sun-sentinel.com/2000-02-06/entertainment/0002040830_1_garry-kasparov-judit-polgar-viswanathan-anand |archive-date=4 prill 2015 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://archive.spectator.co.uk/article/26th-july-1986/45/chess |title=Chess '25 Jul 1986' The Spectator Archive |work=The Spectator |date=25 korrik 1986 |access-date=20 tetor 2013 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20131024165057/http://archive.spectator.co.uk/article/26th-july-1986/45/chess |archive-date=24 tetor 2013 |url-status=live }}</ref> idhulli i tij i shahut që nga fëmijëria. Kasparov e ka përshkruar stilin e tij si të ndikuar kryesisht nga Alekhine, Tal dhe Fischer.<ref>Kasparov, Garry (2003). ''My Great Predecessors, part I''. Everyman Chess. {{ISBN|1-85744-330-6}}. p. 9 {{OCLC|223602528}}.</ref> Ndikime të tjera te Kasparov ishin trajnerët e tij të hershëm. Në një moshë të re, ai u takua me mësuesit me përvojë [[Aleksandr Nikitin (shahist)|Alexander Nikitin]] dhe [[Alexander Shakarov]]. Shakarov mblodhi dhe sistemoi materiale, dhe më pas u bë rojtari i "bankës së informacionit" të Kasparov. Një hap revolucionar në atë kohë ishte përfshirja e programeve kompjuterike në analizimin e lojërave, dhe ishte Kasparov dhe ekipi i tij që hodhën hapat e parë në këtë drejtim.<ref>{{cite web |url=https://www.nkj.ru/archive/articles/2158/ |trans-title=GARRY - GAME PRODUCER AND GENIUS (continued) |title=ГАРРИ - ВУНДЕРКИНД И ГЕНИЙ ИГРЫ |year=2005 |website=Nauka i Zhizn |language=ru |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728004825/http://www.nkj.ru/archive/articles/2158/ |access-date=21 shkurt 2011 |archive-date=28 korrik 2011}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.chessbase.com/events/events.asp?pid=50 |title=FRANKFURT CHESS CLASSIC 1999 PORTRAITS |website=ChessBase |language=en |access-date=16 mars 2011 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110604141851/http://www.chessbase.com/events/events.asp?pid=50 |archive-date=4 qershor 2011}}</ref> Në 1973, Kasparov hyri në shkollën Botvinnik dhe tërhoqi menjëherë vëmendjen. Botvinnik komentoi për nxënësin e ri të shkollës: "Shpejtësia dhe kapaciteti i kujtesës së Garrit janë të mahnitshme. Ai numëron ndryshime të thella dhe gjen lëvizje të papritura. Fuqia e vizionit të kombinuar e bën atë të ngjashëm me vetë Alekhine".<ref name="nkj1">{{cite web |url=https://www.nkj.ru/archive/articles/1791/ |title=ГАРРИ - ВУНДЕРКИНД И ГЕНИЙ ИГРЫ |trans-title=GARRY - GAME PRODUCER AND GENIUS |year=2005 |website=[[Nauka i Zhizn]] |language=ru |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20081206171234/http://www.nkj.ru/archive/articles/1791/ |access-date=21 shkurt 2011 |archive-date=6 dhjetor 2008}}</ref>

== Vlerësimi i shahut ==
Kasparov mban rekordin për kohën më të gjatë si [[Lista e numrit një në botë të shahut FIDE|lojtari numër 1 i vlerësuar në botë]]—nga 1984 deri në 2005 (Kramnik ndau renditjen nr. 1 me të një herë, në listën e vlerësimit të FIDE-s në janar 1996).<ref>{{cite web |url=http://chess.eusa.ed.ac.uk/Chess/Trivia/AlltimeList.html |title=All Time rankings |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20091126000035/http://chess.eusa.ed.ac.uk/Chess/Trivia/AlltimeList.html |archive-date=26 nëntor 2009 |url-status=dead}}</ref> Ai drejtoi listën e vlerësimit të [[Shoqata Profesioniste e Shahut|PCA]] gjatë ndarjes nga FIDE. Në kohën e daljes në pension, ai ishte ende i renditur në vendin e parë në botë, me një vlerësim prej 2812. Vlerësimi i tij ka rënë joaktiv që nga lista e vlerësimit të janarit 2006.<ref>{{cite web|url=http://www.fide.com/ratings/toparc.phtml?cod=81 |title=FIDE Archive: Top 100 Players July 2005 |access-date=11 gusht 2007 |date=18 prill 2007 |publisher=World Chess Federation |archive-url=https://web.archive.org/web/20070629035231/http://www.fide.com/ratings/toparc.phtml?cod=81 |archive-date=29 qershor 2007 |url-status=dead }}</ref>

