Shihni burimin për Gjuha xhavaneze

{{Infobox language|name=Javaneze|pronunciation=/bɔsɔ d͡ʒɔwɔ/|shtetet=[[Indonezia]]|speakers={{sigfig|82.4|2}} milionë|date=2007|ref=ne2007|familycolor=Austronesian|fam2=[[Gjuhët malajo-polineziane|Malajo-Polineziane]]|ancestor=Javanishtja e Vjetër|ancestor2=Javanishtja e Mesme|stand1=Gjuha kavi<br />(Forma e hershme standarde)|stand2=Javanishtja sukarta<br />(Forma moderne standarde)|script=[[Alfabeti latin]]<br />[[Shkrimi javanez]]<br />[[Shkrimi pegon]]|nation=[[Indonzia]]
* [[Rajoni Special i Jogjakartës]]<ref name= "Yogyakarta Special Region Regulation Number 2 of 2021" />|iso1=jv|iso2=jav|lc1=jav|ld1=Javanese|lc2=jvn|ld2=Javanishtja Karaibiane|lc3=jas|ld3=Javanishtja neokaledoneze|lc4=osi|ld4=Osing|lc5=tes|ld5=Tengereze|lc6=kaw|ld6=Kavi|lingua=31-MFM-a|image=Aksara Jawa - basa jawa.svg|map=Javanese language distribution.png|mapcaption=E gjelbër: zonat ku javanishtja është gjuhë e shumicës. Jeshile: zonat ku javanishtja është gjuha e një pakice.|notice=IPA|glotto=java1253|glottoname=Javanesic|glotto2=java1254|glottorefname=Javanese}}
{{Karakter i veçantë|Javanese}}
[[Skeda:Jawa_ing_aksara_Jawa.svg|parapamje| Fjala ''Jawa'' ( [[Xhava]] ) e shkruar me shkrimin Javanez]]
[[Skeda:WIKITONGUES-_Disa_and_Niken_speaking_Javanese.webm|parapamje| Dy folëse xhavaneze, të regjistruara në [[Indonezia|Indonezi]]]]
'''Gjuha xhavaneze/javaneze''' ( xhavanisht: {{Lang|jv|basa Jawa}} , Aksara Jawa : ꦧꦱꦗꦮ , Pegon : بَاسَا جَاوَا) është një gjuhë malajo-polineziane e folur nga populli xhavanez nga pjesët qëndrore dhe lindore të ishullit të Xhavës, Indonezi. Ka xhepa folësish të xhavanishtes edhe në Xhavën Perëndimore. Është gjuha amtare e më shumë se 98 milionë njerëzve.

Javanishtja është më e madhja nga [[Gjuhët austronesiane|gjuhët austroneziane]] në [[Gjuhët botërore|numrin e folësve amtarë]] . Ajo ka disa dialekte rajonale dhe një numër stilesh të statusit qartësisht të dallueshme. <ref>{{Cite web |last=<!--Not stated--> |date=2010 |title=Javanese language |url=https://www.britannica.com/topic/Javanese-language |access-date=17 mars 2021 |website=britannica.com |publisher=Encyclopedia Britannica}}</ref> Të afërmit e saj më të afërt janë gjuhët fqinje si Sundanishtja, Madurishtja dhe Balinishtja . Shumica e folësve të Javanishtes flasin gjithashtu [[Gjuha indoneziane|indonezisht]] për qëllime zyrtare dhe komerciale, si dhe një mjet për të komunikuar me indonezianët jo-xhavanezë.

