Gjuha bashkire
Bashkirisht | |
---|---|
![]() | |
Native to | Rusi |
Native speakers | 120 milionë |
Default
| |
Official status | |
Official language in | ![]() • Bashkortostan |
Language codes | |
ISO 639-1 | ba |
ISO 639-2 | bak |
ISO 639-3 | bak |
Glottolog | bash1264 |
Bashkirishtja (/bɑːʃkɪər, Bæʃ-/; Bashkirisht: Башҡортса, Башҡорт теле) është një gjuhë turkike që i përket degës Kipchak. Ajo është zyrtare bashkë me rusishten në Bashkortostan. Flitet nga afro 1.2 milion folës në Rusi. Ka tri grupe dialektesh: Jugore, Lindore dhe Veriperëndimore.
Folësit
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Folësit e bashkirishtes kryesisht jetojnë në republikën ruse të Bashkortostanit. Shumë folës jetojnë gjithashtu në Tatarstan, Chelyabinsk, Orenburg, Tyumen, Sverdlovsk dhe Kurgan Oblast dhe rajone të tjera të Rusisë. Grupet e vogla të bashkirishtes gjithashtu jetojnë në Kazakistan dhe vende të tjera.
Klasifikimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Bashkirishtja së bashku me tatarishten i takon Bulgaric (rusisht: кыпчакско-булгарская) nëngrupet e gjuhëve Kipchak. Të dy ndajnë të njëjtin vokalizëm dhe ndërrimet e zanoreve që i bëjnë të dy gjuhët të qëndrojnë larg nga shumica e gjuhëve të tjera Kipchak dhe Oghuz Turkic.
Drejtshkrimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Pas adoptimit të Islamit, i cili filloi në shekullin e 10-të dhe zgjati për disa shekuj, bashkirët filluan të përdorin turkishten si gjuhë të shkruar. Turki u shkrua në një variant të sciptt arab.
Në vitin 1923, një sistem shkrimi i bazuar në sciptn arab u krijua posaçërisht për gjuhën bashkire. Në të njëjtën kohë, u krijua gjuha letrare bashkire, duke u larguar nga ndikimet më të vjetra turke të shkruara. Në fillim, ajo përdori një alfabet arab të modifikuar. Në vitin 1930 u zëvendësua me Alfabetin Latin Turkik të Unifikuar, e cila nga ana tjetër u zëvendësua me një alfabet cirilik të adaptuar më 1939.
Alfabeti modern i përdorur nga bashkirët bazohet në alfabetin rus, me shtimin e shkronjave vijuese: Ә ә /æ/, Ө ө /ø/, Ү ү /ʏ/, Ғ ғ /ʁ/, Ҡ ҡ /q/, Ң ң /ŋ/, Ҙ ҙ /ð/, Ҫ ҫ /θ/, Һ һ /h/.[1]
А а | Б б | В в | Г г | Ғ ғ | Д д | Ҙ ҙ | Е е | Ё ё |
Ж ж | З з | И и | Й й | К к | Ҡ ҡ | Л л | М м | Н н |
Ң ң | О о | Ө ө | П п | Р р | С с | Ҫ ҫ | Т т | У у |
Ү ү | Ф ф | Х х | Һ һ | Ц ц | Ч ч | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ |
Ы ы | Ь ь | Э э | Ә ә | Ю ю | Я я |
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Gabim referencash: Etiketë
<ref>
e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajturaUfa
Lidhje të jashtme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Fondi i makinerisë i gjuhës Bashkir
- Korpusi i folur i Bashkir (Rakhmetovo dhe Baimovo) Arkivuar 10 gusht 2020 tek Wayback Machine
- Pages using infoboxes with thumbnail images
- Language articles with speaker number undated
- Languages without family color codes
- Articles with unnamed Glottolog code
- Ill-formatted infobox-language images
- Languages with ISO 639-2 code
- Languages with ISO 639-1 code
- Language articles without reference field
- Language articles with unsupported infobox fields
- Artikuj që përmbajnë tekst në Bashkir
- Artikuj me tekst në gjuhë ruse
- Gjuhë
- Bashkirisht