Në janar 1990, Kasparov arriti vlerësimin (atëherë) më të lartë FIDE ndonjëherë, duke kaluar 2800 dhe duke thyer rekordin e vjetër të Fischer prej 2785. Nga listat e vlerësimit FIDE të korrikut 1999 dhe janarit 2000, Kasparov kishte arritur një vlerësim 2851 [[Sistemi i vlerësimit Elo|Elo]], në atë kohë vlerësimi më i lartë arritur ndonjëherë.<ref>[https://theweekinchess.com/html/twic270.html The Week in Chess 270] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110930232038/https://theweekinchess.com/html/twic270.html |date=30 shtator 2011 }}, [[The Week in Chess]], 10 janar 2000.</ref> Ai e mbajti atë rekord derisa Carlsen arriti një vlerësim të ri rekord prej 2861 në janar 2013.<ref name="chessvibesDec2012">{{cite web |url=http://www.chessvibes.com/reports/carlsen-beats-kasparovs-rating-record-in-london |title=Carlsen beats Kasparov's rating record in London |publisher=Chessvibes |date=8 dhjetor 2012 |access-date=3 janar 2013 |language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20130116094745/http://www.chessvibes.com/reports/carlsen-beats-kasparovs-rating-record-in-london |archive-date=16 janar 2013 |url-status=dead  }}</ref>

== Jeta personale ==
Kasparov ka jetuar në New York City që nga viti 2013.<ref>{{cite news |last1=Edwards |first1=Jim |title=Garry Kasparov told us what it's like to live in fear of being assassinated by Putin |url=https://www.businessinsider.com/garry-kasparov-fear-of-being-assassinated-by-putin-2018-1 |work=[[Business Insider]] |date=23 janar 2018 |access-date=22 prill 2021 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20210422030352/https://www.businessinsider.com/garry-kasparov-fear-of-being-assassinated-by-putin-2018-1 |archive-date=22 prill 2021 |url-status=live }}</ref><ref name="Incorrigible">{{cite news |last1=Gessen |first1=Masha |title=Garry Kasparov Says We Are Living in Chaos, But Remains an Incorrigible Optimist |url=https://www.newyorker.com/culture/the-new-yorker-interview/garry-kasparov-says-we-are-living-in-chaos-but-remains-an-incorrigible-optimist |magazine=[[The New Yorker]] |date=4 dhjetor 2018 |access-date=22 prill 2021 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20181204130512/https://www.newyorker.com/culture/the-new-yorker-interview/garry-kasparov-says-we-are-living-in-chaos-but-remains-an-incorrigible-optimist |archive-date=4 dhjetor 2018 |url-status=live }}</ref>

Ai është martuar tri herë: me Mashën, me të cilën kishte një vajzë, Polinën, përpara se të divorcohej;<ref name="political move">{{cite news |last1=Cowing |first1=Emma |title=Kasparov makes his first political move on Putin |url=http://news.scotsman.com/international.cfm?id=1024232006 |work=[[The Scotsman]] |date=14 korrik 2006 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20060829054248/http://news.scotsman.com/international.cfm?id=1024232006 |archive-date=29 gusht 2006}}</ref> me Julia, me të cilën kishte një djalë, Vadimin, para divorcit të tyre në 2005;[332] dhe me Darinë (Dasha) ), me të cilin ka dy fëmijë, vajzën Aida e lindur në 2006 dhe djalin Nickolas lindur në 2015.<ref name="New_Yorker">{{Cite magazine |last=Remnick |first=David |date=1 tetor 2007 |title=The Tsar's Opponent: Garry Kasparov takes aim at the power of Vladimir Putin |url=https://www.newyorker.com/reporting/2007/10/01/071001fa_fact_remnick?printable=true |magazine=The New Yorker |access-date=22 tetor 2007 |archive-date=11 tetor 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071011200603/http://www.newyorker.com/reporting/2007/10/01/071001fa_fact_remnick?printable=true |url-status=live }}</ref><ref name="Incorrigible"/><ref>Garry Kasparov (2017). ''Deep Thinking. Where machine intelligence ends and human creativity begins'' (John Murray, London), dedication page</ref> Gruaja e Kasparov menaxhon aktivitetet e tij të biznesit në mbarë botën përmes Kasparov International Management Inc.<ref>{{cite web|title=Team|url=https://www.kasparov.com/team/|website=Kasparov|date=6 tetor 2014|access-date=26 dhjetor 2021|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20211226171752/https://www.kasparov.com/team/|archive-date=26 dhjetor 2021|url-status=live}}</ref>

== Referime ==
{{reflist|30em}}

[[Kategoria:Lindje 1963]]
[[Kategoria:Njerëz që jetojnë]]
[[Kategoria:Politikanë rusë të shekullit të 21-të]]
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Gjuhëve të Azerbajxhanit]]
[[Kategoria:Trajnerë shahu]]
[[Kategoria:Mjeshtrë të mëdhenj shahu]]
[[Kategoria:Historianë shahu]]
[[Kategoria:Anëtarë të Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik]]
[[Kategoria:Shkrimtarë kroatë të shahut]]
[[Kategoria:Kroatë me prejardhje armene]]
[[Kategoria:Kroatë me prejardhje ruso-jehude]]
[[Kategoria:Sportistë rusë me prejardhje armene]]
[[Kategoria:Rusë me prejardhje armene]]
[[Kategoria:Rusë me prejardhje hebreje]]
[[Kategoria:Aktivistët politikë rusë]]
[[Kategoria:Shahistë sovjetikë]]
[[Kategoria:Shkrimtarë sovjetikë të shahut]]
[[Kategoria:Kampionë Botërorë të Shahut]]