Ka folës të xhavanishtes në [[Malajzia|Malajzi]] (të përqendruar në pjesën e Bregut Perëndimor të shteteve Selangor dhe Xhohor ) dhe [[Singapori|Singapor]] . Javanishtja flitet gjithashtu nga komunitetet tradicionale të emigrantëve me prejardhje javaneze në [[Surinami|Surinam]], [[Sri Lanka]] dhe [[Kaledonia e Re|Kaledoninë e Re]] . <ref>{{Cite web |last=Akhyari Hananto |date=8 dhjetor 2017 |title=121 Years of Javanese People in New Caledonia |url=https://seasia.co/2017/12/08/121-years-of-javanese-people-in-new-caledonia |website=Seasia: Good News from Southeast Asia}}</ref>

Së bashku me [[Gjuha indoneziane|indonezishten]], Javanishtja është një [[Gjuha zyrtare|gjuhë zyrtare]] në Rajonin Special të Yogyakarta, Indonezi. 
[[Skeda:Raden_Segara_(Madurese_in_Javanese_script-published_in_1890)_(cropped).jpg|parapamje| Gjuha madureze në shkrimin Javanez]]

== Fonologjia ==
Fonemat e Javanishtes Standarde Moderne siç tregohet më poshtë. <ref name="concise">{{Cite book |last=Brown |first=Keith |url=https://books.google.com/books?id=F2SRqDzB50wC&q=%22javanese+phonology%22&pg=PA560 |title=Concise encyclopedia of languages of the world |last2=Ogilvie |first2=Sarah |publisher=Elsevier |year=2008 |isbn=9780080877747 |page=560 |access-date=2010-05-24}} Madurese also possesses aspirated phonemes, including at least one aspirated retroflex phoneme.</ref> <ref name="Ignatius Suharno 1982">{{Cite book |last=Suharno |first=Ignatius |title=A Descriptive Study of Javanese |url=https://archive.org/details/descriptivestudy0045suha |publisher=ANU Asia-Pacific Linguistics / Pacific Linguistics Press |year=1982 |isbn=9780858832589 |location=Canberra |pages=[https://archive.org/details/descriptivestudy0045suha/page/4 4]–6 |doi=10.15144/PL-D45 |hdl=1885/145095 |doi-access=free |hdl-access=free}}</ref>
{| class="wikitable" style="margin:1em auto; text-align: center;"
!
! E parme
! Qendrore
! E pasme
|-
! E mbyllur
| {{IPA link|i}}
|
| {{IPA link|u}}
|-
! E mesme e hapur
| {{IPA link|e}}
| rowspan="2" | {{IPA link|ə}}
| {{IPA link|o}}
|-
! E mesme e mbyllur
| ( {{IPA link|ɛ}} )
| ( {{IPA link|ɔ}} )
|-
! E hapur
|
| {{IPA link|a}}
|
|}

=== Bashkëtingëlloret ===
{| class="wikitable" style="margin:1em auto; text-align:center;"
! colspan="2" |
! [[Bashkëtingëllorja buzore|Labiale]]
! Dhëmbore / Alveolare
! Retrofleks
! Qiellzore
! Velare
! Glotale
|-
! colspan="2" | <small>Hundore</small>
| {{IPA link|m}}
| {{IPA link|n}}
|
| {{IPA link|ɲ}}
| {{IPA link|ŋ}}
|
|-
! rowspan="2" | <small>Shpërthyese /</small> <small>Jofërkuese</small>
! zë i fortë
| {{IPA link|p}}
| {{IPA link|t̪}}
| {{IPA link|ʈ}}
| {{IPA link|tʃ}}
| {{IPA link|k}}
| rowspan="2" | {{IPA link|ʔ}}
|-
! zë i lirë
| {{IPA link|b̥}}
| {{IPA link|d̪̥}}
| {{IPA link|ɖ̥}}
| {{IPA link|dʒ̊}}
| {{IPA link|ɡ̊}}
|-
! colspan="2" | <small>Fërkuese</small>
|
| {{IPA link|s}}
|
|
|
| {{IPA link|h}}
|-
! colspan="2" | <small>Gjysmëzanore</small>
|
|
|
| {{IPA link|j}}
| {{IPA link|w}}
|
|-
! rowspan="2" | <small>E lëngshme</small>
! anësore
|
| {{IPA link|l}} 
|
|
|
|
|-
! <small>rotike</small>
|
| {{IPA link|r}} 
|
|
|
|
|}